Οι ερωτευμένοι όλου του κόσμου γιορτάζουν σήμερα, 14 Φεβρουαρίου, ημέρα που μαρτύρησε ο άγιος Βαλεντίνος του οποίου η μνήμη συνδυάστηκε με τη γιορτή του έρωτα.
Σύμφωνα με τον θρύλο, ο άγιος Βαλεντίνος ήταν ιερέας στη Ρώμη και βοηθούσε τους Χριστιανούς που ήταν θύματα διώξεων στην περιοχή. Μαρτύρησε και θάφτηκε σε χριστιανικό κοιμητήριο στη Βία Φλαμινία κοντά στο Πόντε Μιλβίο της βόρειας Ρώμης στις 14 Φεβρουαρίου, η οποία εορτάζεται ως ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου από το 496.
Τα υπολείμματα του κρατήθηκαν στην Εκκλησία και Κατακόμβες του Σαν Βαλεντίνο, η οποία παρέμεινε σημαντικός χώρος προσκυνήματος κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, μέχρι τη μεταφορά των λειψάνων του στην εκκλησία Σάντα Πρασέντε στο ποντιφικάτο του Νικολάου Δ’. Το λουλουδοσκέπαστο κρανίο του Αγίου Βαλεντίνου εκτίθεται στη βασιλική της Σάντα Μαρία ιν Κοσμεντίν της Ρώμης, ενώ άλλα λείψανα μεταφέρθηκαν στην Καρμελιτική Εκκλησία Γουαϊτφράιαρ Στριτ στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, όπου παραμένουν μέχρι σήμερα. Αυτός ο χώρος αποτελεί δημοφιλή χώρο προσκυνήματος, ιδιαίτερα στις 14 Φεβρουαρίου, γι’ αυτούς που ψάχνουν για αγάπη.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Τζακ Μπ. Όρατς του πανεπιστημίου του Κάνσας, ο Άγιος Βαλεντίνος της Ρώμης, όπως και ο Άγιος Βαλεντίνος του Τέρνι, είναι “αφηρημένοι των πράξεων των δύο αγίων που βρίσκονται σχεδόν σε κάθε μοναστήρι στην Ευρώπη”. Στην Αγγλικανική και στις Λουθηρανικές εκκλησίες, ο Άγιος Βαλεντίνος εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου. Στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Άγιος Βαλεντίνος εορτάζεται στις 6 Ιουλίου.Το 1969 η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τον αφαίρεσε από το Γενικό Ρωμαιοκαθολικό Ημερολόγιο, αφήνοντας το λειτουργικό εορτασμό του στα τοπικά ημερολόγια, παρόλο που η χρήση των προ του 1970 ημερολογίων επιτρέπεται. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τον αναγνωρίζει ως άγιο, και τον αναφέρει στη καταχώρηση της 14ης Φεβρουαρίου στη Ρωμαιοκαθολική Μαρτυρολογία.
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ξεκίνησε ως ο λειτουργικός εορτασμός ενός ή περισσότερων Χριστιανών μαρτύρων που ονομάζονταν Βαλεντίνοι. Πολλές ιστορίες μαρτυρίων δημιουργήθηκαν για διάφορους Βαλεντίνους οι οποίες έλαβαν χώρα 14 Φεβρουαρίου και προστέθηκαν αργότερα στους βίους των αγίων. Μια δημοφιλής αγιογραφική αναφορά του Αγίου Βαλεντίνου της Ρώμης αναφέρει ότι φυλακίστηκε επειδή πάντρευε στρατιώτες οι οποίοι απαγορεύονταν να παντρευτούν Χριστιανές, καθώς ο χριστιανισμός ήταν υπό διωγμό στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Σύμφωνα με τον θρύλο, κατά τη φυλάκισή του, θεράπευσε την κόρη του φύλακά του, Αστέριου. Σύμφωνα με αυτήν την ιστορία, πριν από την εκτέλεσή του της έγραψε ένα γράμμα υπογράφοντας «ο Βαλεντίνος σου». Η ημέρα συσχετίστηκε με την ημέρα των ερωτευμένων από τον Τζέφρι Τσόσερ στον ύστερο Μεσαίωνα, όταν άκμαζε η κουλτούρα του ιπποτικού έρωτα. Τον 18ο αιώνα στην Αγγλία εξελίχθηκε σε περίσταση κατά την οποία οι ερωτευμένοι εξέφραζαν την αγάπη τους με λουλούδια, δώρα ή ευχητήριες κάρτες.
Στην Ευρώπη, κλειδιά του Αγίου Βαλεντίνου δίνονταν στους εραστές «ως ένα ρομαντικό σύμβολο και πρόσκληση για να τους ξεκλειδώσουν την καρδιά», καθώς και στα παιδιά, ώστε να απομακρύνουν τη νόσο του αγίου Βαλεντίνου. Τον 19ο αιώνα οι χειρόγραφες κάρτες αντικαταστάθηκαν από μαζικής παραγωγής ευχητήριες κάρτες.
Η ταύτιση του εορτασμού της μνήμης του Αγίου Βαλεντίνου με την ημέρα των Ερωτευμένων ξεκίνησε από την Αγγλία του ύστερου Μεσαίωνα, με παγανιστικές και χριστιανικές αναφορές. Στην εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από τις 13-15 Φεβρουαρίου γιόρταζαν τα Λουπερκάλια προς τιμή του θεού Φαύνου (του Πάνα των Ελλήνων).
Οι Ρωμαίοι θυσίαζαν κατσίκια και σκυλιά, ενώ νεαρά αγόρια χτυπούσαν με λωρίδες από δέρμα κατσίκας τις νεαρές κοπέλες για να τους μεταδώσουν τη γονιμότητα. Η γιορτή καταργήθηκε από την Εκκλησία τον 5ο αιώνα μ.Χ., ως ειδωλολατρική Στη θέση της στις 14 Φεβρουαρίου μπήκε ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου Βαλεντίνου, μάρτυρα της χριστιανικής πίστης από τη Ρώμη, με απόφαση του Πάπα Γελάσιου.
Μία ανάλογη γιορτή υπήρχε και στην Αρχαία Αθήνα τον μήνα Γαμηλιώνα (αντιστοιχούσε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου και το πρώτο του Φεβρουαρίου), τα Θεογάμια, προς τιμήν του Δία και της Ήρας.
