Την ανάγκη απόλυτου σεβασμού της Συνθήκης της Λωζάνης υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, θέτοντας παράλληλα και το ζήτημα των παραβιάσεων στο Αιγαίο, κατά τις κοινές του δηλώσεις με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Αφού χαρακτήρισε ιστορική στιγμή για τις σχέσεις των δύο χωρών την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, είπε πως υπάρχουν ζητήματα που μας χωρίζουν και υπονομεύουν καθημερινά τις σχέσεις μας, όμως επισήμανε ότι σε μια περίοδο γεμάτη διεθνείς εντάσεις και προκλήσεις, είναι ακόμη πιο σημαντικό οι δύο χώρες να ενισχύσουν τους διαύλους επικοινωνίας. «Αυτό μπορεί να γίνει μόνο στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, του διεθνούς δικαίου και του θεμέλιου λίθου των σχέσεών μας, που είναι η Συνθήκη της Λωζάνης, που αναφέρεται ρητά και στο θέμα του Αιγαίου και στο θέμα των μειονοτήτων.
«Υπάρχει ανάγκη οι σχέσεις μας να εκσυγχρονιστούν» πρόσθεσε ο Πρωθυπουργός, επαναλαμβάνοντας πως αυτό μπορεί να γίνει μόνο στο πλαίσιο του απόλυτου σεβασμού των διεθνών συνθηκών, της Συνθήκης της Λωζάνης «και όχι βεβαίως στην αναθέωρησή της».
Για την ένταση στο Αιγαίο
Ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι μίλησαν για την ένταση στο Αιγαίο και ο ίδιος από την πλευρά του υπογράμμισε ακόμη ότι «η παραβατική τουρκική αεροναυτική δραστηριότητα πρέπει να τερματιστεί». «Οι εμπλοκές στο Αιγαίο αποτελούν κίνδυνο για τις σχέσεις μας και για τους πιλότους μας» πρόσθεσε.
Ανέφερε ακόμη ότι «δεν συνάδει με το καλό κλίμα που προσπαθούμε να στήσουμε το ότι επικρέμαται από πάνω μας η έννοια του casus belli».
Όπως έκανε γνωστό ο Πρωθυπουργός, για τη μείωση των εντάσεων στο Αιγαίο, συμφωνήθηκε να ξεκινήσουν πάλι οι συνομιλίες για οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης.
Για το Κυπριακό
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, υπογράμμισε, όπως είπε, τις πάγιες θέσεις της για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, στο πλαίσιο που έχει θέσει ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Ανέφερε ακόμη ότι συμφώνησαν σε μέτρα για ακόμα πιο αποτελεσματική συνεργασία των αρχών μας για εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό, που, όπως τόνισε, έχει βοηθήσει και έχει αποτρέψει θανάτους στο Αιγαίο.
Σχετικά με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, ο κ. Τσίπρας επανέλαβε πως η Ελλάδα στηρίζει και θα στηρίζει σταθερά μια δημοκρατική Τουρκία που θα κοιτάει προς την Ευρώπη. Ελπίζουμε σύντομα η Τουρκία να επιστρέψει σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, πρόσθεσε.
Ο Πρωθυπουργός έκανε αναφορά και στο αίτημα της Τουρκίας για έκδοση των Τούρκων στρατιωτικών, λέγοντας πως η Ελλάδα είναι η χώρα της δημοκρατίας και της ελευθερίας, έτσι δεν μπορεί να υποστηρίζει πραξικοπηματίες. Αλλά ως κράτος δικαίου, τηρούμε την διάκριση των εξουσιών και οι αποφάσεις της δικαιοσύνης γίνονται απόλυτα σεβαστές από όλους μας, συμπλήρωσε.
Κλείνοντας, ο κ. Τσίπρας ευχαρίστησε τον κ. Ερντογάν για την ουσιαστική, όπως είπε, συνομιλία που είχαν.
Κάνοντας αναφορά και στην οικονομία, είπε πως για την Ελλάδα το 2018 είναι μια χρονιά ορόσημο, γιατί ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο. Είναι ευκαιρία να συνδράμουμε για το καλύτερο δυνατό κλίμα μεταξύ των δύο λαών, τόνισε.
«Σας προσκαλώ να ανοίξουμε νέο κεφάλαιο στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις, που δεν θα βασίζεται σε καχυποψία και προκλήσεις, αλλά σε στέρεα θεμέλια» σημείωσε, απευθυνόμενος στον Τούρκο Πρόεδρο. «Είμαι βέβαιος πως θα το αποδεχτείτε, αν δεν το αποδεχτείτε φοβάμαι ότι θα αποβεί σε βάρος των λαών μας και των ευρω-τουρκικών σχέσεων» κατέληξε.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, ο Πρωθυπουργός είπε πως είναι θεμιτό το ότι ο κ. Ερντογάν άνοιξε όλα αυτά τα θέματα και πρόσθεσε: «Με τις δηλώσεις του κ. Ερντογάν σήμερα εδώ καταλαβαίνω ότι όλο το προηγούμενο διάστημα μάλλον δεν έγινε απολύτως κατανοητό τι εννοούσε για τη Συνθήκη της Λωζάνης. Καταλαβαίνω ότι ο κ. Ερντογάν δεν ζητούσε αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης». Επίσης, κατάλαβα, πρόσθεσε, ότι δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση σε σχέση με την εδαφική ακεραιότητα.
Ο κ. Τσίπρας συμπλήρωσε πως η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη αλλά και η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία πρέπει να αποτελέσουν μοχλό έλξης ανάμεσα στις δύο χώρες.
«Έχουμε ιδιαίτερη μέριμνα για τους Έλληνες μουσουλμάνους πολίτες» ανέφερε, προσθέτοντας ότι πρέπει να γίνουν ακόμα βήματα σε σχέεση με το βιοτικό επίπεδο.
Ο Πρωθυπουργός επανήλθε στο Κυπριακό, λέγοντας ότι «το θέμα υπάρχει και είναι ανοιχτό γιατί πριν 43 χρόνια υπήρξε εισβολή και παράνομη κατοχή στην Κύπρο».
Παράλληλα, επισήμανε ότι η Ελλάδα έχει προχωρήσει στην ανακατασκευή μίας σειράς από τζαμιά σε πολλές περιοχές της χώρας. «Και δεν σκεφτήκαμε ούτε μία στιγμή να κάνουμε ορθόδοξη λειτουργία σε τζαμί» συνέχισε, αφήνοντας σαφείς αιχμές για την Αγιά Σοφιά. «Πρέπει να υπάρξει αμοιβαίος σεβασμός και απόλυτη βούληση για ελευθερία» πρόσθεσε.
Τ. Ερντογάν: Ελπίζω ότι θα εισακουστεί το αίτημα έκδοσης των πραξικοπηματιών
Από την πλευρά του, ο Τούρκος πρόεδρος επέμεινε ότι η συνθήκη της Λωζάνης χρήζει «εκσυγχρονισμού»καθώς στη Δ. Θράκη υπάρχουν ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας ωστόσο τόνισε ότι η Τουρκία δεν αμφισβητεί την εδαφική ακεραιότητα καμίας χώρας. «Τα βήματα που έχουμε κάνει είναι σημαντικά, θίξαμε και θέματα όπως το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το οποίο έγινε επί δικής μου Προεδρίας» υποστήριξε ο Ταγίπ Ερντογάν και πρόσθεσε ότι «στο θέμα της τρομοκρατίας κάνουμε μεγάλο αγώνα με αιμοσταγείς συμμορίες».
Ο αντιτρομοκρατικός αγώνας είναι θέμα που γνωρίζει καλά η Ελλάδα» επισήμανε ο Τούρκος και συμπλήρωσε πως «αναγνωρίζουμε την υποστήριξη που μας παρείχε η Ελλάδα στο θέμα αυτό». Σημείωσε ακόμα πως «οι πραξικοπηματίες είναι δυνατόν να επιστραφούν στην Τουρκία που είναι μία χώρα που έχει καταργήσει τη θανατική ποινή, δεν γίνονται βασανιστήρια και ελπίζω η ελληνική Δικαιοσύνη να μας εισακούσει στο θέμα αυτό».
«Η συνθήκη της Λωζάνης είναι μια συνθήκη που υπεγράφη από 11 χώρες. Στη συνθήκη υπάρχουν προβλέψεις μόνο για το Αιγαίο; Δεν υπάρχει τίποτε για το καθεστώς που διέπει τις δυο μειονότητες; Στη Δ. Θράκη έχουμε μουσουλμανική μειονότητα και πιστεύουμε πως στο θέμα αυτό μπορούν να γίνουν νέες σκέψεις» υποστήριξε στη συνέχεια ο Τούρκος Πρόεδρος.
Ανέφερε επίσης πως το κατά κεφαλή στην Ελλάδα είναι 15.000 ευρώ και στη Δ. Θράκη 2.000 με 2.500 ευρώ και προσέθεσε: «Υπάρχει οικονομικό χάσμα» ενώ για το το θέμα της μουφτείας, σημείωσε πως ο αρχιμουφτής είναι διορισμένος δημόσιος υπάλληλος. Η συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει ο Οικουμενικός Πατριάρχης να εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο».
Ο Ερντογάν διαμήνυσε ακόμα πως «δεν εποφθαλμιούμε την εδαφική ακεραιότητα καμιάς χώρας και καμιάς γείτονας χώρας» και υποστήριξε πως «δεν έχουμε πρόβλημα με θέματα ελευθερίας της πίστης. Υπάρχουν όμως θέματα στην Δυτική Θράκη», προσθέτοντας ότι στη Δυτική Θράκη υπάρχει «μουσουλμανική» μειονότητα, Τούρκων, Πομάκων και Ρομά.
Για το Κυπριακό, ο κ. Ερντογάν επισήμανε πως «πρέπει να κινηθούμε ομονοούντες ώστε να καταλήξουμε κάπου» και τόνισε: «Είμαστε μητέρες πατρίδες και εγγυήτριες δυνάμεις. Θέλουμε μια διαρκή και βιώσιμη λύση. Αυτό θέλει και η ελληνική πλευρά, αλλά τίθενται θέματα της τελευταίας στιγμής που μπορούν να θεωρηθούν υπεκφυγές ώστε να μην καταλήξουμε κάπου».
Παράλληλα επέρριψε ευθύνες στην ελληνοκυπριακή, για το ναυάγιο των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα σημειώνοντας πως η ε/κ πλευρά ήταν εκείνη που αποχώρησε από τις συνομιλίες.
Επιπρόσθετα, για το Κυπριακό, ο κ. Ερντογάν σημείωσε πως αν είχε εφαρμοστεί το σχέδιο Ανάν θα είχε δοθεί λύση στο ζήτημα. Είπε ακόμη πως στην Κύπρο έχει στρατό η Τουρκία, όπως εξάλλου έχει και η Ελλάδα.
Επίσης, ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε πως «τα θέματα του Αιγαίου είναι δυσεπίλυτα, αλλά μπορούν να λυθούν με συνομιλίες» και σημείωσε: «Πρέπει να κοιτάζουμε το γεμάτο μέρος του ποτηριού. Να προχωρήσουμε και να κάνουμε σταθερά βήματα».
Τέλος, έκανε ειδική αναφορά στη χθεσινή ανακοίνωση του Ντ. Τράμπ περί αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, τονίζοντας ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ είναι οι μόνες χώρες που μιλούν για την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Η Ιερουσαλήμ είναι πνευματικό κέντρο των τριών μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών.
