Μετά από 6 μήνες αδράνειας της αφγανικής κυβέρνησης ο αντιπρόεδρος της χώρας που βαρύνεται με κατηγορίες πολιτικού του αντιπάλου για βασανιστήρια και βιασμό, αναχώρησε την Παρασκευή από την Καμπούλ. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ζητούσαν τη δίωξή του, αλλά η κυβέρνηση φέρεται να τον πίεζε να εγκαταλείψει τη χώρα.
Φριχτά βασανιστήρια
Οι καταγγελίες του πολιτικού του αντιπάλου Αχμάντ Ιστσί, τον περασμένο Νοέμβριο, προκάλεσαν παρατεταμένη πολιτική κρίση. Ο Ιστσί, πρώην κυβερνήτης της βόρειας επαρχία Τζοουζτζάν από όπου κατάγεται και ο Ντόστουμ, κατήγγειλε ότι απήχθη από στάδιο όπου παρακολουθούσε το παραδοσιακό αφγανικό παιχνίδι “μπουσκαζί”.
Όταν ο Ντόστουμ είδε τον 63χρονο Ίτσι στο στάδιο, αρχικά τον γρονθοκόπησε και μετά έβαλε τη μπότα του στο στήθος του, μέχρι που σωματοφύλακές του έσυραν τον πρώην κυβερνήτη, σε τεθωρακισμένο όχημα. Παρέμεινε κρατούμενος επί πέντε ημέρες, στη διάρκεια των οποίων υπεβλήθη σε φριχτά βασανιστήρια. Την πρώτη μέρα της ομηρίας του, εννέα σωματοφύλακες του Ντόστουμ τον ξυλοκόπησαν και τον έγδυσαν. Ο ίδιος ο Ντόστουμ, σύμφωνα με την καταγγελία επιχείρησε να τον βιάσει πριν διατάξει τους σωματοφύλακες να τον σοδομίσουν με όπλο, ενώ εικονολήπτης κατέγραφε τη φρίκη. «Βεβαιωθείτε ότι δεν θα του απομείνει τιμή», έλεγε ο Ντόστουμ, όπως ανέφερε ο Ιστσί στον Γκάρντιαν. Εκπρόσωπος του Ντόστουμ, αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και υποστήριξε ότι ο Ιστσί συνελήφθη για συνεργασία με τους Ταλιμπάν. «Κάνουν σαν να πρόκειται για 18χρονο κορίτσι» είχε πει στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο Μπασίρ Αχμάντ Ταγιάντζ. Ιατροδικαστική εξέταση που έγινε στη βάση Μπαγκράμ, επιβεβαίωσε τους ισχυρισμούς του Ιστσί. Ωστόσο ο Ντόστουμ δεν οδηγήθηκε ποτέ σε δίκη, παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης να αποδοθεί δικαιοσύνη. Ζούσε σε άτυπο κατ΄ οίκον περιορισμό στο κέντρο της Καμπούλ, φρουρούμενος από ένοπλους πολιτοφύλακες. Αρνήθηκε να παρουσιαστεί για ανάκριση και η αστυνομία αγνόησε εντολή του γενικού εισαγγελέα να συλληφθεί – πιθανόν φοβούμενη αναταραχή από πολιτοφύλακές του.
Άλλες βαρβαρότητες
Ο Ντόστουμ, βετεράνος στις τρεις δεκαετίες της σύρραξης, έχει στο όνομά του πολλές κηλίδες για βαρβαρότητες. Είχε πολεμήσει τους Σοβιετικούς, κατόπιν στον εμφύλιο του Αφγανιστάν. Είναι ιδρυτής των οργανώσεων Βόρεια Συμμαχία, Εθνικό Ισλαμικό Κίνημα του Αφγανιστάν και… των Αερογραμμών Μπαλχ. Στη δεκαετία του ΄90 είχε δημιουργήσει κράτος εν κράτει στο βορρά, όπου τύπωνε νόμισμα, κυκλοφορούσε με τεθωρακισμένη Κάντιλακ και ζούσε με τρυφηλότητα και άφθονο αλκοόλ. Οι καταχρήσεις επηρέασαν την υγεία του και ταξίδευε τακτικά στην Τουρκία, επί χρόνια πάτρονά του, για θεραπείες.
Ο Ντόστουμ υπηρέτησε ως υφυπουργός Άμυνας στις αρχές της προεδρίας Καρζάι. Το 2008, είχε απαγάγει άλλο πολιτικό του αντίπαλο, τον Ακμπάρ Μπέι, με το πρόσχημα ότι σχεδίαζε να τον δολοφονήσει και φέρεται να είχε βιάσει και εκείνον. Τότε είχε και πάλι καταφύγει στην Τουρκία, μέχρι που τον κάλεσε από την εξορία ο Καρζάι για να διευρύνει την εκλογική του βάση. Σύμφωνα με αποκαλύψεις του Wikileaks, ο Αμερικανός πρέσβης είχε «ψιθυρίσει» στους Τούρκους, «η σύλληψή του, θα προκαλούσε προβλήματα».
Η σφαγή της Ντας –ι- Λέιλι
Οι δυνάμεις του Ντόστουμ, που πολεμούσαν τους Ταλιμπάν μαζί με ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ, φέρονται να δολοφόνησαν σκόπιμα 2000 φυλακισμένους Ταλιμπάν μέσα σε φορτηγά κοντέινερς. Για τη λεγόμενη σφαγή της Ντας –ι-Λέιλι, είχαν γράψει τον Ιούλιο του 2009 οι Τάιμς της Νέας Υόρκης, επικαλούμενοι αυτόπτη μάρτυρα. «Μέσα σε τρεις ημέρες, έβαλαν στα κοντέινερς χωρίς νερό και τροφή εκατοντάδες κρατουμένους, που πέθαναν από ασφυξία”. Άλλοι, σκοτώθηκαν όταν φρουροί πυροβολούσαν τα κοντέινερς. Οι σοροί τους λέγεται πως θάφτηκαν σε μαζικό τάφο, στο Ντας Ι Λέιλι, σε τμήμα της ερήμου έξω από το Σεμπεργκάν. Το 2002, έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που έπαψε να είναι απόρρητη, ανέφερε άλλη ανώνυμη πηγή, που μιλούσε για θάνατο 1500 κρατουμένων Ταλιμπάν.
Χορός ατιμωρησίας
Ο Ντόστουμ είναι ένας από τους πολέμαρχους που δεν διώχθηκαν ποτέ για καταγγελλόμενα εγκλήματα. Στις αρχές του μήνα, ο «χασάπης της Καμπούλ» Γκουλμπουντίν Χεκματιάρ που είχε βομβαρδίσει ανελέητα της αφγανική πρωτεύουσα στη διάρκεια του εμφυλίου, επέστρεψε στα πλαίσια ειρηνευτικής συμφωνίας, που του χορηγεί αμνηστία.
Την περασμένη εβδομάδα, η επιτροπή του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων ζήτησε τη δίωξη του αστυνομικού διευθυντή της Κανταχάρ, Αμπντούλ Ραζίκ, για βασανιστήρια και εξαφανίσεις. Κατά τον Γκάρντιαν, η αδράνεια είναι απόδειξη της πραγματικότητας στην αφγανική πολιτική. Από το 2001, ορισμένοι Αφγανοί απλά έγιναν πολύ ισχυροί για να διωχθούν. Ο ακτιβιστής Χουσείν Χασράτ ανέφερε πως «γνωρίζουν πως αν θελήσουν να ερευνήσουν σωστά, μπορεί να προκληθούν εθνοτικές διχόνοιες και η σύρραξη μπορεί να επιδεινωθεί».
Οι δωρητές κι η αξιοπιστία
Δωρητές του Αφγανιστάν είχαν υποσχεθεί στον Αφγανό πρόεδρο Ασράφ Γκάνι στήριξη, αν διωκόταν ο Ντόστουμ. Η Ε.Ε. είχε ζητήσει να διερευνηθεί η καταγγελία για μεγάλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιωτικά, διπλωμάτες ανέφεραν πως η αξιοπιστία της αφγανικής κυβέρνησης κρεμόταν από το αν θα έφερνε τον Ντόστουμ στη δικαιοσύνη. Τώρα, ορισμένοι παραδέχονται ότι και η δική τους αξιοπιστία έχει τρωθεί. «Ο πρόεδρος Γκάνι ανέβηκε στο ψηλότερο δένδρο και σκαρφαλώσαμε μαζί του», είπε ένας Ευρωπαίος πρέσβης.
