Η Σελήνη δεν έδειχνε στη Γη πάντα το ίδιο «πρόσωπο». Ο άξονας περιστροφής της… έχει μετακινηθεί κατά τουλάχιστον έξι μοίρες πριν από περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι οι πόλοι του φεγγαριού δεν ήταν στη σημερινή θέση τους, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα.
Η υπόγεια διεργασία
Ερευνητές, με επικεφαλής τον Μάθιου Ζίγκλερ του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης στην Αριζόνα μελετώντας παλαιότερα στοιχεία δορυφόρων της NASA σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, ανακάλυψαν ότι αυτή η δραματική μετακίνηση έχει αφήσει ακόμη τα ίχνη της στον δορυφόρο μας.
Η αιτία για την κλίση του άξονα και την μετατόπιση των πόλων πιστεύεται ότι είναι η αρχαία γεωλογική και ηφαιστειακή δραστηριότητα κάτω από τη μεγαλύτερη σεληνιακή θάλασσα, τον «Ωκεανό των Καταιγίδων», που βρίσκεται στη φωτεινή πλευρά του δορυφόρου μας (και όπου σχηματίζεται η ψευδαίσθηση ενός ανθρώπινου προσώπου). Η μετακίνηση των έξι μοιρών ή περίπου 200 χιλιομέτρων δεν έγινε απότομα, αλλά αργά, σε διάστημα περίπου ενός δισεκατομμυρίου ετών.
Το λιώσιμο
Η υπόγεια ηφαιστειακή δραστηριότητα έλιωσε ένα τμήμα του μανδύα της Σελήνης (του στρώματος κάτω από τον φλοιό), ωθώντας το στην επιφάνεια, όπου σχημάτισε τις σημερινές τεράστιες εκτάσεις βασαλτικής λάβας. Παράλληλα, εκτός από το να αλλάξει το «πρόσωπο» του φεγγαριού, αυτή η σημαντική μετατόπιση μάζας προκάλεσε και τη σταδιακή μετατόπιση του σεληνιακού άξονα.
«Η ίδια αιτία που δημιούργησε τη σκούρα λάβα, η οποία σχημάτισε το “πρόσωπο του ανθρώπου” στο φεγγάρι, ευθύνεται επίσης για την μετατόπιση του άξονα – και έχει καταγραφεί στους πολικούς πάγους της Σελήνης» δήλωσε ο Ζίγκλερ.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, αυτό εξηγεί, επίσης, γιατί κάποτε οι πόλοι του φεγγαριού είχαν πολύ περισσότερους πάγους από ό,τι σήμερα. Λόγω της μετατόπισης των πόλων, ένα μεγάλο μέρος των πάγων έπαψαν να είναι κρυμμένοι από τον ήλιο και έλιωσαν.
Προηγούμενες μελέτες πάντως είχαν εκτιμήσει ότι ο άξονας της Σελήνης μπορεί να είχε «γείρει» πολύ περισσότερο, έως και 35 μοίρες σε σχέση με την αρχική θέση του. Συνεπώς το ζήτημα παραμένει μάλλον ανοιχτό, εωσότου συλλεχθούν περισσότερα στοιχεία.
Μέχρι στιγμής, τα μόνα άλλα σώματα στο ηλιακό σύστημά μας που πιστεύεται ότι έχουν γνωρίσει στο παρελθόν παρόμοια μετακίνηση του άξονα περιστροφής και των πόλων τους, είναι η Γη, ο ‘Αρης, ο δορυφόρος Εγκέλαδος του Κρόνου και ο δορυφόρος Ευρώπη του Δία. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».
