Μια ωρολογιακή βόμβα φαίνεται έτοιμη να εκραγεί στην οικονομία της Γερμανίας, καθώς η «ατμομηχανή» της Ευρώπης παλεύει με ένα από τα πιο πιεστικά και ακανθώδη προβλήματα των τελευταίων ετών: Η Γερμανία θα στερηθεί 7 εκατομμύρια εργαζόμενους μέχρι το 2035, αν δεν βρεθεί λύση μέσω της μετανάστευσης.
Την «οικονομική βόμβα» που κρέμεται πάνω από το κεφάλι του Βερολίνου , αποκάλυψε ο Γερμανός υπουργός Εργασίας Ουμπέρτους Χέιλ, σε συνέντευξή του στους Financial Times: « Η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή που η χώρα είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει ένα από τα πιο σύγχρονα προγράμματα μετανάστευσης στην Ευρώπη » ,για να αντιμετωπίσει μια διαρκώς διευρυνόμενη έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων. Αλλιώς θα μπει πραγματικό φρένο στην οικονομική ανάπτυξη της ατμομηχανής της Ευρώπης, προειδοποίησε σε δραματικούς τόνους ο Γερμανός υπουργός Εργασίας.
Η εναγώνια έκκληση του Ουμπέρτους Χέιλ θύμισε σε πολλούς τον δρόμο που διάλεξαν εκατοντάδες χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια άνθρωποι του ευρωπαϊκού Νότου – οι λεγόμενοι «γκασταρμπάιτερς» , που έφτασαν μετανάστες στην μεταπολεμική Γερμανία και συνέβαλαν και αυτοί στο οικονομικό θαύμα της χώρας.
Το 1960 η Ελλάδα υπέγραψε διμερείς συμφωνίες με τη Γερμανία για την προσέλκυση εργατικού δυναμικού, τον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Παναγιώτη Κανελλόπουλο να λέει: «Η μετανάστευση είναι ευλογία Θεού διά τον τόπο».
Το 1964 κατέφθασε μάλιστα στον σιδηροδρομικό σταθμό της Κολωνίας ο «εκατομμυριοστός» γκασταρμπάιτερ, ένας ανειδίκευτος εργάτης από την Πορτογαλία ,που έτυχε πανηγυρικής υποδοχής από τις τοπικές αρχές, λαμβάνοντας μάλιστα ως δώρο ένα… μοτοποδήλατο.
Το 1973 η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει και επισήμως φρένο στις αφίξεις εργατικού δυναμικού από το εξωτερικό. Κάποιοι «γκασταρμπάιτερ» αποφάσισαν να γυρίσουν στην πατρίδα τους, άλλοι προτίμησαν να παραμείνουν.
Νέο κύμα;
Τις τελευταίες εβδομάδες, η έλλειψη εργατικού δυναμικού γίνεται εμπόδιο στον παραγωγικό τομέα για πολλές εταιρείες διάσπαρτες σε όλη την Ευρώπη και ειδικότερα στη Γερμανία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η έλλειψη εργαζομένων περιορίζει την παραγωγή των γερμανικών εταιρειών παροχής υπηρεσιών σε 42%,σε 34% για τις βιομηχανίες και 30% για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κατασκευαστικό τομέα.
Σύμφωνα με έρευνα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απασχόλησης, οι εταιρείες και οι αρχές δεν μπορούν άμεσα να καλύψουν δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας.Σε όλους τους κλάδους και τα επαγγέλματα.
Και το χάσμα διευρύνεται: έως το 2060, το εργατικό δυναμικό στη Γερμανία θα συρρικνωθεί κατά 5,3 εκατομμύρια άτομα. Αντί για 45,7 εκατομμύρια, μόνο 40,4 εκατομμύρια άνθρωποι θα είναι τότε διαθέσιμοι για την αγορά εργασίας. Σύμφωνα με πρόβλεψη του Ινστιτούτου για την Αγορά Εργασίας και την Επαγγελματική Έρευνα (IAB), πρόκειται για μείωση σχεδόν 12% – σε μία μόνο γενιά.
Ωρολογιακή βόμβα
Οι γερμανικές εταιρείες προειδοποιούν εδώ και χρόνια για μια ωρολογιακή βόμβα στη Γερμανία που συνδέεται με την έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων. Αλλά η κατάσταση χειροτερεύει και μάλιστα πολύ . Μελέτη που διεξήχθη από το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο, αποκαλύπτει ότι ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας στη χώρα για τις οποίες δεν υπάρχουν ειδικευμένοι άνεργοι ήταν 630.000 το 2022 – δηλαδή 280.000 περισσότερες από το προηγούμενο έτος. Αριθμός ρεκόρ!
Η Γερμανική κυβέρνηση πιστεύει ότι η επανεξέταση της διαχείρισης της μετανάστευσης θα μπορούσε να είναι μία από τις πιθανές λύσεις. Γι’αυτό προσπαθεί να επινοήσει μια μεταρρύθμιση στο θέμα ,που μπορεί να κάνει τη χώρα πιο ελκυστική στα μάτια των ξένων εργαζομένων .
Ο Υπουργός Εργασίας είναι πεπεισμένος ότι χρειάζεται μεταρρύθμιση του πλαισίου της μετανάστευσης, ώστε να γίνουν λιγότερο αυστηρές οι απαιτήσεις που απαιτούνται σήμερα από τους αλλοδαπούς εργαζομένους για την είσοδο στη Γερμανία. Είναι επίσης απαραίτητο να μειωθεί δραστικά η γραφειοκρατία που αντιμετωπίζουν οι ξένοι εργαζόμενοι, ειδικά εάν προέρχονται από χώρες εκτός ΕΕ.
Η γερμανική κυβέρνηση έχει σαφή εντολή: να προσελκύσει ξένα ταλέντα, σε μεγάλους αριθμούς και άμεσα, προκειμένου να μην διακινδυνεύσει η γερμανική οικονομία να γίνει θύμα του αναδυόμενου δημογραφικού ελλείμματος της χώρας.
Γήρανση του πληθυσμού
Μέχρι το 2027, η παραγωγική ικανότητα στη Γερμανία θα αυξάνεται μόνο κατά 0,7% κάθε χρόνο, αναφέρουν τα μεγάλα οικονομικά ινστιτούτα σε κοινή έκθεση.
Οι λόγοι είναι η έλλειψη εργαζομένων, η κλιματική αλλαγή και οι μη ελκυστικές συνθήκες για επενδύσεις στη Γερμανία. Η γερμανική οικονομία μπορεί πιθανώς να αποφύγει την ύφεση και να αμβλύνει τους κραδασμούς του πολέμου της Ουκρανίας και τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Αλλά κάτω από την επιφάνεια, κρύβεται μια νέα, πολύ πιο επικίνδυνη κρίση : οι αναπτυξιακές δυνάμεις της Γερμανίας μειώνονται δραματικά. Τα κορυφαία γερμανικά οικονομικά ινστιτούτα προειδοποιούν σε κοινή έκθεση ότι οι δυνατότητες για μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη έχουν μειωθεί στο μισό σε σύντομο χρονικό διάστημα .
«Η Γερμανία αντιμετωπίζει μια δύσκολη δεκαετία, η οποία θα χαρακτηριστεί περισσότερο από πριν από συγκρούσεις αναδιανομής», λέει ο αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW),Στέφαν Κουτς.
Οι ερευνητές συμφωνούν στους λόγους: η έλλειψη εργαζομένων σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη τάση προς μείωση των ωρών εργασίας ,επιβραδύνει σημαντικά την ανάπτυξη.Οι οικονομολόγοι ανησυχούν για την γήρανση της κοινωνίας. Δεν είναι μόνο σημαντική αιτία της αναιμικής ανάπτυξης, αλλά επιδεινώνει και τις συνέπειές της. «Ταυτόχρονα θα αυξηθούν οι απαιτήσεις στον κρατικό προϋπολογισμό μέσω των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης γιατί θα αυξηθούν οι συνταξιούχοι. Επειδή και ο εργαζόμενος πληθυσμός συρρικνώνεται, οι συγκρούσεις θα εντείνονται», αναφέρει η έκθεση. Ο Στέφαν Κουτς το θέτει ως εξής:
«Λιγότεροι άνθρωποι θα πρέπει να δημιουργήσουν ευημερία στη Γερμανία κάτω από πιο δύσκολες συνθήκες στο μέλλον.
Οι οικονομολόγοι ζητούν «μέτρα που να καθιστούν ελκυστικότερη την εργασιακή απόδοση, τις επενδύσεις και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα κίνητρα εργασίας θα αυξάνονταν εάν οι εργαζόμενοι είχαν μεγαλύτερο εισόδημα . Ως εκ τούτου, οι οικονομολόγοι ζητούν χαμηλότερους φόρους και εισφορές. Τουλάχιστον δεν πρέπει να αυξηθούν.
