Αντιμέτωπη με μία από τις πιο σφοδρές περιόδους καύσωνα των τελευταίων δεκαετιών έρχεται η Ευρώπη, με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 46°C και ακραία φαινόμενα από τις ακτές της Πορτογαλίας έως τα Βαλκάνια.
Στην Ισπανία το θερμόμετρο κατέγραψε νέο ρεκόρ Ιουνίου στους 46°C κοντά στο Ελ Γρανάδο, ενώ στην Πορτογαλία η θερμοκρασία στην πόλη Μόρα άγγιξε τους 46,6°C.
Στη Γαλλία, 84 από τις 96 περιφέρειες βρίσκονται σε πορτοκαλί συναγερμό, με την υπουργό Κλιματικής Μετάβασης να κάνει λόγο για «άνευ προηγουμένου» κατάσταση. Η Ιταλία έχει θέσει 21 πόλεις –μεταξύ των οποίων Ρώμη, Μιλάνο και Βενετία– σε κόκκινο συναγερμό. Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπει θερμοκρασίες έως 34°C στο Λονδίνο την Τρίτη, εκδίδοντας «amber» προειδοποιήσεις για την υγεία.
Το σύστημα ενέργειας στα όριά του
Το κύμα καύσωνα έχει προκαλέσει σοβαρές πιέσεις στα ηλεκτρικά δίκτυα της Ευρώπης, με την αυξημένη ζήτηση για κλιματισμό και την παράλληλη μείωση της παραγωγής σε κρίσιμες υποδομές να κάνουν τους ειδικούς να προειδοποιούν για μπλακ άουτ.
Η Electricité de France (EDF) ανακοίνωσε ότι μειώνει την παραγωγή στους πυρηνικούς αντιδραστήρες Golfech 1 και Blayais 1, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες των ποταμών κάνουν μη βιώσιμη τη χρήση του νερού για ψύξη. Οι περιορισμοί αυτοί πλήττουν τον εφοδιασμό και οδηγούν σε ενεργειακές ανισορροπίες, κυρίως τις απογευματινές ώρες αιχμής.
Παράλληλα, το φορτίο αιχμής στο δίκτυο της Γαλλίας και της Ισπανίας αυξάνεται κατακόρυφα λόγω της έντονης χρήσης κλιματιστικών, με αποτέλεσμα να ενεργοποιούνται σενάρια περικοπών ή «κυλιόμενων διακοπών» εάν η ζήτηση ξεπεράσει τα επιτρεπτά όρια.
Στη Βρετανία, οι τιμές για το ηλεκτρικό ρεύμα έφτασαν στο υψηλότερο σημείο από τον Μάρτιο, ενώ στη Γαλλία κατέγραψαν υψηλό τριμήνου, υποδηλώνοντας αυξανόμενη πίεση στην προσφορά.
Οι αρμόδιες αρχές καλούν τους πολίτες να περιορίσουν την κατανάλωση, ειδικά κατά τις ώρες αιχμής, για να αποφευχθεί υπερφόρτωση ή κατάρρευση τμημάτων του δικτύου.
Η κατάσταση είναι ενδεικτική της ευαλωτότητας του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ αναδεικνύει και την πρόκληση της μετάβασης σε πράσινη ενέργεια, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές –όπως η υδροηλεκτρική ενέργεια– πλήττονται επίσης από την ξηρασία.
Πίεση στα νοσοκομεία και έκτακτα μέτρα
Στην Ιταλία τα επείγοντα των νοσοκομείων γεμίζουν από περιστατικά θερμοπληξίας. Στο Παρίσι, σχεδόν 200 σχολεία έκλεισαν ή περιόρισαν τα ωράριά τους λόγω της ζέστης, ενώ οι αρχές σε όλη την Ευρώπη προτρέπουν τους πολίτες να παραμείνουν σε εσωτερικούς χώρους.
Στο Μιλάνο, χιλιάδες εργαζόμενοι της Generali απομακρύνθηκαν από το εμβληματικό Hadid Tower, μετά την κατάρρευση της φωτεινής επιγραφής της εταιρείας λόγω υπερθέρμανσης.
«Δεν μπορώ να κοιμηθώ, ζαλίζομαι και σταματάω να τρώω», λέει στο Reuters η 21χρονη Ανάμπελ Σάντσες από τη Σεβίλλη. Παρόμοια είναι η εικόνα σε Σκόπια (42°C), Σαράγεβο (38,8°C) και Σλοβενία, όπου καταγράφηκε η υψηλότερη θερμοκρασία Ιουνίου όλων των εποχών.
Πυρκαγιές και εκκενώσεις
Η ξηρασία και η θερμοκρασία τροφοδοτούν πυρκαγιές σε όλη τη νότια Ευρώπη. Στην Τουρκία, μεγάλη πυρκαγιά κατέκαψε περιοχές γύρω από τη Σμύρνη. Στη νότια Γαλλία, φωτιές στα βουνά Corbières ανάγκασαν σε εκκενώσεις και έκλεισαν αυτοκινητόδρομο.
Η κλιματική αλλαγή επιτείνει την ένταση και τη συχνότητα τέτοιων φαινομένων. Οι καύσωνες πλέον δεν είναι μεμονωμένα φαινόμενα, αλλά δείκτες ενός πιο ασταθούς και θερμού πλανήτη.
Τι πρέπει να γνωρίζετε για τους καύσωνες
Οι υψηλές θερμοκρασίες σκοτώνουν περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους κάθε χρόνο. Ο μέσος ετήσιος αριθμός των νεκρών είναι μεγαλύτερος από αυτόν που προκαλείται εξαιτίας πολέμων ή της τρομοκρατίας, αλλά μικρότερος από αυτόν που προκαλείται εξαιτίας των αυτοκινήτων ή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αναφέρει ο βρετανικός Guardian.
Η υψηλή θερμοκρασία καταπονεί το ανθρώπινο σώμα. Όταν οι ημέρες είναι πολύ ζεστές και οι νύχτες δεν είναι αρκετά δροσερές για να ανακάμψει ο οργανισμός, η καρδιά και τα νεφρά μπαίνουν σε υπερδιέγερση, προσπαθώντας να διατηρήσουν το σώμα δροσερό.
Υπάρχουν επίσης δευτερογενείς επιπτώσεις στην υγεία από την υψηλή θερμοκρασία. Οι καύσωνες οδηγούν σε περισσότερα ατυχήματα, πιο βρόμικο αέρα, μεγαλύτερες πυρκαγιές και συχνότερες διακοπές ρεύματος, τα οποία μπορούν να αυξήσουν την επιβάρυνση των συστημάτων υγείας.
Οι άνθρωποι που αναγκάζονται να βρίσκονται σε εξωτερικούς χώρους με καύσωνα -οικοδόμοι, αγρότες, άστεγοι- είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από θερμική εξάντληση και από θερμοπληξία που μπορεί να ακολουθήσει.
Όμως οι ηλικιωμένοι, και ιδιαίτερα εκείνοι με υποκείμενα νοσήματα, αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου που σχετίζεται με τη ζέστη. Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από αιτίες που σχετίζονται με τη ζέστη από ό,τι οι άνδρες. Οι φτωχότεροι άνθρωποι, οι οποίοι είναι λιγότερο πιθανό να έχουν κλιματισμό, καλά μονωμένα σπίτια ή πρόσβαση σε χώρους πρασίνου, διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο.
Η απλούστερη συμβουλή είναι να μείνετε μακριά από τη ζέστη: αποφύγετε να βγαίνετε έξω κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας και μείνετε στη σκιά αν χρειαστεί. Για να διατηρήσετε το σπίτι σας δροσερό, κλείστε τα παράθυρα κατά τη διάρκεια της ημέρας και ανοίξτε τα αφού πέσει το σκοτάδι, όταν οι εξωτερικές θερμοκρασίες πέφτουν κάτω από τις εσωτερικές θερμοκρασίες. Καλύψτε τα παράθυρα με περσίδες ή κουρτίνες για να αποκλείσετε το άμεσο ηλιακό φως.
Οι γιατροί συνιστούν επίσης να πίνετε συχνά νερό, να φοράτε φαρδιά ρούχα και να ελέγχετε τα ευάλωτα άτομα στην κοινότητά σας.
