Μισό εκατομμύριο πολίτες έδωσαν παρών στη διαδήλωση στην πρωτεύουσα Σαντιάγκο, χτυπώντας τύμπανα, κρατώντας σημαίες και πλακάτ. Ο επικεφαλής και συντονιστής της πορείας στην πρωτεύουσα, Λούις Μεσίνα, δήλωνε ότι θα γραφτούν τίτλοι τέλους για το AFP (ακρωνύμιο νόμου του δικτάτορα Πινοτσέτ), «σας αρέσει ή όχι».
Μεγάλες διαδηλώσεις έγιναν και στο Βαλπαραίσο, την Κονσεπσιόν και τη Βαλντίβια. Η μέση σύνταξη σήμερα στη Χιλή είναι περίπου 400 δολάρια, ή 353 ευρώ, μικρότερη από τον κατώτατο μισθό. Το μεγαλύτερο τμήμα του σχεδιασμού του συστήματος έγινε υπό τη στυγνή δικτατορία του Πινοτσέτ, που διήρκεσε από το στρατιωτικό πραξικόπημα για την ανατροπή του Σαλβαδόρ Αλιέντε το 1973, μέχρι το 1990. Σήμερα το σύστημα που λειτουργεί με ελάχιστες αλλαγές από τότε, διαχειρίζεται κονδύλια ύψους 170 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο Πινοτσέτ είχε υποσχεθεί ότι η σύνταξη βάσει του ιδιωτικοποιημένου συστήματος, θα έφτανε το 70% του τελευταίου μισθού, αλλά κατά μέσο όρο, οι εργάτες παίρνουν μόλις το 35%, ενώ συνέβαλαν με 10% των μισθών όλης της επαγγελματικής τους ζωής. Εκτός αυτού, οι ιδιώτες που διαχειρίζονται τα χρήματά τους, έχουν εξασφαλίσει ώστε όποιες ζημιές στο ταμείο, να βαρύνουν αυτούς που βάζουν τα χρήματα.
Τα «αγόρια του Σικάγο»
Το σύστημα δημιουργήθηκε το 1981 από νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους, επηρεασμένους από τον Μίλτον Φρίντμαν του Πανεπιστημίου του Σικάγο. Τα «αγόρια του Σικάγο», όπως τα αποκαλούσαν οι πολίτες, αντικατέστησαν δημόσιο σύστημα συντάξεων, με ένα, βάσει του οποίου εργάτες και εργοδότες πλήρωναν τμήμα των εσόδων τους σε ιδιωτικό συνταξιοδοτικό ταμείο. Τον περασμένο Αύγουστο η πρόεδρος Μισέλ Μπασελέ είχε ανακοινώσει πως το σύστημα θα μεταρρυθμιστεί, αλλά δεν έχει υποβάλλει ακόμη το νέο σχέδιο στο Κογκρέσο, καθώς προσπαθεί να εξασφαλίσει συναίνεση για τις αλλαγές. Εκπρόσωπός της, δήλωνε τη μέρα των διαδηλώσεων ότι αναμένεται να υπάρξει απόφαση για τις μεταρρυθμίσεις, σε ένα μήνα.
«Ανεπαρκείς» οι αλλαγές
Βάσει του σχεδίου της προέδρου, οι εταιρίες θα πρέπει να δίνουν επιπλέον 5% στο σύστημα για κάθε άτομο που απασχολούν. Σταδιακά θα ενταχθούν στο σύστημα και οι αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι ενώ οι προμήθειες των διαχειριστών του συστήματος, θα περικοπούν. Το σχέδιο θα εγγυάται και υψηλότερη, καθολική μέση σύνταξη.Η Μπασελέ υποσχέθηκε επίσης να δημιουργηθεί δημόσιο συνταξιοδοτικό ταμείο, για να έχουν οι εργαζόμενοι εναλλακτικό στο ιδιωτικό σύστημα, στο οποίο είναι ενταγμένοι περίπου 10 εκατομμύρια Χιλιάνοι.Επικριτές της, υποστηρίζουν πως οι προτάσεις δεν είναι αρκετά δυναμικές και δεν θα βοηθήσουν τους σημερινούς συνταξιούχους.
