Η παγίδα ρευστότητας παραμένει ισχυρή, η ανάπτυξη, οι επενδύσεις και η αύξηση των θέσεων εργασίας καρκινοβατεί, οι τιμές λόγω κυρίως της ασθενικούς ζήτησης δεν έχουν τεθεί σε τροχιά ασφαλούς ανοδικής πορείας ενώ η απαισιοδοξία κυριαρχεί ως συναίσθημα απόρριψης κάθε υπερφίαλης προσέγγισης της πραγματικότητας.
Όπως είναι γνωστό την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας-ΕΚΤ καθορίζει το επιτόκιο κύριας αναχρηματοδότησης το οποίο με την σειρά του επηρεάζει άμεσα και καθοριστικά το επιτόκιο ΕΟΝΙΑ(euro overnight index average-o μέσος όρος των επιτοκίων της διατραπεζικής αγοράς ενός δείγματος τραπεζών για δάνεια μιας ημέρας σε ευρώ χωρίς την παροχή εξασφαλίσεων ) και αυτό διαδοχικά επηρεάζει το Euribor (euro interbank offered rate-επιτόκιο αναφοράς για πράξεις στην διατραπεζική μεταξύ τραπεζών υψηλής φερεγγυότητας ).
Τα τραπεζικά επιτόκια χορηγήσεων προς φυσικά και νομικά πρόσωπα εκ της φύσης τους συνδέονται και επηρεάζονται από το Euribor 3μηνου οπότε στα πλαίσια της αλληλοσύνδεσης που προαναφέραμε οι αποφάσεις της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ ασκούν την επιθυμητή οικονομική επίδραση.
Η αλληλεπίδραση αυτή δεν είναι πάντα εφικτή με αποτέλεσμα ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής να αδρανοποιείται .
Αυτό παρατηρείται όταν χάνεται η εμπιστοσύνη μεταξύ των αντισυμβαλλόμενων στην διατραπεζική αγορά , δηλαδή όταν η μια τράπεζα πιστεύει ότι δανείζοντας μια άλλη τράπεζα ενδέχεται να απολέσει τα κεφάλαια της .
Άμεσο και δραματικό αποτέλεσμα η έλλειψη ρευστότητας η οποία οδηγεί τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια σε υψηλότερα επίπεδα και τις προσδοκίες της ΕΚΤ στις καλένδες.
Αυτό καταγράφηκε το καλοκαίρι του 2007 στην περίμετρο του Ευρώ όταν η αγορά χρήματος επηρεάστηκε από την κρίση των στεγαστικών δανείων χαμηλής φερεγγυότητας στις ΗΠΑ.
Οι κλυδωνισμοί ήταν ισχυροί οπότε το κόστος των κεφαλαίων αυξήθηκε και η διαθεσιμότητα τους προς την πραγματική οικονομία μειώθηκε σε σημείο ασφυξίας των υγιών οικονομικών μονάδων .
Στην βάση αυτή οι επιλογές της ΕΚΤ ήταν σαφέστατα εκτός του συνήθους μηχανισμού νομισματικής επίδρασης δηλαδή προς την κατεύθυνση χρησιμοποίησης καινοτόμων και μη συμβατικών μέτρων.
Η παροχή ρευστότητας προς τις τράπεζες χωρίς ποσοτικό περιορισμό για διάφορες χρονικές περιόδους και οι αγορές κρατικών και τραπεζικών τίτλων ήταν οι βασικές μη συμβατικές παρεμβάσεις της ΕΚΤ με παράλληλες την μείωση του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων σε αρνητικά επίπεδα ώστε να υποχρεωθούν οι τράπεζες να χορηγούν-μεταβιβάζουν την επιπλέον ρευστότητα στην πραγματική οικονομία και την υποδιπλασιασμό από τις αρχές του 2012 του συντελεστή υποχρεωτικών καταθέσεων από το 2% στο 1%.
Στα τέλη του 2018 πήρε τέλος η αγορά νέων τίτλων όχι όμως και η επανεπένδυση των κεφαλαίων των τίτλων που έληγαν , έτσι η ΕΚΤ δίνει το στίγμα προς τις αγορές ότι δεν προχωρεί σε πρακτικές αποεπένδυσης και σταδιακής απεμπλοκής.
Διατηρεί τα αρνητικά επιτόκια στην πάγια διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων στο επίπεδο του -0,40% όπως και το μηδενικό στις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης ενώ επαναφέρει την μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση 4ετους διάρκειας χωρίς ποσοτικό περιορισμό μέσω του προγράμματος TLTROS III.
Το πόσο σημαντική είναι η παρέμβαση μέσω του TLTROS φαίνεται από το γεγονός ότι το 24% της παρεχόμενης ρευστότητας επετεύχθη μέσω αυτής της μη συμβατικής πρακτικής .
Στην ουσία η ΕΚΤ διατηρεί ανέπαφες τις μη συμβατικές μορφές παρέμβασης της περίπου μια 12ετια από την έναρξη τους.
Η διατήρηση της διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής και κυρίως η επαναφορά του προγράμματος παροχής μακροπρόθεσμης ρευστότητας TLTROS δείχνει την αποτυχία των μη συμβατικών μορφών παρέμβασης .
Η παγίδα ρευστότητας παραμένει ισχυρή , η ανάπτυξη , οι επενδύσεις και η αύξηση των θέσεων εργασίας καρκινοβατεί , οι τιμές λόγω κυρίως της ασθενικούς ζήτησης δεν έχουν τεθεί σε τροχιά ασφαλούς ανοδικής πορείας ενώ η απαισιοδοξία κυριαρχεί ως συναίσθημα απόρριψης κάθε υπερφίαλης προσέγγισης της πραγματικότητας.
Περίπου 12 χρόνια μετά τα χαμηλά επιτόκια δεν δημιούργησαν συνθήκες τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης και κυρίως σε καμία περίπτωση δεν βελτίωσαν την θέση επιχειρήσεων και νοικοκυριών .
Οι απλοί πολίτες είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να συρρικνώνεται και το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών να διευρύνεται.
Η υπερχρέωση φυσικών και νομικών προσώπων αποτελεί το μεγάλο πρόβλημα και κυρίως τον βασικό ανασταλτικό παράγοντα για την έναρξη ενός υγιούς οικονομικού κύκλου.
Η αβεβαιότητα παραμένει με τον δημοσιονομικό τομέα να ασκεί τεράστιες πιέσεις μέσω της υπερφορολόγησης .
Η διεθνής τάση νοικοκυρέματος των δημοσίων οικονομικών μέσω περιστολής των δαπανών και της αύξησης της φορολογίας σε μια περίοδο χαμηλής πτήσης της διεθνούς οικονομίας αντί του ακριβώς αντίστροφου μέσω της αντικυκλικότητας δηλαδή της πρακτικής που θέλει στην καλή εποχή να υπάρχει η προνοητικότητα περιστολής της σπάταλης και των υπερφίαλων και παρακινδυνευμένων πρακτικών επιβαρύνει την ζώσα πραγματικότητα.
Περίπου 12 χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης των στεγαστικών αμερικανικών δανείων χαμηλής φερεγγυότητας και της διάχυσης της σε όλον τον πλανήτη η κατάσταση στην περίμετρο του ευρώ παραμένει δύσκολη.
Αυτό επιβεβαιώνεται σε τεχνοκρατικό επίπεδο από την επανάληψη προγραμμάτων από την πλευρά της ΕΚΤ και σε επίπεδο κοινωνίας από την εικόνα που έχουν όλες οι παραγωγικές μονάδες για την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας και των δυνατοτήτων της .
Η υπερχρέωση είτε ως αδυναμία είτε ως δικαιολογία λειτουργεί διαλυτικά , πράγμα που σημαίνει ότι χωρίς ρηξικέλευθες δράσεις δεν πρόκειται να βγούμε από τον υφιστάμενο φαύλο κύκλο.
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
