Ευρήματα δείχνουν πως οι άνθρωποι έχουμε φτάσει τη Γη στα όρια της και προ της κατάστασης χάους.
Τα όσα κάνουμε οι άνθρωποι στον πλανήτη, τον τελευταίο αιώνα έχει τραγικές συνέπειες. Πρόσφατη μελέτη έδειξε πως φτάσαμε τη Γη προ της εισόδου στη φάση χάους. Κάτι που θα έχει τρομερές συνέπειες για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς.
Τον τελευταίο αιώνα, οι άνθρωποι έχουμε αναγκάσει τη Γη να μπει σε μετάβαση φάσης σε ό,τι αφορά το κλίμα. Αυτό σημαίνει ότι αναγκάζουμε τον πλανήτη να αναπτύξει ένα νέο σύνολο καιρικών προτύπων. Μελέτη έδειξε πως αν συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάνουμε, η Γη θα μπει στη φάση του χάους. Και αυτό θα είναι εναντίον μας.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 21 Απριλίου, σε βάση δεδομένων με προαξιολογημένες μελέτες (arXiv) έδωσε τη γενική εικόνα της πλήρους πιθανής επίδρασης που έχουμε οι άνθρωποι στο κλίμα. Τις επιπτώσεις τις ζούμε ήδη σε έναν βαθμό (που μεγαλώνει διαρκώς) και είναι η ξηρασία, τα κύματα καύσωνα και τα ακραία φαινόμενα -μεταξύ άλλων.
Το εργαλείο που έδειξε το χάος
Η μεθοδολογία αφορούσε μαθηματικό εργαλείο που λέγεται logistic map. Είναι ένας μονοδιάστατος χάρτης (τετραγωνικής χαρτογράφησης) διακριτού χρόνου που, παρά την τυπική του απλότητα, παρουσιάζει έναν απροσδόκητο βαθμό πολυπλοκότητας. Ιστορικά ήταν ένα από τα πιο σημαντικά και παραδειγματικά συστήματα για τις πρώτες μέρες έρευνας, που ‘απαντά’ στο πώς μπορεί να προκύψει χαοτική συμπεριφορά, από μια απλή εξίσωση.
Είναι ‘εργαλείο’ που περιγράφει εξαιρετικά την όποια μεταβλητή και το χρησιμοποιούν συχνά οι επιστήμονες, για να περιγράψουν πληθυσμούς ζώων: τα ζώα μπορούν να συνεχίσουν να γεννούν και να αυξάνουν τον αριθμό τους, αλλά φτάνουν σε ένα σημείο (όριο) όταν καταναλώνουν όλη την τροφή στο περιβάλλον τους (ή γίνονται τροφή των αρπακτικών).
Με την ίδια μέθοδο φάνηκε πως και η επιρροή των ανθρώπων στο περιβάλλον θα φτάσει σε ένα όριο, στο οποίο η ρύπανση (η παραγωγή άνθρακα) θα υποβαθμίσει τελικά το περιβάλλον. Τι θα γίνει τότε; Αυτά που ζούμε τώρα με τα κύματα καύσωνα και τα ακραία φαινόμενα, θα είναι η νόρμα.
Κατέστη σαφές ότι αν δεν περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή και την ανεξέλεγκτη χρήση ορυκτών καυσίμων “το σύστημα της Γης θα μπει στη φάση της χαοτικής συμπεριφοράς και θα χαθεί κάθε ελπίδα να διορθώσουμε το πρόβλημα, με τον όποιον τρόπο” σημειώνουν οι επιστήμονες του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας, του University of Porto στην Πορτογαλία.
Επιβεβαιώθηκε πως οι άνθρωποι είμαστε ο εχθρός της Γης
Η μελέτη δεν βασίστηκε σε πλήρη προσομοίωση κλιματικού μοντέλου. Παρουσίασε ωστόσο, ένα ευρύ σκίτσο που δείχνει ξεκάθαρα το προς τα πού οδεύουμε, αν δεν περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή.
Επισημάνθηκε και πάλι, πως από την αρχή της ύπαρξης της η Γη βιώνει περιοδικά τεράστιες αλλαγές στα κλιματικά πρότυπα και έτσι περνά από μια σταθερή ισορροπία, σε άλλη. Αυτές οι αλλαγές συνήθως οφείλονται σε εξωγενής παράγοντες, όπως η αλλαγή τροχιάς ή τεράστιο κύμα ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Η νέα έρευνα δείχνει ότι για πρώτη φορά οι άνθρωποι ευθύνονται για την είσοδο του πλανήτη, σε νέα φάση.
Να θυμίσουμε εδώ πως τον περασμένο Γενάρη, είχε δημοσιευθεί άλλη μελέτη που ανέφερε ότι η έκτη μαζική εξαφάνιση ζωής στη Γη έχει ήδη ξεκινήσει. Εξηγούνταν και ότι ήταν είναι η πρώτη για την οποία ευθύνεται ο άνθρωπος.
Τα ευρήματα επιβεβαιώνονται και από τους επιστήμονες της Πορτογαλίας, οι οποίοι εξήγησαν πως καθώς οι άνθρωποι εκπέμπουμε περισσότερο άνθρακα στην ατμόσφαιρα, δημιουργούμε μια νέα ‘Ανθρωποκαινική’ εποχή. Δηλαδή, μια περίοδο κλιματικών συστημάτων που επηρεάζονται από τον άνθρωπο. Και αυτό είναι κάτι που ο πλανήτης μας δεν έχει ξαναζήσει.
Οι ερευνητές μοντελοποίησαν την εισαγωγή του ‘Ανθρωπόκαινου’, ως μετάβαση φάσης. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τις μεταβάσεις φάσης σε ό,τι αφορά τα υλικά (πχ όταν ένα παγάκι αλλάζει φάση και από στερεό γίνεται υγρό ή όταν το νερό εξατμίζεται). Οι μεταβάσεις φάσης είναι κάτι που συμβαίνει και σε άλλα συστήματα. Εν προκειμένω, στο κλίμα της Γης.
Ένα δεδομένο κλίμα παρέχει κανονικές και προβλέψιμες εποχές και καιρικές συνθήκες, και μια μετάβαση φάσης στο κλίμα οδηγεί σε ένα νέο πρότυπο εποχών και καιρού.
Όταν το κλίμα περνά από μια μετάβαση φάσης, αυτό σημαίνει ότι η Γη βιώνει μια ξαφνική και ταχεία αλλαγή στα πρότυπα.
Οι άνθρωποι αναγκάζουμε τον πλανήτη να αναπτύξει ένα νέο σύνολο καιρικών προτύπων, που έχει εξελιχθεί σε εκ των μεγαλύτερων προβλημάτων της κλιματικής επιστήμης.
Οι ερευνητές διερεύνησαν διαφορετικούς τρόπους, με τους οποίους θα μπορούσε να εξελιχθεί ο ανθρώπινος υλικοτεχνικός χάρτης, ανάλογα με διάφορους παράγοντες -όπως ο πληθυσμός, η εισαγωγή στρατηγικών μείωσης του άνθρακα και καλύτερες, πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες.
Μόλις ανακάλυψαν πώς θα εξελισσόταν η παραγωγή άνθρακα με τον χρόνο, το χρησιμοποίησαν για να εξετάσουν πώς θα εξελισσόταν το κλίμα της Γης, μέσω της μετάβασης φάσης που καθοδηγείται από τον άνθρωπο.
Τα καλά και τα κακά νέα
Στις καλύτερες περιπτώσεις, όταν η ανθρωπότητα φτάσει στο όριο της παραγωγής άνθρακα, το κλίμα της Γης θα σταθεροποιηθεί σε μια νέα, υψηλότερη μέση θερμοκρασία.
Αυτή η υψηλότερη θερμοκρασία είναι γενικά κακή για τους ανθρώπους, επειδή εξακολουθεί να οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα τη στάθμη της θάλασσας και σε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. Τουλάχιστον όμως, θα είναι σταθερό.
Στις χειρότερες περιπτώσεις, το κλίμα της Γης θα οδηγηθεί -μαθηματικά- σε χαοτικό σύστημα, όπου δεν υπάρχει ισορροπία και επαναλαμβανόμενα μοτίβα.
Το χαοτικό κλίμα αφορά εποχές που αλλάζουν άρδην, από δεκαετία σε δεκαετία (ή ακόμα και χρόνο σε χρόνο). Σε κάποια χρόνια θα υπάρχουν ξαφνικά ξεσπάσματα ακραίων καιρικών φαινομένων και σε άλλα, τίποτα.
Ακόμη και η μέση θερμοκρασία της Γης ενδέχεται να κυμαίνεται απότομα, μεταβάλλοντας από ψυχρότερες σε θερμότερες περιόδους, σε σχετικά σύντομα χρονικά διαστήματα. Θα γίνει εντελώς αδύνατο να προσδιοριστεί προς ποια κατεύθυνση θα πάειι το κλίμα της Γης.
“Μια χαοτική συμπεριφορά σημαίνει ότι θα είναι αδύνατο να προβλεφθεί η συμπεριφορά του συστήματος της Γης στο μέλλον, ακόμη κι αν γνωρίζουμε με μεγάλη βεβαιότητα την παρούσα κατάστασή του”, δήλωσε στο LiveScience ο εκ των συγγραφέων της μελέτης, Orfeu Bertolami. Πρόσθεσε ότι “αυτό θα σημαίνει ότι θα χαθεί οποιαδήποτε ικανότητα να ελέγχει και να οδηγεί το Σύστημα της Γης προς μια κατάσταση ισορροπίας που ευνοεί την κατοικησιμότητα της βιόσφαιρας”.
Το πιο ανησυχητικό εύρημα ήταν η διαπίστωση πως πάνω από ένα ορισμένο κρίσιμο όριο θερμοκρασίας -για την ατμόσφαιρα της Γης-, μπορεί να ξεκινήσει ένας κύκλος ανάδρασης. Και τότε το χαοτικό αποτέλεσμα θα γινόταν αναπόφευκτο.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί να έχουμε ήδη περάσει αυτό το οριακό σημείο, αλλά ακόμα μπορούμε να ‘γυρίσουμε’ την κατάσταση. Πώς; Η δραστική μείωση της παραγωγής άνθρακα, μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά αποτελέσματα, τονίζουν οι επιστήμονες.
