Ο οδοντωτός, η ιστορική σιδηροδρομική διαδρομή της Αχαΐας, που διασχίζει το Φαράγγι του Βουραϊκού και για την οποία έχει γράψει και η Telegraph, είναι η ιδανική αφορμή για μια ανοιξιάτικη εκδρομή στα Καλάβρυτα.
Μπορεί μια διαδρομή με τρένο να αποτελέσει από μόνη της ταξιδιωτικό προορισμό; Και όμως, η εμπειρία του οδοντωτού, που ενώνει το παραλιακό Διακοπτό με τα ορεινά Καλάβρυτα, είναι από μόνη της συγκλονιστική και αποτελεί αφορμή για μια γοητευτική ολιγοήμερη απόδραση. Στην πλέον θεαματική σιδηροδρομική γραμμή των Βαλκανίων –όπως έχει χαρακτηριστεί, καθώς αποτελεί τη στενότερη της Ευρώπης με πλάτος μόλις 75 εκατοστά–, οι συρμοί κινούνται μέσα στο φαράγγι του Βουραϊκού, διασχίζοντας οργιώδη βλάστηση από πλατάνια και έλατα.
Περνούν από 49 γέφυρες και λαξεμένες στον βράχο στοές με μικρά ανοίγματα, μέσα από τα οποία φαίνονται σπηλιές αλλά και απίστευτοι σταλαγμίτες που έχουν δημιουργήσει ολόκληρες παραστάσεις, όπως αυτή στη θέση Δικαστήρια – μια ημικυκλική σπηλιά που μοιάζει με φυσική αίθουσα δικαστηρίου, στην οποία… διακρίνονται ο δικαστής, ο πρόεδρος και ο εισαγγελέας.
Η ιστορία και η διαδρομή του οδοντωτού
Ο μύθος λέει πως το φαράγγι σχηματίστηκε όταν ο Ηρακλής άνοιξε με το σπαθί του στα δύο τον βράχο που του έκλεινε το πέρασμα στη θάλασσα για να φτάσει στην αγαπημένη του Βούρα, από την οποία πήρε και το όνομά του ο Βουραϊκός ποταμός. Mαζί με τον ορεινό όγκο του Χελμού το φαράγγι αποτελεί προστατευόμενη περιοχή, χαρακτηρισμένη ως Εθνικό Πάρκο, με μεγάλο αριθμό ενδημικών ειδών χλωρίδας (27 της Πελοποννήσου, 90 της Ελλάδας αλλά και 5 τοπικών, που συναντώνται δηλαδή αποκλειστικά στον Χελμό).
Η πανίδα είναι πλούσια (βίδρες, νυχτερίδες, βάτραχοι, νεροχελώνες, χρυσαετοί, βραχοκιρκίνεζα κ.ά.), ενώ την άνοιξη τα αλπικά λιβάδια ομορφαίνει η παρουσία πεταλούδων (νυχτοπεταλούδες, θερσαμόνιες της Θέτιδος και, στις ψηλές κορυφές, μπλε πεταλούδες).
Ο οδοντωτός σιδηρόδρομος δημιουργήθηκε επί πρωθυπουργίας Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος θέλησε να δημιουργήσει τοπικά σιδηροδρομικά δίκτυα, με αφετηρία κάποια σημεία δίπλα στο κυρίως δίκτυο, με μικρό πλάτος γραμμής για μεγαλύτερη ευελιξία. Η γραμμή κατασκευάστηκε από γαλλική εταιρεία με τη συνδρομή Ιταλών τεχνιτών, που είχαν αποκτήσει σχετική εμπειρία από αντίστοιχα έργα στις Άλπεις.
Το τρένο πραγματοποίησε το πρώτο του δρομολόγιο στις 10 Μαρτίου 1896 και εδώ και 121 χρόνια διασχίζει καθημερινά το άγριο φαράγγι, όλες τις εποχές του χρόνου, ό,τι καιρό κι αν κάνει. Η γραμμή και το τροχαίο υλικό αναβαθμίστηκαν τον Οκτώβριο του 2008, ενώ από τον Ιούνιο του 2009 τα δρομολόγια εκτελούν νέοι ελβετικοί συρμοί.
Η απόσταση Διακοπτό-Καλάβρυτα είναι 22,4 χλμ. και το ιστορικό τρένο τη διανύει σε μία ώρα. Το πρώτο κομμάτι της διαδρομής είναι ομαλό. Σταδιακά η κλίση αυξάνει και η αμαξοστοιχία αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα «δόντια» της για να σκαρφαλώσει. Αυτή είναι εξάλλου η ιδιαιτερότητα –και η μοναδικότητα– του οδοντωτού: λόγω της μορφολογίας του εδάφους, τα ειδικά κατασκευασμένα τρένα διαθέτουν «δόντια» με τα οποία γαντζώνονται πάνω στις ράγες στα πολύ ανοδικά και στα πολύ καθοδικά τμήματα της διαδρομής.
Οδοντωτός, Μέγα Σπήλαιον
Η πρώτη στάση μετά το Διακοπτό γίνεται στον οικισμό Νιάματα, όπου βρίσκεται και το πρώτο στένωμα. Ο οδοντωτός συνεχίζει περνώντας μέσα από τοπία άγριας φύσης με καταρράκτες χειμάρρων και φτάνει στις «Πόρτες», το στενότερο και εντυπωσιακότερο σημείο της διαδρομής. Εκεί το τρενάκι μπαίνει στην πιο χαρακτηριστική σήραγγα της γραμμής, στις δύο εισόδους της οποίας διατηρούνται ακόμα και σήμερα οι τεράστιες σιδερένιες πόρτες, που άνοιγαν μόνο για τη διέλευση του οδοντωτού και κατόπιν έκλειναν και πάλι, αποκλείοντας έτσι τη διάβαση των πεζών.
Ο οδοντωτός βγάζει πάλι τα δόντια του για να φτάσει στον επόμενο σταθμό ονόματι «Μέγα Σπήλαιον», στον οικισμό της Κάτω Ζαχλωρούς, με τα ταβερνάκια και τους ξενώνες δίπλα στις ράγες. Από εκεί το μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου απέχει μία ώρα με τα πόδια. Μετά την Κάτω Ζαχλωρού, η διαδρομή ομαλοποιείται και πάλι, και μέσα από καταπράσινα τοπία, τρεχούμενα νερά και γραφικά πέτρινα σπιτάκια, ο οδοντωτός φτάνει στον προτελευταίο σταθμό της Κερπινής και από εκεί, τέλος, στα Καλάβρυτα, σε υψόμετρο 750 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας.
Μετάβαση στον οδοντωτό
Το Διακοπτό, αφετηρία του οδοντωτού σιδηρόδρομου, απέχει 160 χλμ. από την Αθήνα. Το κόστος για διόδια και βενζίνη υπολογίζεται στα 50 ευρώ με επιστροφή. H απλή διαδρομή Διακοπτό-Καλάβρυτα με τον οδοντωτό σιδηρόδρομο κοστίζει 9,50 ευρώ. Τα παιδιά από 4 έως 12 ετών πληρώνουν μισό εισιτήριο. Πληροφορίες-κρατήσεις: Σταθμός Διακοπτού 2691 04320, Σταθμός Καλαβρύτων 2692 022245, Κέντρο εξυπηρέτησης πελατών ΟΣΕ 1110
Θαυμάστε τον οδοντωτό στο παρακάτω βίντεο:
