Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι εκ των ων ουκ άνευ, προκειμένου η κυβέρνηση, παρά το νέο αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο των Βρυξελλών, να προχωρήσει σε βάθος τετραετίας σε φορολογικές ελαφρύνσεις.
Όπως εξηγούν στο ΑΠΕ- ΜΠΕ στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες επικεντρώνονται στον ανά έτος ρυθμό αύξησης των καθαρών (μετά την αφαίρεση των εσόδων και των δαπανών για συγχρηματοδοτούμενα έργα, αλλά και των έκτακτων one off δαπανών για φυσικές καταστροφές) πρωτογενών (εξαιρούνται οι δαπάνες για τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους) δαπανών.
Ειδικά για την Ελλάδα, ο ρυθμός αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών είναι 3,7% για το 2025 (περίπου 3,5 δισ. ευρώ), 3,6% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028. Εάν η χώρα επιθυμεί να δαπανήσει το επόμενο έτος επιπλέον π.χ. 1 δισ. ευρώ από το όριο των 3,5 δισ. ευρώ, τότε θα πρέπει το πρόσθετο ποσό να εξευρεθεί: Είτε από την επιβολή νέων φόρων ή αύξηση των υπαρχόντων είτε από έσοδα σε μόνιμη βάση που θα έχουν την ίδια ισχύ. Τα συγκεκριμένα έσοδα μπορούν να προκύψουν ή από την άνοδο του ΑΕΠ, ή από άλλες πηγές όπως η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Και καθώς μια 0,5 μονάδα αύξησης των εσόδων από την ανάπτυξη προϋποθέτει άνοδο του ΑΕΠ κατά 5%, το μεγάλο βάρος ρίχνεται στην αποκάλυψη φορολογητέας ύλης και στην καταπολέμηση της φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής.
Και στο δεύτερο σκέλος, ανοίγεται πεδίο δόξης λαμπρό. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν επίσημοι υπολογισμοί για το μέγεθος της φοροδιαφυγής, η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά, από τη σύγκριση δηλωθέντων εισοδημάτων και καταναλωτικών δαπανών, ότι τουλάχιστον 60 δισ. ευρώ βρίσκονται στη «γκρίζα» ζώνη της οικονομίας. Οπότε, με συντηρητικές παραδοχές, ο λόγος γίνεται για φοροδιαφυγή ύψους 10- 12 δισ. ευρώ.
Τα πρώτα απτά αποτελέσματα
Ήδη, όπως αναφέρουν τα στελέχη του υπουργείου, υπάρχουν τα πρώτα απτά αποτελέσματα από την αποκάλυψη φορολογητέας ύλης. Από τη σύνδεση του τεκμαρτού εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών με τον κατώτατο μισθό εκτιμώνται πρόσθετα έσοδα περίπου 500 εκατ. ευρώ, ενώ από την απώλεια των επιδομάτων που πλέον δεν δικαιούνται επιπλέον 100 εκατ. ευρώ. Όπως, δε, δήλωσε ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης (σ.σ. επισήμως έχει τεθεί ως στόχος η «αποκάλυψη» τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση έως το 2027), η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS «έχει συμβάλει να έχουμε το α’ εξάμηνο του 2024 κατά 10,3% παραπάνω έσοδα από ΦΠΑ σε σχέση με το 2023. Το υπόλοιπο 7,3% προέρχεται από την ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής».
Το «οπλοστάσιο» της ΑΑΔΕ είναι ήδη γεμάτο για τον συγκεκριμένο σκοπό: Εγκατάσταση των POS και διασύνδεσή τους με τις ταμειακές μηχανές και το Taxis, ηλεκτρονικά τιμολόγια και δελτία αποστολής, έσοδα- δαπάνες υποχρεωτικά μέσω myData, προσυμπληρωμένες και δηλώσεις φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ, έλεγχοι σε πραγματικό χρόνο με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών με ευρωπαϊκές και τρίτες χώρες, άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών με αυτοματοποιημένες διαδικασίες, διασταυρώσεις από πολλαπλές βάσεις δεδομένων, και πλήρης ψηφιοποίηση εφοριών- τελωνείων.
Παρενθετικά, σημειώνεται ότι ο κ. Χατζηδάκης προανήγγειλε την περασμένη Παρασκευή ότι το νομοσχέδιο με το οποίο θα υλοποιηθούν οι πρωτοβουλίες που έχουν ανακοινωθεί για το 2025 (μεταξύ άλλων απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για κλειστά ακίνητα που προσφέρονται προς μίσθωση, περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία μονάδα, κίνητρα για συγχωνεύσεις και καινοτομία), αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση την ερχόμενη εβδομάδα.
Επί της ουσίας, ο περιορισμός της φοροδιαφυγής είναι αναγκαία προϋπόθεση για έναν νέο γύρο φορολογικών ελαφρύνσεων. Αρκεί, η κυβέρνηση να πείσει τις Βρυξέλλες (τα στελέχη του υπουργείου εκτιμούν ότι αυτό είναι απολύτως εφικτό) πως τα μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής έχουν μόνιμο και όχι έκτακτο θετικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό. «Θα τους πούμε», αναφέρουν οι ίδιοι, «ότι έχω κάθε χρόνο αυτά τα μόνιμα και όχι συγκυριακά έσοδα, άρα πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο και μπορώ πλέον να μειώσω φόρους».
