Πόσο σχέση με την πραγματικότητα έχει η είδηση ότι η Μεγάλη Βρετανία προθυμοποιείται να εξάγει (και πάλι) στην Τουρκία όπλα;
Ο Ισμαήλ Ντεμίρ, Επικεφαλής των Αμυντικών Βιομηχανίων της Τουρκίας, σε πρόσφατες δηλώσεις του, που δημοσίευσε η Dailysabah, ανέφερε ότι Τουρκία και Μεγάλη Βρετανία βρίσκονται σε απευθείας συνεννόηση, με την άρση του εμπάργκο όπλων να ερμηνεύεται από πολλούς ότι είναι γεγονός.
Ένα «γεγονός» που ακόμη δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα από βρετανικά χείλη. Βεβαίως – όπως λέει ο θυμόσοφος λαός – όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά, με την μόνη διαφορά ότι στην περίπτωση της Τουρκίας δεν είναι λίγες εκείνες οι φορές που ο καπνός ήταν… πυροτέχνημα.
Τρεις είναι οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Η πρώτη έχει να κάνει με την βιτρίνα της, τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη Bayraktar, που κατασκευάζει η Baykar, η εταιρεία του γαμπρού του Ταγίπ Ερντογάν. Μετά το εμπάργκο όπλων από την Δύση, με αφορμή τον πόλεμο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, το διαμάντι του εξαγωγικού τομέα της Τουρκίας τυφλώθηκε, αφού ο Καναδάς απαγόρευσε την εξαγωγή του συστήματος κάμερας με τους αισθητήρες.
Η δεύτερη πρόκληση έχει να κάνει με το υπό ανάπτυξη εγχώριας σχεδίασης μαχητικό 5ης γενιάς, TF-X (προκύπτει από το Turkish Fighter – X), το οποίο προς το παρόν μένει ως μακέτα, αφού δεν έχουν καταφέρει να βρουν κινητήρες για να πετάξει. Όσες εγχώριες προσπάθειες ανάπτυξης κινητήρων έγιναν έπεσαν στο κενό ενώ όπου κι αν έχει αποταθεί η Τουρκία έχει βρει είτε πόρτες κλειστές είτε υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα.
Η τρίτη πρόκληση είναι το – επίσης εγχώριας ανάπτυξης – άρμα μάχης ALTAY, που υποτίθεται πώς θα είχε παραδοθεί στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις από το 2015 κι ακόμα το περιμένουν. Όσες προσπάθειες ανάπτυξης εγχώριου κινητήρα και κιβωτίου ταχυτήτων, επίσης έχουν πέσει στο κενό με το πρόγραμμα να έχει τελματώσει.
Αξιολογώντας την κατάσταση, στρατιωτικές πηγές με τις οποίες επικοινώνησε το enikos.gr ανέφεραν ότι η Τουρκία δεν είναι η πρώτη φορά που επενδύει σε μία χώρα προκειμένου να μπορέσει να βγει από το τεχνολογικό της αδιέξοδο και να υποστηρίξει το αφήγημα της καινοτόμου χώρας που μπορεί να παράγει και να εξάγει προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.
Δεν έχουν άλλωστε περάσει και πολλοί μήνες από τότε που ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υποστήριζε ότι ήρθαν σε συμφωνία με την Νότια Κορέα για… τα πάντα! Για τα άρματα μάχης, για κινητήρες για τα μαχητικά κτλ.
Αυτό που ανακοίνωσε η Τουρκία ως συμφωνία με την Νότιο Κορέα, φαίνεται ότι είναι ένα μνημόνιο συναντίληψης. Με απλά λόγια, ένα χαρτί χωρίς αντίκρισμα στα όνειρα της Τουρκίας.
Μπορεί να υπάρξει συμφωνία με την Μ. Βρετανία; Η απάντηση είναι πώς «ναι». Όταν ελήφθη η απόφαση εμπάργκο κατά της Τουρκίας με αφορμή την εισβολή στην Συρία ήταν ενώ ακόμη δεν είχε τεθεί σε εφαρμογή το Brexit. Αν και βρισκόταν σε τροχιά εξόδου από την Ενωμένη Ευρώπη, ωστόσο το Λονδίνο ευθυγραμμιζόταν με τις Βρυξέλλες τουλάχιστον στα κύρια ζητήματα.
Είναι εύκολο να πει το μεγάλο «ναι» στην Τουρκία η Μ. Βρετανία; Η απάντηση είναι πώς «όχι». Ακόμη κι αν το θέλει. Αυτή τη στιγμή η Τουρκία παίζει τον ρόλο του επιτήδειου ουδέτερου στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ερχόμενη σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντα της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Απειλεί με τις ενέργειές της την συνοχή του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, η Μ. Βρετανία αποτελεί μέλος της συμμαχίας του AUKUS, δηλαή της τριμερούς συμμαχίας με την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ έχουν εφαρμόσει σκληρό εμπάργκο στην Τουρκία, ως αποτέλεσμα της προμήθειας των S-400, με την ενεργοποίηση του νόμου CAATSA.
Μία άρση του βρετανικού εμπάργκο αυτόματα θα έφερνε την Τουρκία σε θέση να συνεχίζει να αμφισβητεί τις ΗΠΑ και να δυναμιτίζει την συνοχή του ΝΑΤΟ.
Τα δεδομένα από το ρεπορτάζ, μέχρι στιγμής, είναι ότι το βρετανικό Export Unit – που είναι η αρμόδια βρετανική αρχή για τις εξαγωγές – δεν έχει εκδώσει ανακοίνωση που να επιβεβαιώνει τον Πρόεδρο της Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, Ισμαήλ Ντεμίρ.
Και ο ίδιος ο Ντεμίρ, όμως, ήταν προσεκτικός στις δηλώσεις του επισημαίνοντας στον απόηχο των συναντήσεων που είχε ότι οι συνομιλίες που έγιναν στον Λονδίνο είναι προς την σωστή κατεύθυνση, στο πλαίσιο της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ.
Η τουρκική αγορά σίγουρα δεν είναι αμελητέα ποσότητα για την Μεγάλη Βρετανία δεδομένου ότι από το 2013 ως το 2019 – που επιβλήθηκε το εμπάργκο – είχε κερδίσει 1,3 δισ. λίρες από εξαγωγές οπλικών συστημάτων και αδειών πατεντών. Γι’ αυτό τον λόγο τον Δεκέμβριο του 2021 το Λονδίνο ανακοίνωσε ότι θα εξετάζει κατά περίπτωση τα τουρκικά αιτήματα.
Κατά πόσο, όμως, η Βρετανία μετά το Brexit θα μπορούσε να αντέξει και άλλη μία απομόνωση, αυτή τη φορά σε αμυντικό επίπεδο;
Του Χρήστου Μαζανίτη
