Τρίτη, 17 Ιουνίου, 2025
23.9 C
Athens

Η Μονή Τιμίου Σταυρού Δολιανών με τους 13 τρούλους (βίντεο)

Η Ακρόπολη του Ασπροποτάμου

Η Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Δολιανών Κρανιάς αποτελεί ένα από τα πλέον αξιόλογα μεταβυζαντινά μνημεία του 18ου αιώνος. Ο φερώνυμος ναός, το μόνο κτίσμα που σώζεται σήμερα, με την πρωτότυπη και επιβλητική αρχιτεκτονική του και τον πλούσιο διάκοσμο, βρίσκει την θέση που αξιολογικά του αρμόζει φωλιασμένος μέσα σε ένα καταπράσινο κατάφυτο από έλατα δάσος μιας από τις ομορφότερες και επιβλητικότερες ορεινές περιοχές της πατρίδας μας, τον Ασπροπόταμο.

Ιστορικά στοιχείς

Ο Ιερός Ναός Τιμίου Σταυρού υπήρξε το Καθολικό της φερώνυμης Μονής, η οποία απαντάται και ως Ιερά Μονή Αγίας Ζώνης η Αγίου Νικολάου. Η Μονή αυτή βρίσκεται σε ερειπώδη κατάσταση σήμερα, λίγα μόλις μέτρα από τον Ιερό Ναό του Τιμίου Σταυρού. Η Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού συγχωνεύτηκε το 1924 με Βασιλικό Διάταγμα στην Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου Αγίων Μετεώρων, της οποίας αποτελεί μετόχι, όπως επιβεβαιώθηκε και από σχετική πράξη του Σεβασμιωτάτου το 1998.

Η περιγραφή του κτιρίου

Το οικοδόμημα του ιερού Ναού του Τιμίου Σταυρού χαρακτηρίζεται από την ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική, τις καινοτόμες εφαρμογές και την κατασκευαστική πρωτοτυπία του. Συναποτελείται από τον πολύτρουλο και πολύκογχο κυρίως ναό και τον ανακαινισμένο σήμερα νάρθηκα. Ο κυρίως ναός ακολουθεί στην κάτοψη τον ρυθμό της τρίκλιτης βασιλικής με τρεις ημικυκλικές αψίδες στην ανατολική πλευρά και τρεις αψίδες, ανά μακρά πλευρά, από τις οποίες οι μεσαίες είναι χοροστάσια. Ο ναός καλύπτεται με στέγη από πλάκες σχιστόλιθου πάνω από την οποία υψώνονται 12 τρούλοι και τρουλίσκοι κτιστοί. Στο εσωτερικό του Ιερού Βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο και επισκοπικός θρόνος.

Στο εσωτερικό του ο ναός δεν είναι αγιογραφημένος. Μάλιστα δεν φέρει καν επιχρίσματα και με τον τρόπο αυτό αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο η ιδιαίτερη φυσιογνωμία της λίθινης κατασκευής του, που δεσπόζει με μεγαλοπρέπεια. Το στοιχείο που κυριαρχεί και εντυπωσιάζει στο εξωτερικό μέρος του ναού είναι οι πολλοί του τρούλλοι, οι οποίοι είναι περισσότεροι εξωτερικά από όσους είναι ορατοί στο εσωτερικό. Κάποιοι δηλαδή από αυτούς έχουν καθαρά διακοσμητικό χαρακτήρα και είναι επιπρόσθετα κτισμένοι στην στέγη του κτιρίου. Ένα άλλο κύριο χαρακτηριστικό του Ιερού Ναού του Τιμίου Σταυρού είναι ο πλούσιος πλαστικός διάκοσμος, καθώς και  τα αξιόλογα ανάγλυφα λαϊκής τεχνοτροπίας που κοσμούν το εξωτερικό μέρος του ναού.

Το σύνολο του κτιριακού συγκροτήματος της Μονής υπέστη το 1943 την καταστροφική λαίλαπα των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων. Η Μονή της Αγίας Ζώνης καταστράφηκε ολοσχερώς και ο Ιερός Ναός Τιμίου Σταυρού (το νέο Καθολικό της Μονής της Αγίας Ζώνης) υπέστη σοβαρότατες φθορές, μεταξύ των οποίων η πτώση του κεντρικού τρούλλου και η ολοσχερής καταστροφή του τέμπλου από την πυρκαγιά που προκλήθηκε.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50, με πρωτοβουλία των κατοίκων της περιοχής, που δεν έπαψαν ποτέ να εκδηλώνουν την έμπρακτη αγάπη και το ενδιαφέρον τους για το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, ξεκίνησαν οι πρώτες εργασίες αναστηλώσεως του Ναού. Η πρώτη επέμβαση, που έγινε με πρωτοβουλία και οικονομική συνδρομή των κατοίκων της Κρανιάς και των Δολιανών, πραγματοποιήθηκε στις 13-9-1956, όπως πληροφορούμαστε από την επιγραφή που τοποθετήθηκε στο κτίριο. Ακολούθησε η επιστέγαση με κεραμίδια του κενού που άφησε ο γκρεμισμένος κεντρικός τρούλλος παράλληλα και με άλλες σωστικές επεμβάσεις στο μνημείο στο χρονικό διάστημα 1960-1963. Στην συνέχεια η αναστηλωτική προσπάθεια οργανώνεται συστηματικά με πρωτοβουλία του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Σεραφείμ και λαμβάνει επίσημο χαρακτήρα με την ανάθεση από το ΥΠΠΟ στον Αρχιτέκτονα κ. Κατσιμπίνη της μελέτης συντηρήσεως του κτιρίου. Τα τελευταία χρόνια, σε συνεργασία με την Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου, η Εφορία Αρχαιοτήτων Τρικάλων πραγματοποιεί εργασίες συντηρήσεως του κτιρίου του ναού και αναπλάσεως του περιβάλλοντος χώρου.

Λειτουργία της Μονής

Η Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού λειτουργεί με ευθύνη της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου Αγίων Μετεώρων, στην οποία ανήκει ως μετόχι. Παραμένει ανοικτή για τους επισκέπτες-προσκυνητές από τις 10.00 π.μ. έως τις 18.00 μ.μ. στις εξής περιόδους: από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο καθημερινά, εκτός Τετάρτης, καθ’ όλη την διάρκεια της Διακαινησίμου εβδομάδος (από την Δευτέρα του Πάσχα μέχρι την Κυριακή του Θωμά), καθώς και τα Σαββατοκύριακα των μεγάλων εορτών και αργιών.

Η Ιερά Μονή πανηγυρίζει δύο φορές τον χρόνο: την εορτή της Αγίας Ζώνης στις 31 Αυγούστου, οπότε και τελείται ιερή αγρυπνία το βράδυ της 30ης Αυγούστου, και την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου με πανηγυρικό εσπερινό την παραμονή και πανηγυρική θεία Λειτουργία ανήμερα της εορτής.

Τα πιο πρόσφατα στη κατηγορία

Τι ποινές ισχύουν για όσους οδηγούν χωρίς δίπλωμα με τον νέο ΚΟΚ

Με τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, η ελληνική πολιτεία γυρίζει σελίδα στο ζήτημα της οδικής ασφάλειας, επιχειρώντας για πρώτη...

Φωτιά τώρα στο Άνω Σούλι Μαραθώνα – Μήνυμα 112 για εκκενώσεις

Μέσω μηνύματος από το 112, κλήθηκαν να απομακρυνθούν όσοι βρίσκονται στο Άνω Σούλι και τον Μαραθώνα Φωτιά βρίσκεται σε εξέλιξη σε δασική έκταση στην περιοχή...

Σαν σήμερα 16 Ιουνίου: Αυτοκτόνησε ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, Άρης Βελουχιώτης

Το πρωινό της 16ης Ιουνίου του 1945, ο Άρης Βελουχιώτης, ή κατά κόσμον Αθανάσιος Κλάρας, αυτοκτονεί στην Μεσούντα της Άρτας, όταν περικυκλώθηκε από παραστρατιωκές...

Βόλος: Στο νοσοκομείο 16χρονος μετά από ξυλοδαρμό από ομάδα 15 ανηλίκων

Μήνυση κατά ενός 15χρονου για επικίνδυνη σωματική βλάβη σε βάρος άλλου ανηλίκου, υποβλήθηκε χθες Κυριακή, τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα, στη Λιμενική Αρχή Βόλου. Σύμφωνα με...

Καιρός: Έως τους 33 βαθμούς η θερμοκρασία

Γενικά αίθριος θα είναι σήμερα ο καιρός με λίγες πρόσκαιρες νεφώσεις να αναμένονται στα ηπειρωτικά τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες, οπότε στα ορεινά της...

Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα;

Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025, σήμερα και σύμφωνα με το εορτολόγιο γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα: Μνημόνιος, Τύχων, Τίχων.

Ρόδος: Πνίγηκε σε πισίνα κοριτσάκι 3 ετών

Τραγωδία στην Ρόδο με ένα τρίχρονο κοριτσάκι να χάνει την ζωή του σε πισίνα, κάτω από αδιευκρίνιστες μέχρι στιγμής συνθήκες. Το παιδί βρισκόταν εκεί με...

Βρείτε μας

7,826ΥποστηρικτέςΚάντε Like
133ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,245ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

Λαϊκό Θέατρο Σκιών

Τα νέα και τα βίντεο του Καραγκιόζη

Διαβάστε Επίσης

Μονή Σινά: Ικανοποίηση στην Κυβέρνηση για τις επίσημες ανακοινώσεις της Αιγύπτου

Τις επόμενες κινήσεις της αιγυπτιακής πλευράς αναμένει η Αθήνα για το ζήτημα που προέκυψε...

Τρίκαλα: Απόκριες και Καθαρά Δευτέρα – Ο καραγκούνικος γάμος

Στα Μεγάλα Καλύβια, του νομού Τρικάλων, κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα και για παραπάνω...

Εντοπίστηκαν περισσότερες από 607 χρυσές λίρες στο σπίτι ηλικιωμένης που ζούσε από τα συσσίτια

Μπροστά σε κάτι που δεν περίμεναν βρέθηκαν οι πυροσβέστες που έσπευσαν για να σβήσουν...

Τραγωδία στα Τρίκαλα: Πέθανε από πνιγμό 58χρονος στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι

Σε τραγωδία μετατράπηκε το χριστουγεννιάτικο τραπέζι μιας οικογένειας στα Τρίκαλα καθώς ένας 58χρονος πνίγηκε ενώ έτρωγε.  Σύμφωνα...