Η τουρκική κυβέρνηση, ξετυλίγοντας την ατζέντα της τον τελευταίο καιρό, αποδεικνύει συνεχώς και με ποικίλους τρόπους τόσο τη διγλωσσία της όσο και τη διπροσωπία της. Η εικόνα που προσπαθεί να οικοδομήσει από τη μία στο εσωτερικό της ως απόλυτος ρυθμιστής της πολιτικής ζωής του τόπου, η οποία καυτηριάζει οτιδήποτε μη ισλαμικό συνδέοντας το με «αμαρτωλές» δυτικές επιρροές ακόμα και με την υπόθαλψη τρομοκρατίας και από την άλλη η προσπάθεια προβολής μιας χώρας που εξάγει πολιτισμό μέσω της κουλτούρας και της γλώσσας της, προκαλεί μειδίαμα αλλά και έντονο προβληματισμό.
Μια χώρα η οποία στο βωμό των μικροπολιτικών της συμφερόντων αποφασίζει να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά, ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO σε τζαμί, η οποία ακυρώνει τις εκδηλώσεις που θα λάμβαναν χώρα για τον παγκόσμιο εορτασμό της ελληνικής γλώσσας, στην οποία κατά γενική ομολογία οφείλουμε τον σύγχρονο ανθρώπινο πολιτισμό, προσπαθεί να πείσει την παγκόσμια κοινότητα ότι είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που διαφεντεύουν οι πράξεις της.
Το Ινστιτούτο Yunus Emre μάλιστα, ένα κρατικό «πολιτιστικό» ίδρυμα με αποκλειστική χρηματοδότηση από την τουρκική κυβέρνηση από το έτος ιδρύσεώς του το 2007 έως και σήμερα, και δράσεις σε πάνω από 20 χώρες μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, προβάλλει την εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας σε ντόπιους πληθυσμούς όπως της Αλβανίας και του Σουδάν προωθώντας το «πολιτιστικό μεγαλείο» της γείτονος.
Την ίδια ώρα που υπάρχουν δεκάδες ψηφίσματα και καταγγελίες τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των πολιτικών ελευθεριών και την καταπίεση μειονοτήτων στην Τουρκία, οι ιθύνοντες διαφημίζουν τη χώρα τους ως μια χώρα ανεκτικότητας και πολυπολιτισμικότητας και την εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας ως διαβατήριο για το άνοιγμα «ευκαιριών». Το εν λόγω αναφερόμενο πολιτιστικό ίδρυμα έχει μάλιστα χρηματοδοτήσει την ίδρυση τμήματος Τουρκολογίας στο Λίβανο, με τους 13 πρώτους αποφοίτους του να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στα τέλη Δεκεμβρίου. Απορίας άξιον είναι βεβαίως το τι μπορεί να περιλαμβάνει το πρόγραμμα σπουδών ενός τέτοιου τμήματος με δεδομένη την «πλούσια συνεισφορά» των Οθωμανών στον παγκόσμιο πολιτισμό, η οποία ως επί το πλείστον έχει να επιδείξει σύμφωνα και με διεθνείς ιστορικούς, καταστροφές, λεηλασίες και βαρβαρότητες.
Ο παραλογισμός της Τουρκίας
Ο παραλογισμός στην τουρκική προσπάθεια πολιτιστικής προβολής της χώρας είναι ανάλογος με τον παραλογισμό και τη διγλωσσία που τη διακατέχει και σε τόσα άλλα πεδία, όπως της εξωτερικής πολιτικής αλλά και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρόσφατα μάλιστα ο ίδιος ο Πρόεδρος Ερντογάν ανακοινώνοντας το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων του, έσπευσε να δηλώσει ότι «Κανένας δεν πρέπει να στερηθεί την ελευθερία του εξαιτίας των σκέψεών του» υπερασπιζόμενος το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης. Το άκουσμα των δηλώσεων του Προέδρου μιας χώρας, η οποία επί των ημερών του έχει καταποντιστεί σε όλες τις βαθμίδες αξιολόγησης ως προς την παροχή των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών κατατασσόμενη κάτω από πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, μάλλον ηχεί ως ένα κακόγουστο αστείο.
Η επιχείρηση εξωραϊσμού της τουρκικής κουλτούρας μέσω της δήθεν εξαγωγής του πολιτισμού της και της γλώσσας της πιθανόν να τυγχάνει αποδοχής σε μεμονωμένες χώρες ή και ανθρώπους, δεν είναι όμως αρκετή να διαστρεβλώσει την ιστορική αλήθεια τόσο για την Οθωμανική αυτοκρατορία όσο και για το σύγχρονο τουρκικό κράτος. Διότι για να εξάγεις πολιτισμό πρέπει πριν και πάνω απ’ όλα να σέβεσαι τους άλλους πολιτισμούς και δη αυτούς στους οποίους οφείλεις την ύπαρξή σου. Τα ιστορικά παραδείγματα βεβήλωσης και καταστροφής ιστορικών μνημείων άλλων πολιτισμών από τους «πολιτισμένους» Οθωμανούς αναρίθμητα. Και βέβαια αυτή η νοοτροπία της ασέβειας και πολλές φορές οικειοποίησης οτιδήποτε ξενόφερτου, υιοθετείται και από τους σύγχρονους τουρκικούς πολιτικούς ταγούς με τη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί -μιας πολιτικής απόφασης για την οποία οι εμπνευστές της επαίρονται – να αποτελεί την επιτομή του πολιτιστικού «ονείδους» που στοιχειώνει τον παγκόσμιο πολιτισμό.
Αλήστου μνήμης βέβαια είναι και οι προσπάθειες τουρκοποίησης λέξεων ελληνικής προέλευσης διότι ενοχλούν προφανώς το εθνικιστικό ακροατήριο της Τουρκίας. Όταν διεθνώς αναγνωρισμένα πανεπιστήμια διδάσκουν Όμηρο, Σωκράτη, Πλάτωνα και όταν ο διάλογος των Μηλίων με τους Αθηναίους του Θουκιδίδη αποτελεί βασική ενότητα σε όλες τις σχολές που διδάσκουν διεθνείς σχέσεις, οι Τούρκοι θέλουν να μετονομάσουν τον «αστροναύτη» (astronot στην τουρκική) σε «τζατζάμπεη» (Caca Βey), γιατί πιθανώς έτσι να τέρπεται ο ακροδεξιός εταίρος του Ερντογάν Μπαχτσελί.
Παραφράζοντας λοιπόν το γνωστό ρητό με τη γυναίκα του Καίσαρα, δεν αρκεί κάποιος να φαίνεται πολιτισμένος πρέπει να είναι κιόλας! Και σε αυτό το πεδίο η Τουρκία παίρνει «κάτω από τη βάση», καθώς η ιστορία της και οι διαχρονικές της πράξεις έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα και με ξεκάθαρα αρνητικό τρόπο την ανθρώπινη ιστορία, πολύ περισσότερο από τα «ανοίγματα πολιτισμού» που εσχάτως επιχειρεί με σκοπό να αντιστρέψει την παγκόσμια αρνητική γνώμη για τα καμώματα τόσο της κυβέρνησης όσο και του Προέδρου της.
Του Χρήστου Μαζανίτη
