ΑΠΟΨΗ: Διαγγελματική σκηνοθεσία

Παρακολουθούμε τον τελευταίο καιρό τον Πρωθυπουργό να κάνει κατάχρηση του λόγου.

Του Λευτέρη Κουσούλη*

Αυτό που λέω ακούγεται ως υπερβολικό και παράδοξο, αφού κάθε πολιτική πράξη δεν νοείται χωρίς τον λόγο και υπάρχει δια του λόγου, που δίνει τελικά υπόσταση στην πράξη. Αποτυπώνει το περιεχόμενό της, την οριοθετεί και τη στηρίζει.

Ο κ. Τσίπρας τις τελευταίες ημέρες επιλέγει ο ίδιος, μέσα από δύο τηλεοπτικές παρουσίες, να συνδεθεί με τα πράγματα. Να μιλήσει για αυτά. Να γίνει η δύναμη της έκφρασής τους.
Δύο διαφορετικές παραστάσεις, η μία με διαφορετική αιτία από την άλλη, απογυμνώνουν τη διαγγελματική σκηνοθεσία του πρωταγωνιστή.

Η πρώτη είναι με αφορμή μια διανομή. Διανομή μερίσματος. Από ένα πλεόνασμα. Διανομή σε αδυνάτους. Δεν υπάρχει αναφορά στην πηγή, δεν ενδιαφέρει η προέλευση, δεν απασχολεί η μέθοδος συλλογής των «αγαθών» προς διανομή. Τίποτε δεν πρέπει να σκιάσει τη διανομή, να χαλάσει τη διάσταση της απονομής, να περιορίσει την εμβέλεια της συμμόρφωσης που διεκδικεί, την αποδοχή που αναμένει, την επιδοκιμασία που προσδοκά. Ωστε να διασωθεί η ιδεολογική αύρα. Να χαθούν στον λόγο οι αντιφάσεις της πολιτικής του.

Πρόκειται για παραποιητική πολιτική πράξη που θέλει να αποκρύψει πίσω από την κουρτίνα της παράστασης τον ισοπεδωτικό μηχανισμό της ταπείνωσης, που συμπυκνώνεται εντός της. Κάθε πράξη θορυβώδους διανομής από την εξουσία είναι μια υπόμνηση της μηδαμινότητας του υποκειμένου.

Κατέχω τη δύναμη – του λέει – να σου δώσω το ελάχιστο, που μέσα στην κατασκευασμένη (από εμένα) ανάγκη σου, καλείσαι να το αποδεχθείς ως μέγιστο.

Η επιλογή να αναδείξει διά διαγγέλματος ο Πρωθυπουργός αυτή τη διανομή συνδέεται με τη σταθερή πλάνη κάθε εξουσίας ότι αυτό που θα λεχθεί αυτό και θα είναι, αυτό που θα εκφωνηθεί αυτό και θα υπάρξει.

Η δεύτερη παρουσία γίνεται με μια αφορμή που καταλυτικά αναιρεί το επίκαιρο. Γίνεται με μια τραγωδία. Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο είναι 16 οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους στη Μάνδρα.

Η διαγγελματική πράξη εδώ δεν έχει λόγο ύπαρξης. Είναι πολύ κοντά μας οι θάνατοι αυτοί για να μιλάμε από απόσταση. Να αναφερόμαστε ωσάν να είναι συμβάν, ενώ ο θάνατός τους συνδέεται κεντρικά με τη δουλοκτητική λειτουργία, διαχρονικά, του ελληνικού κράτους, που τη συγκεκριμένη στιγμή εκφράζει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Και δεν αναιρεί την οδύνη κανένα πολυήμερο πένθος, ούτε αυτό καλύπτει το υπαρξιακό κενό των σύγχρονων Ελλήνων.

Κατάχρηση του λόγου υπάρχει λοιπόν, όταν αυτός ο λόγος επιχειρεί να πάρει τη θέση της πράξης. Οχι όταν θεμελιώνει, αλλά όταν κατασκευάζει.

Η διαγγελματική σκηνοθεσία του κ. Τσίπρα είναι μια προσπάθεια κατασκευής. Μια προσπάθεια αναίρεσης της πραγματικής ζωής. Και δείχνει το εσωτερικό ήθος μιας κυβέρνησης που πολλαπλασιάζει την κρίση και επιταχύνει την παρακμή.

Σε απόσταση από την αλήθεια, επιλέγει αυτή τη σκηνοθεσία για να εξορκίσει και να αποποιηθεί το πραγματικό.

Θα του πούμε το γνωστό: τα σκυλιά αλυχτούν, το καραβάνι προχωράει.