Οι κάλπες έκλεισαν στην Ιταλία στις 23:00 τοπική ώρα (μεσάνυχτα Ελλάδας), και τα πρώτα exit polls έρχονται πλέον να επιβεβαιώσουν όλες εκείνες τις προβλέψεις που ήθελαν το μέτωπο της ιταλικής δεξιάς, υπό την 45χρονη Τζόρτζια Μελόνι, να επικρατεί εξασφαλίζοντας ένα σαφές προβάδισμα.
Τα ποσοστά
Σύμφωνα με τα exit polls, τα ποσοστά των κομμάτων διαμορφώνονται ως εξής:
Αδέλφια της Ιταλίας – Τζόρτζια Μελόνι: 22% με 26%
Λέγκα – Ματέο Σαλβίνι: 8,5% με 12,5%
Φόρτσα Ιτάλια – Σίλβιο Μπερλουσκόνι: 6% με 8%
Κίνημα Πέντε Αστέρων – Τζουζέπε Κόντε: 13,5% με 17,5%
Δημοκρατικό Κόμμα – Ενρίκο Λέτα: 17% με 21%
Ζωντανή Ιταλία και Δράση – Ματέο Ρέντσι και Κάρλο Καλέντα: 6,5% με 8,5%
Περισσότερη Ευρώπη – Έμα Μπονίνο: 2,5% με 4,5%
Συμμαχία Οικολόγων και Ιταλικής Αριστεράς – Αντζελο Μπονέλι και Νικόλα Φρατοϊάνι: 3% με 5%
Επιλογή Πολιτών – Λουίτζι ντι Μάιο: 0% με 2%
Οι νέοι συσχετισμοί δυνάμεων
Με άλλα λόγια, το μπλοκ της παρατάξεων της ιταλικής δεξιάς και ακροδεξιάς (Αδέλφια της Ιταλίας, Λέγκα, Φόρτσα Ιτάλια) παρουσιάζεται να κυριαρχεί συγκεντρώνοντας πάνω από 40%.
Το «προοδευτικό» μέτωπο των πιο κεντρώων πολιτικών δυνάμεων (Δημοκρατικό Κόμμα, Περισσότερη Ευρώπη, Συμμαχία Οικολόγων και Ιταλικής Αριστεράς, Επιλογή Πολιτών) παρουσιάζεται, από την άλλη πλευρά, να ακολουθεί στη δεύτερη θέση, με κάτω από 30%.
Οι επόμενες κινήσεις του Ματαρέλα και ο σχηματισμός κυβέρνησης
Όταν ανακοινωθούν τα επίσημα αποτελέσματα, κατά πάσα πιθανότητα τη Δευτέρα, η μπάλα θα περάσει στο γήπεδο του προέδρου της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος, με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα, θα πρέπει να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον επερχόμενο πρωθυπουργό που όπως όλα δείχνουν για πρώτη φορά στα ιταλικά χρονικά θα είναι γυναίκα: η Τζόρτζια Μελόνι.
Ο Ματαρέλα θα επιλέξει ως πρωθυπουργό τον ηγέτη που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να εξασφαλίσει την υποστήριξη του κοινοβουλίου σε μια διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης. Μπορεί να χρειαστεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες μέχρι να ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο με τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό. Ο ίδιος ο Σαλβίνι είχε αναφέρει πως μπορεί να χρειαστεί να περάσουν περίπου πέντε εβδομάδες μέχρι να σχηματιστεί κυβέρνηση.
Η καταμέτρηση των ψήφων αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα 24ωρα, πλην όμως το αποτέλεσμα (νίκη της δεξιάς – ακροδεξιάς) είναι σαφές.
Αυτό που δεν είναι αναλόγως σαφές, προς το παρόν τουλάχιστον, και που αναμένεται να αρχίσει να διασαφηνίζεται μέσα στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, είναι το «κλίμα» μέσα στο οποίο πρόκειται να πορευθεί η επερχόμενη νέα συγκυβέρνηση των κομμάτων της ιταλικής δεξιάς, μια κυβέρνηση που είναι πρωτοφανής καθώς είναι η πρώτη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην οποία συμμετέχει – και της οποίας ηγείται – κόμμα με νεοφασιστικές καταβολές όπως είναι εν προκειμένω το Fratelli d’Italia – FdI της 45χρονης Τζόρτζια Μελόνι.
Σύμφωνα με όσα έγραφε προ ημερών η Αλεσάντρα Μιγκλιάτσιο στο Bloomberg, η νέα ιταλική κυβέρνηση θα έχει μπροστά της έναν Γολγοθά στο μέτωπο της οικονομίας. Σύμφωνα με τους Financial Times, πολλά θα εξαρτηθούν από το πρόσωπο που θα αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών (συχνά στο παρελθόν επρόκειτο για κάποιον τεχνοκράτη) καθώς και από τις εξελίξεις στο μέτωπο της ενεργειακής κρίσης.
«Η πρώτη δύσκολη απόφαση θα είναι η σύνθεση της νέας κυβέρνησης που θα σηματοδοτήσει και τις πολιτικές προθέσεις της», δήλωνε στην «Κ» και στην Αναστασία Τσούγκα ο οικονομολόγος Φραντσέσκο Παπαντία, ενώ παράλληλα κυκλοφορούν φήμες που θέλουν τη Μελόνι να κρατά στο υπουργείο Οικονομικών τον στενό συνεργάτη του Μάριο Ντράγκι, Ντανιέλε Φράνκο.
Η 45χρονη Τζόρτζια Μελόνι, η παράταξη της οποίας ήρθε πρώτη στις εκλογές ανεβάζοντας το ποσοστό της, από 4,4% το 2018, σε πάνω από 22% σήμερα (πάντοτε σύμφωνα με τα exit polls), προαλείφεται πια για πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας, ως επικεφαλής ενός συνασπισμού κομμάτων της δεξιάς τα οποία έχουν μεν πολλά κοινά αλλά έχουν και διαφορές.
Μαζί στη Ρώμη – χώρια στις Βρυξέλλες
Αξίζει να σημειωθεί πως τα τρία κόμματα που αναμένεται τώρα να σχηματίσουν μια κυβέρνηση της δεξιάς στην Ιταλία ανήκουν το καθένα σε διαφορετική πολιτική ομάδα στην ευρωβουλή: Τα Αδέλφια της Ιταλίας της Μελόνι ανήκουν στην ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) – Η Λέγκα του Σαλβίνι ανήκει στην ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID) – και η Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι ανήκει στις τάξεις του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP). Με άλλα λόγια, οι θέσεις τους στα ευρωπαϊκά θέματα αποκλίνουν σε έναν βαθμό, ενώ η επερχόμενη κυβερνητική σύμπραξή τους γεννά ερωτήματα και ανησυχίες αναφορικά με την στάση που πρόκειται να κρατήσουν σε σειρά θεμάτων έναντι των Βρυξελλών.
Τρία ερωτήματα για το μέλλον
Πιο συγκεκριμένα, στην σκιά πια της νίκης της Μελόνι, ανακύπτουν τουλάχιστον τρία ερωτήματα αναφορικά με την στάση που θα κρατήσει η Ιταλία – η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης – σε ευρωπαϊκό επίπεδο το προσεχές διάστημα:
- Θα έρθει, άραγε, πιο κοντά στις (ευρωσκεπτικιστικών διαθέσεων) κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, διαμορφώνοντας μαζί με αυτές ένα κοινό μέτωπο «απείθαρχων» έναντι των Βρυξελλών;
- Θα επιχειρήσει να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους (βλ. μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων κ.ά.) υπό τους οποίους η Ιταλία, μια χώρα με μεγάλη οικονομία (την τρίτη μεγαλύτερη στην ευρωζώνη) και τεράστιο χρέος, έλαβε οικονομική στήριξη από την ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία;
- Θα προωθήσει μια αλλαγή στάσης ως προς τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία;
Η ίδια η Μελόνι είχε πάντως διαμηνύσει προεκλογικά πως δεν προτίθεται ούτε να εκτροχιάσει τα οικονομικά της Ιταλίας, ούτε να σύρει την Ιταλία δίπλα στον Πούτιν στηρίζοντας άμεσα ή έμμεσα τη Ρωσία με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι κ.κ. Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι έχουν ωστόσο δείξει διαφορετικές διαθέσεις, ο μεν Σαλβίνι σε όλα τα μέτωπα (οικονομία, Ουκρανικό), ο δε 86χρονος Μπερλουσκόνι κυρίως στο Ουκρανικό.
Ένα ενδεχόμενο είναι η Τζόρτζια Μελόνι να υιοθετήσει μια πραγματιστική προσέγγιση απέναντι στις Βρυξέλλες και μια άλλη περισσότερο συντηρητική – εθνικιστική προσέγγιση εντός των ιταλικών συνόρων.
Υπενθυμίζεται πως μιλάμε για μια πολιτικό που έχει πάρει, μεταξύ άλλων, στο παρελθόν θέση κατά των αμβλώσεων αλλά και υπέρ του ναυτικού αποκλεισμού της βόρειας Αφρικής (για να μην μπορούν να φτάνουν στις ακτές της Ιταλίας παράτυποι μετανάστες).
Οπως εξηγούσε ωστόσο στην «Κ» και στην Αναστασία Τσούγκα ο καθηγητής Αλμπέρτο Αλεμάνο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης στην Ιταλία, κατά τη δική του εκτίμηση, δεν είναι η διολίσθηση προς μια φασιστική δικτατορία αλλά η πιθανή επιδείνωση των σχέσεων της Ιταλίας με την ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι (Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κ.ά.) δεν το έχουν κρύψει πως ανησυχούν.
Σε κάθε περίπτωση, πλέον το μέλλον διαγράφεται… αχαρτογράφητο και όλα προφανώς θα κριθούν εκ του αποτελέσματος.
