Εκατό χρόνια συμπληρώνονται από την ιστορική ημέρα της 4ης Οκτωβρίου 1919, όταν ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε την ακριτική Ξάνθη από τον ζυγό των Βουλγάρων, που την είχαν καταλάβει το 1913 και ήταν υπό την Οθωμανική κυριαρχία από το 1375.
Οι Βούλγαροι επέβαλαν την κυριαρχία τους στην Ξάνθη και εφάρμοσαν τον αφελληνισμό, με την υποχρεωτική εγγραφή των Ελλήνων στα Μητρώα των Δήμων και Κοινοτήτων ως Βουλγάρων υπηκόων.
Πολλοί ΄Ελληνες τότε, περίπου 11.500, για να αποφύγουν τον εκβουλγαρισμό, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες και να διαφύγουν στις ελεύθερες γειτονικές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας. Εκείνοι που αντιδρούσαν αντιμετώπιζαν εξορίες, απάνθρωπα βασανιστήρια, δηώσεις, βιασμούς, ξυλοδαρμούς εκτελέσεις, λεηλασίες και πυρπολήσεις των κατοικιών τους.
Μία Μεραρχία υπό τον στρατηγό Λεοναρδόπουλο εισήλθε στις 4 Οκτωβρίου 1919 στην Ξάνθη με τους Γάλλους συμμάχους, εκδίωξαν τους Βουλγάρους και ανύψωσαν στο δημαρχείο την ελληνική σημαία ψάλλοντες τον εθνικό ύμνο, με το συγκεντρωμένο πλήθος να κρατά ελληνικές σημαίες και να ζητωκραυγάζει.
Σήμερα Παρασκευή 4 Οκτωβρίου ενώπιον του προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου, θα πραγματοποιηθεί στην Ξάνθη ο εορτασμός της 100ής επετείου, με δοξολογία στην Μητρόπολη Ξάνθης, στην οποία έχει προσκληθεί και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος, θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου και μεγάλη στρατιωτική παρέλαση, παρουσία των υψηλών προσκεκλημένων και των τοπικών και στρατιωτικών αρχών.
Την Κυριακή 6 Οκτωβρίου, στις 11 το πρωί στον Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών, θα ψαλεί δοξολογία χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ξάνθης κ. Παντελεήμονος ενώ τον πανηγυρικό της ημέρας θα εκφωνήσει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας κ. Τάσος Κοντογιαννίδης. Στις 12 το μεσημέρι θα γίνει κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου. Την εκδήλωση της Αθήνας οργανώνουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι Ξανθωτιών Αττικής
