Περισσότεροι από 150.000 εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν ακόμη και σήμερα, τρεις εργάσιμες ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών, το ύψος του ποσού που θα κληθούν να πληρώσουν.
Πρόκειται κατά κύριο λόγο για αυτοαπασχολούμενους – ελεύθερους επαγγελματίες με παράλληλη και πολλαπλή ασφάλιση, αλλά και ασφαλισμένους που δεν «βλέπει» το σύστημα, που έχουν κάνει εγγραφή τους τελευταίους μήνες του χρόνου, ή που έχουν φορολογικές εκκρεμότητες και δεν εμφανίζονται για το 2015.
Η σύγχυση οδηγεί μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις σε ενστάσεις, ενώ πληθαίνουν οι καταβολές που γίνονται με παράλληλη κατάθεση αίτησης επιφύλαξης προς τον ΕΦΚΑ.
Το σκηνικό συμπληρώνει το μπαράζ δικαστικών προσφυγών που είτε έχουν γίνει, είτε ετοιμάζονται, από φορείς αλλά και φυσικά πρόσωπα, για τα οποία η διορία λήγει στο τέλος Απριλίου.
Βάσει των τελευταίων εκτιμήσεων, περίπου 150.000 ασφαλισμένοι δεν γνωρίζουν το ύψος των εισφορών που θα καταβάλλουν, αν και απομένουν μόλις 3 ημέρες για την εμπρόθεσμη πληρωμή τους και πλέον, το υπουργείο Εργασίας πληθαίνουν οι φωνές που εισηγούνται παράταση της προθεσμίας πληρωμής και μετά την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου.
Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι, ενώ για κάποιους – όχι για όλους – από τους 300.000 ασφαλισμένους με παράλληλη, αλλά και πολλαπλή ασφάλιση, έχουν ήδη εκδοθεί τα ειδοποιητήρια, η σχετική εγκύκλιος δεν έχει ακόμη υπογραφεί από το υπουργείο Εργασίας. Οι εισφορές Ιανουαρίου έχουν αναρτηθεί στις περισσότερες περιπτώσεις, χωρίς να έχουν διευκρινιστεί μέσω της εγκυκλίου, σημαντικά θέματα όπως το πως θα διαχωρίζεται το εισόδημα ασφαλισμένων σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ, καθώς στην φορολογική διοίκηση δεν προβλέπεται διαφορετικός κωδικός.
Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι ο ασφαλιστικός νόμος προβλέπει εκπτώσεις στις εισφορές μόνο για το εισόδημα που προέρχεται από δραστηριότητα που ασφαλίζεται στο ΕΤΑΑ. Εμπειρικά, από τα ειδοποιητήρια που έχουν εκδοθεί προκύπτει πως στις περιπτώσεις ασφάλισης σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ, το συνολικό εισόδημα του 2015 διαιρείται δια δύο και οι εκπτώσεις που αναλογούν στις εισφορές ΕΤΑΑ υπολογίζονται στο μισό εισόδημα.
Με την εγκύκλιο πρέπει επίσης να διευκρινιστεί εάν θα κρατούνται εισφορές και για τα αγροτικά εισοδήματα που δηλώνονταν χωρίς να προβλέπεται υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΓΑ.
Ο νόμος ορίζει ότι εισφορές θα πρέπει να καταβάλλονται για εισοδήματα για τα οποία και με το προηγούμενο καθεστώς προβλεπόταν υποχρέωση ασφάλισης. Για τα αγροτικά εισοδήματα δεν προκύπτει τέτοια υποχρέωση, πληροφορίες όμως θέλουν την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας να εξετάζει σοβαρά την υπαγωγή τους σε ασφαλιστικές κρατήσεις, ιδίως αν πρόκειται για ασφαλισμένους – ελεύθερους επαγγελματίες.
Η αδυναμία να εξασφαλιστεί η συμβατότητα των συστημάτων της φορολογικής και ασφαλιστικής διοίκησης έχουν οδηγήσει σε μια σειρά παραδόξων, τα οποία προκαλούν έντονες αντιδράσεις και ενστάσεις από τους ασφαλισμένους που καλούνται να καταβάλλουν εισφορές που όχι μόνο δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, αλλά ούτε και στις διατάξεις του νόμου.
Για παράδειγμα, στην φορολογική διοίκηση στα εισοδήματα από ελεύθερη δραστηριότητα προστίθενται και εισοδήματα από Ομόρρυθμες Εταιρείες που έχουν κλείσει, εισοδήματα από συμμετοχή σε Ανώνυμες Εταιρείες (μερίσματα) τα οποία δεν υπόκεινται σε ασφάλιση εκτός από την περίπτωση που είναι μέλη ΔΣ και μέτοχοι άνω του 3%, ή και εισοδήματα μετόχων ΙΚΕ, που επίσης δεν υπάγονται σε ασφάλιση.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περισσότεροι από 100.000 ασφαλισμένοι, κυρίως αυτοί που δεν έχουν εντοπιστεί από το σύστημα, είτε γιατί για παράδειγμα έχουν κάνει έναρξη επαγγέλματος κατά τους τελευταίους μήνες του 2016, είτε γιατί έχουν πρόβλημα με τις φορολογικές τους δηλώσεις δεν γνωρίζουν ακόμη το ύψος των εισφορών που θα πρέπει να πληρώσουν, αν κι απομένουν 3 εργάσιμες ημέρες έως τις 28 Φεβρουαρίου που λήγει η ημερομηνία εμπρόθεσμης πληρωμής των εισφορών Ιανουαρίου 2017.
Εν τω μεταξύ, θέμα ημερών είναι η έκδοση της εγκυκλίου για την παράλληλη – πολλαπλή απασχόληση σύμφωνα με την οποία, έστω και εκ των υστέρων θα δοθούν διευκρινίσεις για την καταβολή εισφορών για μεγάλες κατηγορίες ασφαλισμένων:
Α): μισθωτών (ΙΚΑ) που διατηρούν ταυτόχρονα ελεύθερο επάγγελμα (ΟΑΕΕ) ή μισθωτών που έχουν και αυτοαπασχόληση (ΕΤΑΑ). Ως μισθωτοί καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους. Ως ελεύθεροι επαγγελματίες (ΟΑΕΕ) θα πληρώσουν το 26,95% στο καθαρό φορολογητέο εισόδημα του 2015. Ως αυτοαπασχολούμενοι (ΕΤΑΑ) θα πληρώσουν: 26,95% για σύνταξη και υγεία, 33,95% αν έχουν και επικούρηση, 37,95% αν έχουν και εφάπαξ. Στις εισφορές που αντιστοιχούν στο ΕΤΑΑ εφαρμόζονται οι εκπτώσεις 5%-50% για εισοδήματα από 7.033 – 58.000 ευρώ.
Β): Αυτοαπασχολούμενων (ΕΤΑΑ) που διατηρούν και ελεύθερο επάγγελμα (ΟΑΕΕ): Επειδή η φορολογική διοίκηση δεν διαχωρίζει τις δυο πηγές εισοδήματος με διαφορετικό κωδικό το συνολικό εισόδημα του 2015 διαιρείται δια δυο. Το μισό εισφοροδοτείται με 26,95% χωρίς εκπτώσεις και το άλλο μισό με τα ποσοστά του ΕΤΑΑ και με εκπτώσεις 5%-50%.
Γ): Ελεύθεροι επαγγελματίες (ΟΑΕΕ) ή αυτοαπασχολούμενοι (ΕΤΑΑ) που έχουν παράλληλα αγροτική δραστηριότητα: Τα έσοδα από αγροτική δραστηριότητα έχουν ξεχωριστό κωδικό στη φορολογική διοίκηση.
Όσοι δεν πλήρωναν εισφορές ΟΓΑ επειδή ασφαλίζονταν με άλλη ιδιότητα (π.χ. ΟΑΕΕ ή ΕΤΑΑ) αλλά έχουν δηλωμένα έσοδα από αγροτική δραστηριότητα, είναι πιθανό να πληρώσουν 21,2% του αγροτικού εισοδήματος του 2015 (συμψηφισμός όταν εκκαθαριστεί το 2016) και 26,95% του καθαρού εισοδήματος από ελεύθερο επάγγελμα (ΟΑΕΕ) ή τα ποσοστά ΕΤΑΑ με τις εκπτώσεις 5%-50% για εισόδημα γιατρού, φαρμακοποιού, δικηγόρου, μηχανικού, συμβολαιογράφου.
Για τον υπολογισμό του κατώτατου (586 ευρώ) ή του ανώτατου (5.860 ευρώ) πλαφόν προστίθενται οι δυο πηγές εισοδήματος, με προτεραιότητα στο μισθό (σε περίπτωση μισθωτών) ή του μεγαλύτερου ποσού σε περίπτωση αυτοαπασχόλησης – ελεύθερου επαγγέλματος.
