Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
24.8 C
Athens

ΑΠΟΨΗ: H μεγάλη διαδρομή

Του Λευτέρη Κουσούλη*

Άποψη, μεγάλη, διαδρομή, Μεταφέρω μια εμπειρία.

Ο χρόνος με έχει φέρει συνεργάτη του Μιλτιάδη Έβερτ, όταν αυτός ήταν υπουργός Προεδρίας – έτσι ονομαζόταν τότε – στις πρώτες ημέρες της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Στην πρώτη Κυβερνητική Επιτροπή, ο Μιλτιάδης Έβερτ επιφορτίζεται με τη σύνταξη των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης. Μου εξηγεί το έργο. Συντάσσω σχέδιο των προγραμματικών δηλώσεων. Έρχεται η ώρα να παρουσιασθούν στον πρωθυπουργό.

Μας περιμένει στο γραφείο του, στη Βουλή. Εκεί, σε λίγο, ο ίδιος με ένα αντίγραφο στο χέρι αρχίζει να διατρέχει το κείμενο. Το διαβάζει μεγαλόφωνα. Κάνει παύσεις. Κάνει παρατηρήσεις. Διατυπώνει σκέψεις. Αν και πρώτη φορά συναντάω από κοντά τον άνθρωπο, διακρίνω ότι έχει μέσα του μια επιφύλαξη. Αναζητεί έναν τρόπο να βάλει τη δική του διατύπωση. Να κάνει αλλαγές στις λέξεις και στη σύνταξη.

Έτσι, λοιπόν, απευθυνόμενος σε μένα, ως συντάκτη, με τον Μιλτιάδη Έβερτ παρόντα, παρατηρεί:

– Είναι πολύ σωστά όπως τα έχετε συντάξει, εγώ όμως θα το έλεγα κάπως διαφορετικά. Θα μου πήγαινε κάπως αλλιώς.

Και πρότεινε κάποιες αναδιατυπώσεις. Σχεδόν ζητούσε τη συγκατάθεσή μου για να γίνει η αλλαγή.

Δεν επρόκειτο για μια απλή ευγένεια. Η λέξη δεν αρκεί. Έτσι, αυτό που κατέγραψα μέσα μου ήταν η στάση ενός ανθρώπου απέναντι σε έναν άλλο που δεν γνώριζε, δεν είχε συναντήσει ποτέ, ούτε προφανώς είχε ακούσει. Έδειχνε με γενναιοδωρία την αναγνώρισή του στη δουλειά κάποιου που ήταν εκεί.

Ως παρατηρητής των πραγμάτων – συμπληρώνω ότι βρέθηκα αργότερα στο Μαξίμου – εκτιμώ ότι υπάρχουν στάσεις και συμπεριφορές που τις αντιλαμβανόμαστε συχνά ως λεπτομέρεια, μιλάνε όμως εύγλωττα για το όλον. Είτε πρόκειται για πρόσωπα, είτε πρόκειται για συλλογικές συμπεριφορές.

Ας μου επιτραπεί να πω ότι το στιγμιότυπο αυτής της πρώτης συνάντησης μαζί του συμπυκνώνει κάτι, κάτι ουσιαστικό, από το πέρασμα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Αυτό το πέρασμα χαρακτηρίζεται από μια επιμονή, από ένα πάθος συμμετοχής, από μια αντίληψη του χρόνου, από μια συνείδηση συνεννόησης.

Αυτό το τελευταίο, η συνείδηση συνεννόησης, νομίζω ότι εμπεριέχει τον τρόπο που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αντιλαμβανόταν την πολιτική λειτουργία. Αν δεχθούμε ότι η πολιτική είναι ο θεσμικός έλεγχος της βίας, η διαδρομή του θα μπορούσε να αναγνωσθεί μέσα από αυτό το κριτήριο.

Εχοντας πλήρη αντίληψη της συγκρουσιακής διάστασης του πολιτικού μετώπου, έχοντας τη δυνατότητα μιας διαυγούς κατανόησης αυτού που σε κάθε φάση βρίσκεται σε εξέλιξη, η ματιά του ήταν ανακεφαλαιωτική και ο τρόπος του ενοποιητικός.

Είναι σημαντικό για έναν πολιτικό να μπορεί να διακρίνει το μάταιο μιας σύγκρουσης. Να μπορεί να αποσύρεται και να επανέρχεται. Να μπορεί να διακρίνει το σημαντικό από το ασήμαντο. Να έχει επίγνωση των ζητημάτων και της μετάπλασης που φέρει ο μακρύς χρόνος. Να αντιλαμβάνεται ότι το παν είναι η μεγάλη διαδρομή.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κάπως έτσι, νομίζω, αντιλαμβανόταν τα πράγματα. Αυτό είναι και το θεμέλιο της αντοχής, της ψυχραιμίας και της στοχαστικής εν τέλει προσέγγισης του πολιτικού μετώπου.

Έτσι, με μεγάλη σαφήνεια, θυμάμαι να εξηγεί πριν από τις εκλογές του 1993 τι πρόκειται να ακολουθήσει και στο μέτωπο του κόμματός του και στο ευρύτερο πολιτικό περιβάλλον της χώρας.

Συνηθίζουμε να λέμε ότι κάθε φορά που φεύγει ένας σημαντικός πολιτικός, όπως ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, κλείνει ένας κύκλος. Και όμως, στην Ελλάδα που ζούμε κανένας κύκλος δεν κλείνει. Όλα τα ερωτήματα με τα οποία συναντήθηκε παραμένουν αναπάντητα και η ίδια η χώρα σε εκκρεμότητα.

Σε αδυναμία να κλείσει οποιονδήποτε κύκλο.


*Ο Λευτέρης Κουσούλης γεννήθηκε στην Ελίκα Λακωνίας το 1952. Γυμνάσιο στη Σπάρτη. Λύκειο στους Μολάους. Σπούδασε στην Πάντειο και στη Γαλλία, την πολιτική και τα φαινόμενα εξουσίας. Από τα φοιτητικά του χρόνια έχει ιδιαίτερα ασχοληθεί με τη μελέτη των μηχανισμών κοινωνικής και πολιτικής επιρροής. Οδηγός του επιστημονικού προβληματισμού του είναι η πρόταση: Μετά την επιστροφή του από τη Γαλλία, εργάστηκε για λίγα χρόνια ως ωρομίσθιος καθηγητής. Από το 1995 και ως σήμερα εργάζεται στο χώρο του στρατηγικού σχεδιασμού και της επικοινωνίας με την εταιρεία «Λέγειν & Πράττειν» (www.legeinandprattein.gr). Είχε τη πρωτοβουλία για την ίδρυση του εκδοτικού οίκου «Το Πέρασμα», που στο σύντομο βίο του εξέδωσε 15 τίτλους. Ο Λευτέρης Κουσούλης, αρθρογραφεί συχνά στον Τύπο καθώς και στο Διαδίκτυο, τόσο για την πολιτική, όσο και για άλλες καθημερινές πλευρές της ύπαρξης. Επιλεγμένα κείμενά του έχουν γίνει αντικείμενο έκδοσης. Μέχρι τώρα έχουν κυκλοφορήσει:
  • Κείμενα για την Πολιτική & την Επικοινωνία (2007)
  • Ήττα της Πολιτικής – 18 θέσεις απέναντι (2008)
  • Αναμνήσεις από το Βίτενμπεργκ – Όψεις του αδιεξόδου και η αναζήτηση της αισιοδοξίας (2009)
  • Σταθεροί Τόποι (2012)
  • Έξω από το καταφύγιο – Κείμενα για τη συνειδητοποίηση (2013).
  • 10+10, (2014)

Όλα τα βιβλία κυκλοφορούν από τις «Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις».

Τα πιο πρόσφατα στη κατηγορία

Με τον ήλιο και τον άνεμο δωρεάν γιατί είναι τόσο ακριβή η στροφή στις...

Με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει θέσεις ως στόχο την προώθηση της πράσινης ενέργειας έως το 2030, για την προστασία του… περιβάλλοντος, το μεγάλο...

Ο Κασσελάκης είναι διεθνής παρατηρητής της ελληνικής πολιτικής

Φυσικά, και πάλι ο Στέφανος Κασσελάκης… αστόχησε, καθώς μια τόσο σοβαρή πρόταση την έκανε… όρθιος, εν μέσω της ολιγοήμερης στρατιωτικής θητείας του, και την...

Λευτέρης Κουσούλης: Οι πολλές ρωγμές ως κρίση

Τέμπη. Ενας τόπος φυσικού κάλλους. Τέμπη. Ενας τόπος τραγωδίας. Μια ρωγμή στη μνήμη του σύγχρονου Ελληνα, ο οποίος ακόμη και αν ποτέ δεν φαντάστηκε...

Πληθωρισμός: Πολύ σκληρός για να πεθάνει – Οι κεντρικές τράπεζες απέτυχαν να νικήσουν το...

Την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκαν τα στοιχεία του πληθωρισμoύ στις ΗΠΑ. Για άλλη μια φορά ήταν απογοητευτικά, για άλλη μια φορά έπεσαν έξω οι επίσημες...

Η κοινωνία δεν έχει βρει ακόμη τον «Κανένα» που θα την εκπροσωπήσει

Έχει γραφτεί ήδη αρκετές φορές. Αυτή τη στιγμή ανερχόμενος πολιτικός στη χώρα μας είναι ο «Κανένας» και κόμμα με τη μεγαλύτερη δυναμική το «Τίποτα». Αυτό...

Τι έχουν τα έρμα της αντιπολίτευσης και ψοφάνε;

Η λογική ανέμενε μεγάλη δημοσκοπική πτώση της ΝΔ, καθώς η ακρίβεια αλλά και το νομοθετικό της έργο, αποτελούν συμπληγάδες μέσα από τις οποίες θα...

Η βαριά ήττα από την Moody’s δεν θα είναι η μόνη, έρχονται σκληρά αρνητικά...

Η βαριά ήττα από την Moody’s αποτελεί ένα σκληρό σοκ για τους θεατρινισμούς που ανακυκλώνονται στην ελληνική οικονομία… Με δεκανίκι στηρίζεται η εθνική οικονομία από...

Βρείτε μας

7,826ΥποστηρικτέςΚάντε Like
133ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,245ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

Λαϊκό Θέατρο Σκιών

Τα νέα και τα βίντεο του Καραγκιόζη

Διαβάστε Επίσης

Δήμος Αθηναίων: Τρεις γυναίκες συγγραφείς “υπογράφουν” τις Αθηναϊκές Διαδρομές Βιβλίου τον Μάρτιο

Πώς να λάβετε μέρος στη δωρεάν δράση που αναδεικνύει τον πολιτισμό του βιβλίου Οι Αθηναϊκές...

Ράλι Ακρόπολις: Σούπερ ειδική στο κέντρο της Αθήνας – Η διαδρομή

Ανακοινώθηκε το Athens City Stage, η σούπερ ειδική διαδρομή του Ράλι Ακρόπολις στο κέντρο...

ΑΠΟΨΗ: Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’

Υπάρχουν γεγονότα που δεν ρωτάνε τη μνήμη. Εγκαθίστανται στην καρδιά της και μένουν ακίνητα...

ΑΠΟΨΗ: Το εθνικό μας σπορ – “Μουγκαμάρα”…!!!

Είσαι ανυπόφορος, αν είσαι πετυχημένος στην Ελλάδα. Δεν το έχουμε σε καλό έναν καλό...