Ο λόφος του Στρέφη, ο οποίος έχει ζήσει στιγμές μεγάλης δόξας αλλά και στιγμές μεγάλης παρακμής περιμένει τώρα το φιλί της ζωής για να βιώσει και την εκ βάθρων αναγέννηση του. Άλλωστε, στην 100ετή πορεία του, η ιστορία του έκρυβε πάντα ανατροπές κι εκπλήξεις.
Τον 18ο και 19ο αιώνα στο λόφο λειτουργούσε ένα λατομείο, το οποίο μάλιστα αλλοίωσε σε βάθος χρόνου την αρχική μορφή του λόφου. Το όνομά του ήταν τότε Αγχεσμός και ιδιοκτήτης του, ο Στρέφης. Από το 1924 μέχρι το 1926, διαδοχικές δενδροφυτεύσεις πρασινίζουν και καλλωπίζουν το μέχρι τότε «σκονισμένο» τοπίο. Τόσο όμορφος έγινε στο τέλος ο χώρος που η διπλανή, σημερινή Εμμανουήλ Μπενάκη, η οποία οδηγεί στην κορυφή του λόφου, ονομάστηκε τότε «Οδός Προαστίου» – από τον πράσινο λόφο που δημιούργησε ειδυλλιακό τοπίο.
Λόφος του Στρέφη: Πώς πήρε το όνομά του
Σύμφωνα με το θρύλο, οι δεντροφυτεύσεις έγιναν για το χατίρι της κυρίας Στρέφη, η οποία δεν άντεχε να βλέπει την μπουγάδα της να λερώνεται καθημερινά από τη σκόνη και τις εργασίες στα λατομεία. Πάλι σύμφωνα με τον θρύλο, η ίδια υποχρέωσε τον άντρα της να φέρει στρατιώτες για να δεντροφυτεύσουν γρήγορα ολόκληρο τον λόφο, κόντρα μάλιστα στην επιθυμία του αδελφού του που ήθελε να συνεχίσει τη λειτουργία του το λατομείο. Το 1936, ο λόφος οριοθετήθηκε στη σημερινή του έκταση των 50 στρεμμάτων, ενώ το 1938, ο χώρος πέρασε στονΔήμο Αθηναίων . Το όνομα τότε ήταν Άλσος Πινακωτών.
Δεδομένου ότι η Αθήνα ήταν ανοχύρωτη πόλη, είχαν δημιουργηθεί στις πλαγιές του λόφου οχτώ καταφύγια για προφύλαξη από αεροπορικό βομβαρδισμό. Την εποχή εκείνη, ο λόφος έκλεινε κατά τις 18.00, αλλά αυτό δε σήµαινε ότι η ζωή σταματούσε. Ο φύλακας µε μικρό αντίτιμο, άφηνε ζευγαράκια να βρίσκουν καταφύγιο, ενώ πολλοί έφηβοι έκαναν τη βόλτα τους και τα πρώτα τους τσιγάρα τρυπώνοντας στα κρυφά. Για πολλά χρόνια, ο λόφος διατηρούνταν σε καλή κατάσταση και ήταν πόλος έλξης των κατοίκων των Εξαρχείων αλλά και όλης της Αθήνας.
Το πικ της δημοφιλίας του λόφου του Στρέφη ήρθε τη δεκαετία 1980 με 1990, μετά την εκτεταμένη ανάπλαση του Δήμου Αθηναίων, όταν και δημιουργήθηκε γήπεδο μπάσκετ, ανοιχτό πέτρινο θεατράκι, παιδική χαρά και μικρές διαδρομές. Πιο συγκεκριμένα, το 1985 επί δημαρχία Δημήτρη Μπέη και Υπουργίας Αντώνη Τρίτση στο Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος γίνεται μια μεγάλη ανάπλαση του λόφου, ήπια μεν, αλλά άκρως επιτυχημένη και με σεβασμό στο ανάγλυφο του εδάφους.
Τα πλακόστρωτα μονοπάτια, μετέτρεψαν το λόφο σε ιδανικό σημείο για περιπάτους και χαλάρωση από τους ρυθμούς της πόλης. Ο κόσμος άρχισε να κατακλύζει τον λόφο όλες τις ώρες της ημέρας, ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, καθώς το βράδυ λειτουργούσαν εδώ δύο ουζερί, στο θεατράκι γίνονταν εκδηλώσεις και τα ζευγαράκια μπορούσαν να ρομαντζάρουν με θέα τη φωτισμένη Αθήνα.
Από την αρχή του 2000 και έπειτα άρχισε σταδιακά η υποβάθμιση του τοπίου του λόφου. Πολλές φορές, ανά περιόδους, κάτοικοι αλλά και φανατικοί επισκέπτες ευαισθητοποιούνταν και διοργάνωναν διάφορες δράσεις για τον καθαρισμό του λόφου. Βέβαια, η απουσία της Πολιτείας δεν μπόρεσε να λύσει τα βασικά προβλήματα, με αποτέλεσμα ο λόφος να απαξιωθεί, κάτι που φάνηκε έντονα τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης.
