Μεγάλες διευκολύνσεις με πολλές δόσεις και εκπτώσεις για τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων κατασκευών σε όλη την Ελλάδα προβλέπονται στο σχέδιο νόμου που δόθηκε τελικά σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Ειδικότερα προβλέπεται εξόφληση προστίμων έως 80 δόσεις, έκπτωση 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής και 10% σε περίπτωση καταβολής του 30% του συνολικού ποσού για τα αυθαίρετα και την αδειοδότηση – παρακολούθηση των κτιρίων στη χώρα.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δημιουργία σειράς νέων θεσμών όπως το Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος σε κάθε περιφερειακή ενότητα, την εφαρμογή της Ταυτότητας Κτιρίου στην οποία θα καταγράφονται τα χαρακτηριστικά κάθε δομημένης επιφάνειας στη χώρα, ρυθμίζοντας θέματα όπως η μεταφορά συντελεστή δόμηση, η διαδικασία έκδοσης οικοδομικών αδειών αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο, η διαδικασία προέγκρισης οικοδομικής άδειας, η λειτουργία των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, κλπ. Όπως προβλέπεται, σε πέντε χρόνια πρέπει να δημιουργηθεί «ταυτότητα» για όλα τα υφιστάμενα κτίρια κατοικίας, ενώ για επαγγελματικούς χώρους η προθεσμία ορίζεται στα τρία χρόνια.
Στο σχέδιο νόμου επαναλαμβάνονται οι γνωστές απαγορεύσεις σύνδεσής τους με δίκτυα κοινής ωφέλειας, απαγόρευσης μεταβιβάσεων, κ.λπ., ενώ προβλέπεται η κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών που προέκυψαν μετά την 28η Ιουλίου 2011. Το πρόστιμο διατήρησης των αυθαίρετων κτισμάτων είναι ίσο με το 50% του προστίμου ανέγερσης και καταβάλλεται από την πρώτη διαπίστωση του αυθαιρέτου και για κάθε συνεχόμενο χρόνο, μέχρι την κατεδάφιση ή την νομιμοποίηση του. Παράλληλα, για τα αυθαίρετα που έχουν κατασκευαστεί πριν τις 28 Ιουλίου 2011 δημιουργούνται πέντε κατηγορίες και προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες ρύθμισης.
Για την υπαγωγή αυθαίρετης κατασκευής ή χρήσης στη νέα ρύθμιση καταβάλλεται ενιαίο ειδικό πρόστιμο, το οποίο υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν της επί την τιμή ζώνης στην περιοχή του ακινήτου, ανεξαρτήτως της χρήσης αυτού, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών της 20.01.2016, επί το συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές τετραγωνιδίων, που ορίζονται στο Παράρτημα Α του σχεδίου νόμου, όπου απαιτούνται, ανάλογα με την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου.
Τα Πρόστιμα
Το πρόστιμο καταβάλλεται σε 80 μηνιαίες δόσεις και σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του ποσού της μηνιαίας δόσης τότε το ανεξόφλητο ποσό της δόσης προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση (είκοσι) 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου. Σε περίπτωση καταβολής ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου, έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 10% επί του συνολικού ποσού του προστίμου.
Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, που αποδεδειγμένα προϋφίστανται της 01.1.1983, καταβάλλεται ποσοστό 15% του ενιαίου ειδικού προστίμου, όπως υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1983 έως 01.1.1993, καταβάλλεται ποσοστό 60% του ενιαίου ειδικού προστίμου, ενώ για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1993 έως 31.12.2003, καταβάλλεται ποσοστό 80 % του ενιαίου ειδικού προστίμου, όπως υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του σχεδίου νόμου. Αντίθετα, αυξημένο είναι το πρόστιμο για τη διατήρηση αυθαιρέτων σε ζώνες υψηλής περιβαλλοντικής προστασίας, κ.λπ.
Έως 8 Οκτωβρίου
Για τις αυθαίρετες κατασκευές που υπάγονται στις διατάξεις αναστολής επιβολής κυρώσεων της νέας ρύθμισης για τα αυθαίρετα η υποβολή της αίτησης υπαγωγής και των συνοδευτικών της στοιχείων και δικαιολογητικών δύνανται να υποβληθεί στο πληροφοριακό σύστημα μέχρι την 8/10/2018. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να παραταθεί η παραπάνω προθεσμία υπαγωγής.
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στη ρύθμιση έως την 8/02/2017 και κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί από την 9/02/2017 έως την 8/08/2017. Αντίθετα, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί στη ρύθμιση από την 9/08/2017 έως την 8/02/2018 και κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/ χρήση υπαχθεί μετά την 9/02/2018.
Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 22 Σεπτεμβρίου, με το υπουργείο να επιδιώκει να θέσει σε ισχύ το νόμο από τις 8 Οκτωβρίου, με την καταληκτική ημερομηνία ισχύος να είναι στις 8/10/2018.
Μείωση
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται (περαιτέρω):
α) κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος έως την 08/02/2017.
β) κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 09/02/2017 έως την 08/08/2017.
Αύξηση
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται:
α) κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 09/08/2017 έως την 08/02/2018.
β) κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή/χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος μετά την 09/02/2018.
Τα βασικά σημεία της νέας ρύθμισης
• Εξόφληση προστίμων έως 80 δόσεις
• Έκπτωση 20% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής
• Έκπτωση 30% σε περίπτωση καταβολής του 10% του προστίμου
• Νομιμοποίηση με 500 ευρώ όλων των αυθαιρέτων σε οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων
• Κατεδάφιση σε κτίσματα που κατασκευάστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011
• Τη νομιμοποίηση εξ αδιαιρέτου αυθαιρέτων χωρίς τη συμφωνία όλων των συνδικαιούχων
• Μείωση κατά 40% των προστίμων σε αυθαίρετα που βρίσκονται σε περιοχές που μπαίνουν στο σχέδιο
• Μείωση του προστίμου κατά 70% για όσα ακίνητα χρειάζονται στατική ενίσχυση
• Μείωση κατά 40% (από 20%) του προστίμου για κτίσματα που αποπερατώθηκαν από το 1983 έως το 1993
• Πάγωμα για δύο χρόνια των δόσεων για τους ανέργους-δικαιούχους κοινωνικού επιδόματος, οι οποίοι θα πληρώνουν μόνο το παράβολο
• Επιπρόσθετη έκπτωση για όσους σπεύσουν να τακτοποιήσουν τα αυθαίρετα το α΄ εξάμηνο (10%) και το β’ εξάμηνο (20%)
• Αύξηση του προστίμου κατά 10% και 20% για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση στο τρίτο και τέταρτο εξάμηνο.
