Ο Ιωάννης Φιλήμων, αγωνιστής του ’21, ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης, γραμματέας του Δημητρίου Υψηλάντη στο δοκίμιό του για τη Φιλική Εταιρεία μας πληροφορεί ότι για την έκρηξη της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης ευθύνονται οι Τούρκοι.
Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Tην Επανάστασιν προπαρασκεύασε πολιτικώς αυτή των Τούρκων η τυραννία, καθ΄ην ο Έλλην δεν έχαιρε τα φυσικά και πολιτικά δίκαια, στερούμενος την ασφάλειαν και αυτή της ζωής του». *
Συνεχίζοντας, παραθέτει αναλυτικά τους παράγοντες που κατά τη γνώμη του εμψύχωναν το χειμαζόμενο Γένος: «Την Επανάστασιν εμψύχωνον η πνευματική εξέλιξη, η διάδοσις των φώτων, η ναυτιλία, το εμπόριον.
Την ενεθάρρυνον η θρησκεία και οι λειτουργοί της , οι οποίοι συμμετείχαν με θέρμη σε όλα τα μέτωπα, σε συνδυασμό με την ενδόμυχη και ορμητική κλίση του Έλληνα προς την ελευθερία».
Πηγή: * ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΙΛΗΜΩΝ-ΝΑΥΠΛΙΟ 1834
