Ο δρόμος της επιστροφής δεν είναι χωρίς εμπόδια. […] Το πιο ύπουλο όμως εμπόδιο του διαβόλου είναι σίγουρα η απελπισία και η απόγνωση.
Λένε μερικοί: «Έχω κάνει μεγάλες και πολλές αμαρτίες· δεν υπάρχει για μένα συγγνώμη και σωτηρία.» Αυτή η φράση είναι τελείως αντιορθόδοξη και αντιεκκλησιαστική· δεν έχει καμιά σχέση με τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού.[…] Η εκκλησία είναι νοσοκομείο, ιατρείο ψυχών. Γι’ αυτό βρισκόμαστε μέσα στην εκκλησία, όπως λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, «δεν υπάρχει ασυγχώρητη αμαρτία, παρεκτός από την αμετανόητη». Δεν υπάρχει καμιά αμαρτία που να μη διαλύεται με τα δάκρυα της μετάνοιας. Σε τελευταία ανάλυση δεν θα κολαστούμε γιατί αμαρτήσαμε, αλλά γιατί δεν μετανοήσαμε.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει: «Κανένας δεν πρέπει να απογοητεύεται για τη σωτηρία του. Αμάρτησες; Μετανόησε. Χιλιάδες φορές αμάρτησες; Χιλιάδες φορές μετανόησε.» Και ο άγιος Νείλος ο ασκητής λέει κάτι το εκπληκτικό, που δείχνει την αμέτρητη αγάπη του Θεού: «Δεν επιθυμεί με τόση μανία ο εραστής την ερωμένη του, όπως ο Θεός την ψυχή που θέλει να μετανοήσει!»
Η απόγνωση και η απελπισία, επομένως, είναι καθαρή επινόηση του διαβόλου, είναι το τελευταίο του όπλο. Λέει πάλι ο ιερός Χρυσόστομος: «Ο διάβολος δεν έχει άλλο όπλο τόσο δυνατό, σαν την απελπισία, γι’ αυτό και δεν του δίνουμε τόση ευχαρίστηση όταν κάνουμε την αμαρτία, όση όταν απελπιζόμαστε.»
