Όταν, τον Δεκέμβριο του 2015, το έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Science» παρουσίασε τις 10 μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις της χρονιάς, στην κορυφή βρισκόταν η τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR-Cas9.
Πίσω από αυτόν τον «ψυχρό» επιστημονικό όρο κρύβεται στην πραγματικότητα η νέα γενιά μεταλλαγμένων τροφίμων, αφού οι επιστήμονες των αγροχημικών εταιρειών βρήκαν έναν νέο τρόπο για να περάσουν τα μεταλλαγμένα στο πιάτο μας, παρακάμπτοντας τις προβλέψεις της νομοθεσίας που ισχύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace ξεκίνησε, ήδη, καμπάνια ενημέρωσης των πολιτών και διαδικτυακή συλλογή υπογραφών προκειμένου να επιστήσει την προσοχή στα νέα μεταλλαγμένα και στην ανάγκη οι πολίτες να ορθώσουν το ανάστημά τους ακόμα μια φορά στο όνομα της προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Οι εταιρείες αγροχημικών, όπως η Monsanto, πλασάρουν τη νέα γενιά μεταλλαγμένων, υποστηρίζοντας ότι δεν πρόκειται για γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Πρόκειται για ένα ύπουλο τρικ με στόχο να παρακαμφθεί η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ανοίξει η πόρτα της Ευρώπης στα νέα μεταλλαγμένα.
Όπως επισημαίνει η Greenpeace, «οι εταιρείες αγροχημικών “μαγειρεύουν” έναν άλλο τρόπο να φέρουν πάλι στο πιάτο μας τα νέα μεταλλαγμένα, με το επιχείρημα ότι οι νέοι αυτοί οργανισμοί, που παράγονται με μία ποικιλία νέων τεχνικών, στην πραγματικότητα δεν είναι μεταλλαγμένοι. Αν οι εταιρείες τα καταφέρουν, θα καταλήξουν σύντομα στα χωράφια και στα πιάτα μας, χωρίς κανέναν έλεγχο ασφαλείας ή σήμανση. Χωρίς να έχουμε πια κανέναν τρόπο να τα σταματήσουμε. Στην πραγματικότητα, ούτε που θα το ξέρουμε»!
Το DNA
Τα νέα μεταλλαγμένα, όπως επισημαίνει η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση, δεν έχουν ξένο DNA μέσα τους, αλλά παράγονται με τροποποίηση του DNA του ίδιου του οργανισμού τους, με την εισαγωγή γενετικού υλικού από ένα παρόμοιο είδος ή με αναπαραγωγή από τους αντίστοιχους οργανισμούς «παλιάς» τεχνολογίας. Αυτό, επισημαίνει η Greenpeace, δεν τα κάνει περισσότερο φυσικά και, όπως τα υπάρχοντα μεταλλαγμένα, μπορούν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες ζημιές στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων.
Η εμφάνιση της νέας γενιάς μεταλλαγμένων απειλεί να αλλάξει την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αφού η Κομισιόν βρίσκεται στη διαδικασία διερεύνησης για το εάν τα μεταλλαγμένα που έχουν παραχθεί με μια σειρά νέες τεχνικές θα έπρεπε να εξαιρεθούν από τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.
Οι εταιρείες βιοτεχνολογίας που θέλουν να εφαρμόσουν αυτές τις τεχνικές για να δημιουργήσουν φυτά και ζώα που θα χρησιμοποιηθούν στη βιομηχανική παραγωγή τροφίμων και στην παραγωγή βιομάζας και βιοκαυσίμων υποστηρίζουν ότι αυτές οι νέες μέθοδοι για την απευθείας τροποποίηση του γενετικού υλικού ζωντανών οργανισμών δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα μεταλλαγμένα.
Η Greenpeace κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνει ότι, εάν η νέα γενιά μεταλλαγμένων δεν ενταχθεί στο πλαίσιο κανονισμών της Ε.Ε., αυτό θα σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει αξιολόγηση κινδύνου, σήμανση και παρακολούθηση των μεταλλαγμένων που θα παράγονται με τις νέες μεθόδους και των παραπροϊόντων τους. Έτσι, «κάθε πιθανή αρνητική συνέπεια στην ασφάλεια των τροφίμων, των ζωοτροφών και του περιβάλλοντος δεν θα μπορούσε να ελεγχθεί. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές, αγρότες και εκτροφείς δεν θα είχαν κανέναν τρόπο να αποφύγουν τα μεταλλαγμένα».
Πράσινο φως από τις ΗΠΑ
Ήδη στις ΗΠΑ οι μεγάλες αγροχημικές εταιρείες ανακοίνωσαν την παραγωγή νέων μεταλλαγμένων με αιχμή το καλαμπόκι και τα μανιτάρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από δέκα ημέρες η DuPont Pioneer, η τέταρτη μεγαλύτερη εταιρεία χημικών στον κόσμο, ανακοίνωσε τα σχέδιά της για τη διάθεση στην αγορά της πρώτης σοδειάς καλαμποκιού που έχει τροποποιηθεί με βάση την τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR-Cas9.
Η διάθεση του προϊόντος στην αγορά γίνεται με τις ευλογίες του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ, το οποίο ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να υποβάλει το καλαμπόκι CRISPR στους ίδιους κανόνες με τους παραδοσιακούς γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.
