Του Σταύρου Τζίμα
Οι σφυρίχτρες ακούστηκαν και πάλι στο κέντρο του Βελιγραδίου. Πρωτοχρησιμοποιήθηκαν στις αρχές του 1997 από χιλιάδες Σέρβους φοιτητές και άλλους πολίτες που κατέβαιναν καθημερινά στους δρόμους και τις πλατείες για να διαμαρτυρηθούν εναντίον της αυταρχικής διακυβέρνησης του Μιλόσεβιτς και αποδείχθηκαν «ξυπνητήρι» για την κοινωνία, από την οποία αναπήδησε στη συνέχεια το κίνημα ανατροπής του. Τώρα, 20 χρόνια μετά, οι φοιτητές, παιδιά εκείνων που διαδήλωναν κατά του αυταρχισμού του Μιλόσεβιτς οι πιο πολλοί, σφυρίζουν και πάλι. Τους τρομάζει το ποσοστό (55,2%) με το οποίο εξελέγη πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Αλεξάντερ Βούτσιτς, και αντέδρασαν ενστικτωδώς. Φωνάζουν ότι υφάρπαξε την ψήφο των Σέρβων μέσω του ελέγχου των ΜΜΕ και της δημαγωγίας και έχουν ως σύνθημα «όχι στη δικτατορία».
Διαισθάνονται ότι ο εκλογικός θρίαμβος μπορεί να βάλει σε πειρασμό τον επιρρεπή στις πολιτικές μεταλλάξεις 47χρονο ηγέτη και στο όνομα της ετυμηγορίας του εκλογικού σώματος να ασκήσει απολυταρχική διακυβέρνηση. Αν, πάντως, τηρήσει τον όρκο του στο Σύνταγμα, πρέπει να περιορισθεί σ’ έναν διακοσμητικό ρόλο και στην καλύτερη περίπτωση να μοιράζει παράσημα σε αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας.
Ο Βούτσιτς, όμως, δεν είναι φτιαγμένος για τέτοια πράγματα. Δεν άφησε την καρέκλα του πρωθυπουργού απ’ όπου αποφάσιζε, με αυταρχικό τρόπο, όπως του καταλογίζουν πολλοί, για τις τύχες των συμπατριωτών του για μια τιμητική πολιτική «αποστρατεία». Ούτε οι οβιδιακές μεταμορφώσεις στην πολιτική του διαδρομή εγγυώνται προσήλωση στη φιλελεύθερη δημοκρατία δυτικού τύπου, στο όνομα της οποίας οι Σέρβοι γκρέμισαν τον πρώην λατρεμένο τους «Σλόμπο». Είναι, βεβαίως, νωρίς να ανιχνεύσει κανείς τις προθέσεις του.
Αυτές θα φανούν σύντομα από το εάν, όπως λέγεται, τοποθετήσει στη θέση του πρωθυπουργού μια μαριονέτα, την οποία θα κατευθύνει από το παρασκήνιο ή, ακόμα χειρότερα, θα προχωρήσει μιμούμενος τον Ερντογάν, σε συνταγματική αναθεώρηση ώστε να συγκεντρώσει τις εξουσίες στα προεδρικά χέρια (του) και να μεταθέσει το κέντρο των αποφάσεων από τη Βουλή στο γραφείο του.
Ο Βούτσιτς ανήκει σε μια φουρνιά ηγετών στη γειτονιά του που ανήλθαν στην εξουσία με όχημα τον εθνικολαϊκισμό και μακροημερεύουν ακυρώνοντας διά του αυταρχισμού την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Οι άνεμοι, εξάλλου, για την ανάδειξη τέτοιων ηγετών και την επιβολή αυταρχικών μοντέλων είναι γενικά ούριοι τούτη την εποχή στην Ευρώπη.
Είναι, επομένως, ο φόβος μιας ενδεχόμενης απολυταρχικής παλινόρθωσης που έβγαλε στους δρόμους πολλών πόλεων της Σερβίας, προτού καν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψήφων, τα «παιδιά με τις σφυρίχτρες». Αλλιώς δεν εξηγείται.
