Η εταιρεία «Αττικές Διαδρομές ΑΕ» προσπαθεί να φορτώσει τις ευθύνες στην Τροχαία και στον Χρ. Στυλιανίδη –που βεβαίως έχει μεγάλο μερίδιο για το κάζο της Αττικής Oδού– με στόχο να παρατείνει τη «χρυσή» σύμβασή της με το ΤΑΙΠΕΔ μέχρι το 2050!
Οι εικόνες για το κάζο της Αττικής Οδού είναι αυτές που διατηρούν τον υδράργυρο σε μεγάλα ύψη, την ώρα που οι πάγοι της «Ελπίδας» δείχνουν θερμοκρασία πέριξ του μηδενός. Πρωταγωνιστής στον καταιγισμό των ευθυνών αυτών είναι κυρίως ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, Χρήστος Στυλιανίδης, και η εταιρεία «Αττικές Διαδρομές ΑΕ».
Η μεν εταιρεία ισχυρίζεται ότι έκανε προτάσεις για να αποκλειστούν τα βαρέα οχήματα, όμως ο υπουργός αρνήθηκε λέγοντας ότι δεν θέλει να εμποδίσει τη διατροφική αλυσίδα.
Πόλεμος ανακοινώσεων
Στο μεταξύ, είναι σε εξέλιξη πόλεμος ανακοινώσεων μεταξύ της Αττικής Οδού και του υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής και Προστασίας του Πολίτη. Η Αττική Οδός με ανακοίνωσή της επιρρίπτει τις ευθύνες στον υπουργό Πολιτικής Προστασίας, Χρήστο Στυλιανίδη, υποστηρίζοντας ότι «η Αττική Οδός είχε ζητήσει την απαγόρευση κυκλοφορίας των φορτηγών από την Κυριακή το βράδυ –όπως είχε γίνει και στην κακοκαιρία «Μήδεια» (13-17 Φεβρουαρίου 2021– αλλά αρνήθηκε ο υπουργός».
Συγκεκριμένα η Αττική Οδός τονίζει πως «Στη σύσκεψη της 21ης Ιανουαρίου, η ΑΤΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Α.Ε. και λοιποί Παραχωρησιούχοι ζήτησαν την απαγόρευση κυκλοφορίας των βαρέων οχημάτων και την επίσημη σύσταση από πλευράς της Πολιτείας για την όσο το δυνατόν ελαχιστοποίηση των μετακινήσεων εντός του αστικού ιστού αλλά και την αποκλειστική χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων στις μετακινήσεις. Η λήψη αποφάσεων για τα μέτρα και τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας παραπέμφθηκε για τη συντονιστική σύσκεψη της 23ης Ιανουαρίου. Στη συντονιστική σύσκεψη της 23ης Ιανουαρίου η ΑΤΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Α.Ε. διά των εκπροσώπων της επανέλαβε την ανάγκη για μείωση των κυκλοφορούντων οχημάτων από την προηγούμενη κιόλας μέρα, δεδομένου ότι η κακοκαιρία αναμενόταν, όπως μας ενημέρωσαν οι αρμόδιοι φορείς, για τη Δευτέρα το μεσημέρι».
Από την πλευρά του, ο Χρήστος Στυλιανίδης πέρασε στην αντεπίθεση ισχυριζόμενος σε μακροσκελή ανακοίνωση του ότι η Αττική Οδός λέει ψέματα και δεν ζητήθηκε η απαγόρευση της κυκλοφορίας. Όπως σημειώνει το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης, «στη σύσκεψη της 23ης Ιανουαρίου αποφασίστηκε ότι σε ό,τι αφορά στα βαρέα οχήματα θα γινόταν αξιολόγηση της κατάστασης νωρίς το πρωί της Δευτέρας». Τονίζει δε πως όλες οι εταιρείες διαχείρισης, μεταξύ των οποίων και οι Αττικές Διαδρομές, εγγυήθηκαν ότι μπορούν να διαχειριστούν το φαινόμενο και να μείνουν ανοιχτοί οι δρόμοι. Στην ανακοίνωση του υπουργείου επισημαίνεται ακόμη: «Η αποδοχή της απαίτησης για 2.000 ευρώ αποζημίωση σε κάθε εγκλωβισμένο αυτοκίνητο, δεν σημαίνει ταυτόχρονα και αποδοχή της ευθύνης για την τραγική διαχείριση της Αττικής Οδού;» Υπενθυμίζεται ότι από το απόγευμα της Δευτέρας ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Στυλιανίδης είχε επιρρίψει ευθύνες στην Αττική Οδό για το χάος.
Όμως η Αττική Οδός επιμένει και καλεί να δοθεί στη δημοσιότητα το μαγνητοσκοπημένο υλικό από την τηλεδιάσκεψη στην Πολιτική Προστασία . Όπως αναφέρουν από την Αττική Οδό, «η Πολιτική Προστασία, ως διοργανώτρια των τηλεδιασκέψεων, διατηρεί μαγνητοσκοπημένο υλικό, που επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς των Αττικών Διαδρομών. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά στη διαχείριση της κρίσης την παρελθούσα Δευτέρα 24 Ιανουαρίου, η κοινοπραξία επισημαίνει ότι στο κέντρο επιχειρήσεων της Αττικής Οδού, ήταν διαρκώς παρών ο επικεφαλής Τροχαίας του Αυτοκινητόδρομου, ο οποίος νομιμοποιούνταν να προβεί στις δέουσες κινήσεις και αποφάσεις».
Μάλιστα, όπως επισημαίνεται οι εκπρόσωποι της Αττικής Οδού υποστήριξαν χαρακτηριστικά ότι «παρά την ετοιμότητα της εταιρείας με 35 εκχιονιστικά οχήματα σε 70 χιλιόμετρα, η αυξημένη κυκλοφορία οχημάτων σε συνδυασμό με τα αναμενόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα, μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους τόσο για την ασφάλεια των οδηγών όσο και για την ομαλή λειτουργία του αυτοκινητόδρομου». Επίσης, η Αττική Οδός υποστηρίζει πως δεν έχει την εξουσία, σύμφωνα με την εφαρμοστέα νομοθεσία, απόφασης ή εντολής για τον περιορισμό ή την απαγόρευση της κυκλοφορίας στον αυτοκινητόδρομο που λειτουργεί: «Εν προκειμένω αρμόδιος φορέας για τη διακοπή λειτουργίας του αυτοκινητοδρόμου της Αττικής Οδού είναι η Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής, στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγεται το τμήμα Τροχαίας Αττικής Οδού. Η συντονιστική ομάδα του Τμήματος Τροχαίας Αττικής Οδού επιχειρούσε διά ζώσης από τις πρωινές ώρες της Δευτέρας 24 Ιανουαρίου στο κέντρο επιχειρήσεων της Αττικής Οδού έχοντας πλήρη εικόνα της κατάστασης και των προβλημάτων που επέφερε η ακαριαία συγκέντρωση των βαρέων οχημάτων στην Αττική Οδό. Η απαγόρευση ήρθε πολύ αργά, με το φαινόμενο σε πλήρη εξέλιξη, και αφού είχαν ήδη προκύψει μεγάλα κυκλοφοριακά ζητήματα. Συγκεκριμένα, το κλείσιμο της Νέας Οδού αλλά και της Εθνικής Οδού το πρωί της Δευτέρας, μετακύλησε όλο τον όγκο των βαρέων οχημάτων στην Αττική Οδό».
Η κακοκαιρία και οι αποζημιώσεις
Αυτή την εποχή το ενδιαφέρον βέβαια βρίσκεται στο τι θα γίνει με τις αποζημιώσεις προς τους πολίτες που εγκλωβίστηκαν τη Δευτέρα κατά τη διάρκεια του σφοδρού κύματος κακοκαιρίας, καθώς ναι μεν ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση ως αποζημίωση 2.000 ευρώ, αλλά προς ώρας δεν υπάρχει κάποια επίσημη θέση της Αττικής Οδού Α.Ε., για το συγκεκριμένο ζήτημα, παρά μόνο ανακοινώθηκε η παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου Βασίλη Χαλκιά.
Από το υπουργείο Υποδομών έγινε γνωστό ότι η αποζημίωση των 2.000 δεν σχετίζεται με το δικαίωμα των οδηγών κι επιβατών να ασκήσουν περαιτέρω αγωγές για σωματική ή ψυχική βλάβη. Πάντως, νομικοί κύκλοι εφιστούν την προσοχή σε όσους δικαιούχους της αποζημίωσης σπεύσουν να κάνουν αίτηση για να λάβουν το εν λόγω ποσό.
Πηγές προσκείμενες στην Ελλάκτωρ τονίζουν από την πλευρά της Αττική Οδός Α.Ε. πως η αποδοχή της αποζημίωσης εκ μέρους των οδηγών δεν θα σημαίνει και παραίτηση από οποιοδήποτε έννομο δικαίωμα των ιδίων ή των επιβατών να απευθυνθούν μέσω αγωγών στην ελληνική Δικαιοσύνη. Προσθέτουν, δε, πως προτεραιότητα έχει η αποκατάσταση και η ομαλή λειτουργία του οδικού άξονα. Από εκεί και έπειτα, θα γίνουν οι απαραίτητες κινήσεις και είναι θέμα ημερών να υπάρξουν οι σχετικές ανακοινώσεις που θα αναφέρουν το πότε θα εκκινήσει η διαδικασία για την υποβολή των αιτημάτων για τις αποζημιώσεις, ενώ θα τεθεί και το χρονοδιάγραμμα για την πληρωμή τους.
Το τοπίο αναμένεται να ξεκαθαρίσει στο τέλος του Φεβρουαρίου, όπου θα έχει ολοκληρωθεί η έρευνα που διενεργεί η ειδική Επιτροπή Διερεύνησης που έχει συγκαλέσει το υπουργείο Υποδομών. Σκοπός της εν λόγω επιτροπής είναι να καθορίσει τον βαθμό της υπαιτιότητας της Αττική Οδός Α.Ε., για τον εγκλωβισμό των οχημάτων, ενώ θα επιβληθεί και πρόστιμο η αξία του οποίου θα ξεκινά από τα 5.000 ευρώ και μπορεί να αγγίξει έως και το ένα εκατομμύριο ευρώ.
Ταυτόχρονα, το ΤΑΙΠΕΔ παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Αττική Οδό, όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας «Ελπίδα» και θα προχωρήσει στις απαραίτητες αλλαγές στη νέα σύμβαση, προκειμένου να αποφευχθεί ανάλογο φιάσκο στο μέλλον. Επίσης όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές θα ζητηθούν από τους υποψήφιους στον διαγωνισμό να υποβάλλουν τις δικές τους προτάσεις για την αντιμετώπιση ανάλογων φαινομένων.
Επίσης, το Ταμείο παρατηρεί τις κυρώσεις που θα επιβάλει το υπουργείο Υποδομών στην υφιστάμενη κοινοπραξία, ενώ θα καταγραφούν και οι λοιπές κυρώσεις που θα επιβληθούν στον παραχωρησιούχο, καθώς είναι αυξημένο το ενδεχόμενο να υπάρξει πλήθος αγωγών εκ μέρους των οδηγών που εγκλωβίστηκαν για περισσότερες από 24 ώρες στην Αττική Οδό. Επίσης, έχει γίνει από προχθές παρέμβαση της Εισαγγελίας, προκειμένου να δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις και να επιρριφθούν οι ευθύνες στους αρμόδιους.
Η μεγάλη μάχη για τη «χρυσή» σύμβαση μέχρι το 2050
Δικαιολογημένα έχει χαρακτηριστεί από κύκλους της αγοράς ως η μητέρα των μαχών. Ο λόγος για τη διαγωνιστική διαδικασία που θα ξεκινήσει από τις 20 Απριλίου και αφορά τη νέα περίοδο λειτουργίας της Αττικής Οδού.
Στις 20 Απριλίου, λοιπόν, οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν από το ΤΑΙΠΕΔ να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους, που αποτελεί την πρώτη πράξη της δημοπράτησης. Η αγορά προδικάζει ότι θα είναι ο διαγωνισμός της δεκαετίας, καθώς θεωρητικά ενδιαφέρονται όλοι οι μεγάλοι όμιλοι και το σημαντικότερο στο επόμενο διάστημα θα φανεί ποιος θα συνασπιστούν και με τι ποσοστά ο καθένας θέλει να πάει τη δουλειά. Ο νέος διαγωνισμός παραχώρησης αφορά μόνο στο σημερινό δίκτυο της Αττικής Οδού. Αυτό αποτελείται από την Ελεύθερη Λεωφόρο Ελευσίνας – Σταυρού – Σπάτων μήκους περίπου 52 χιλιομέτρων, και τη Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρο Υμηττού μήκους περίπου 13 χιλιομέτρων. Επίσης εντάσσεται τμήμα πέντε χιλιομέτρων της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Αιγάλεω.
Τουναντίον, στον διαγωνισμό δεν περιλαμβάνονται τα νέα τμήματα που σχεδιάζονται να κατασκευαστούν, όπως η Αστική Σήραγγα Ηλιούπολης, ή οι επεκτάσεις προς Ραφήνα και Λαύριο. Αυτές θα δημοπρατηθούν από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Ως δημόσιο έργο έχει ήδη προκηρυχθεί από το υπουργείο και η επέκταση της Αττικής Οδού μέχρι τον κόμβο Καλυφτάκη μέσω της Λεωφόρου Κύμης.
Η νυν σύμβαση ολοκληρώνεται στις 23 Οκτωβρίου του 2024 και ο στόχος είναι η νέα σύμβαση να ξεκινήσει από την αμέσως επόμενη ημέρα στις 24 Οκτωβρίου. Η διάρκεια της νέας σύμβασης θα είναι για 25 χρόνια. Στόχος του νέου διαγωνισμού είναι η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή και προσέλκυση σημαντικών επενδυτικών fund. Ως εκ τούτου αναφέρεται πως θα πρέπει να υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ η συνολική αξία ενεργητικού υπό διαχείριση.
Όπως αναγράφεται στην προκήρυξη θα πρέπει να έχουν περισσότερα από 400 εκατ. ευρώ σε ενοποιημένα ίδια κεφάλαια. Επίσης, θα πρέπει κατά την τελευταία πενταετία να έχουν τουλάχιστον διετή εμπειρία στη συντήρηση, λειτουργία και εκμετάλλευση παρόμοιων κατασκευαστικών έργων κατ’ ελάχιστον από ένα μέλος της κοινοπραξίας.
Παράλληλα, απαιτείται στη συγκρότηση κοινοπραξιών να υφίσταται ένας μέτοχος με ποσοστό τουλάχιστον 20% που θα καλύπτει τα τεχνικά προσόντα της σύμβασης.
Η διαγωνιστική διαδικασία του ΤΑΙΠΕΔ για την παραχώρηση της Αττικής Οδού θα διεξαχθεί σε δύο φάσεις: τη φάση προεπιλογής (Α΄ φάση) που όπως αναφέραμε ξεκινά στις 20 Απριλίου, και τη φάση υποβολής δεσμευτικών προσφορών (Β΄ φάση).
Όπως γίνεται αντιληπτό, η αγορά αναμένει τις συμμαχίες που θα δημιουργηθούν. Μέχρι σήμερα, οι μεγάλοι όμιλοι έχουν επιδείξει ευελιξία. Πότε συνασπίζονται και πότε διεκδικούν κάποιο έργο μόνοι τους. Σήμερα, μέτοχοι της Αττικής Οδού ΑΕ είναι η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε. (ΕΛΛΑΚΤΩΡ) με ποσοστό 65,75%, η ΑΒΑΞ Α.Ε. που κατέχει ποσοστό 24,19%, η ΕΤΕΘ Α.Ε. (που ανήκει στον Όμιλο ΑΒΑΞ Α.Ε.) με ποσοστό 10,02% και η Γαλλική EGIS PROJECTS S.A. με 0,04%.