«Ηλεκτροσόκ»
για νοικοκυριά και επιχειρήσεις οι λογαριασμοί ενέργειας. Με τις έως τώρα ενδείξεις στο ρεύμα οι αυξήσεις είναι τουλάχιστον 165%, ενώ «φουσκωμένοι» το λιγότερο 300% σε σχέση με πέρυσι είναι και οι λογαριασμοί φυσικού αερίου.
Περιορισμένη η κάλυψη από το κράτος μέσω των επιδοτήσεων, ενώ «τσουνάμι» απλήρωτων λογαριασμών αναμένουν οι πάροχοι, που έχουν στα «σκαριά» μια σειρά από ρυθμίσεις για τους καταναλωτές.
Ολοένα και περισσότεροι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πια τις υπέρογκες χρεώσεις –που προκύπτουν από το διεθνές ράλι τιμών- στην κατανάλωση ενέργειας καθώς λαμβάνουν εκκαθαριστικούς λογαριασμούς.
Όλοι οι πάροχοι ενέργειας προετοιμάζονται για «τσουνάμι» απλήρωτων λογαριασμών και έχουν στα «σκαριά» διάφορα «μοντέλα» ρυθμίσεων σε δόσεις.
Η καταιγίδα στις διεθνείς αγορές έχει συμπαρασύρει οικιακά και εμπορικά τιμολόγια ενέργειας λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής, με κάθε οικογένεια να αντιλαμβάνεται πια το εξαιρετικά δυσβάστακτο κόστος όσο καταφθάνουν οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί.
Πόσα πλήρωνε κανονικά ένα τυπικό νοικοκυριό
Είναι ενδεικτικό ένα παράδειγμα με συντηρητική προσέγγιση στην κατανάλωση ρεύματος, το οποίο αποτυπώνει το μέγεθος των αυξήσεων.
Αν υποθέσουμε ότι μια οικογένεια σε κανονικές περιόδους βάσει της σύμβασή της πληρώνει κάθε KWh 0,10 € (σ.σ.: συνήθης τιμή σε προσφορές που γίνονταν από διάφορους παρόχους πριν από σχεδόν ένα χρόνο). Έτσι, με κατανάλωση 330 KWh σε ένα μήνα (σ.σ.: σχετικά χαμηλή κατανάλωση που αντιστοιχεί κυρίως σε φθινοπωρινούς μήνες), το μηνιαίο κόστος για ηλεκτρική ενέργεια διαμορφωνόταν σε 33 ευρώ, 132 ευρώ το τετράμηνο.
Να ξεκαθαρίσουμε πως το συγκεκριμένο ποσό αφορά μόνο στην κατανάλωση ρεύματος και δεν περιλαμβάνει άλλα στοιχεία του λογαριασμού, όπως ρυθμιζόμενες χρεώσεις, δημοτικά τέλη ή πάγια χρέωση.
Πάνω λοιπόν σε αυτή τη χρέωση ηλεκτρικού ρεύματος για τετράμηνο ήρθαν για το διάστημα Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2021 να «κουμπώσουν» και οι προσαυξήσεις που προέκυψαν από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, η οποία συνδέεται με τις διεθνείς τιμές ενέργειας και ακολουθεί την ανοδική τους πορεία.
Το «φέσι» από τις ρήτρες αναπροσαρμογής και η κρατική επιδότηση
Τι προέκυψε λοιπόν ως έξτρα κόστος για τον συγκεκριμένο λογαριασμό των 132 ευρώ, με υποθετική κατανάλωση σταθερή 330 KWh/μήνα; Για τον Σεπτέμβριο η προσαύξηση ήταν 0,09 €/KWh, δηλαδή 29,7 ευρώ. Τον Οκτώβριο ανέβηκε στα 0,13 €/ KWh με την προσαύξηση να διαμορφώνεται στα 42,9 ευρώ.
Τον Νοέμβριο το επιπλέον κόστος ήταν 0,20 €/KWh, με άλλα λόγια 66 ευρώ και τον Δεκέμβριο 0,23 €/ KWh, ήτοι 75,9 ευρώ. Το σύνολο των προσαυξήσεων διαμορφώθηκε έτσι για το τετράμηνο στα 214,5 ευρώ.
Πρακτικά λοιπόν αυτό σημαίνει πως ένα τυπικό και συντηρητικότατο στην κατανάλωσή του νοικοκυριό, ενώ το 4μηνο Σεπτέμβριου – Δεκέμβριου 2020 πλήρωσε 132 ευρώ, για το ίδιο διάστημα της φετινής χρονιάς έπρεπε να καταβάλλει μαζί με τις προσαυξήσεις 346,5 ευρώ, δηλαδή αυξημένο λογαριασμό ρεύματος 162,5%!
Ανάλογη εικόνα και χειρότερη αποτυπώθηκε και στους λογαριασμούς φυσικού αερίου.
Τι κάλυψε όμως το Κράτος μέσω της επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος; Για τον Σεπτέμβριο 9 ευρώ, τον Οκτώβριο 18 ευρώ, τον Νοέμβριο 39 ευρώ και τον Δεκέμβριο 49,5 ευρώ.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για το τετράμηνο το σύνολο της επιδότησης ήταν 115,5 ευρώ όταν το ποσό της προσαύξησης ήταν βάσει των πλέον συντηρητικών υπολογισμών στα 214,5 ευρώ.
Γίνεται καθαρό λοιπόν ότι δύσκολα ένα νοικοκυριό θα μπορέσει να ανταποκριθεί στα υψηλά κόστη των λογαριασμών ενέργειας. Με άλλα λόγια αναμένεται «έκρηξη» απλήρωτων λογαριασμών.
Κάτι το οποίο έχουν αντιληφθεί σχεδόν όλοι οι πάροχοι που ετοιμάζουν προγράμματα εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Ρυθμίσεις για την εξόφληση απλήρωτων λογαριασμών
Ποια είναι όμως τα βασικά μοντέλα των διακανονισμών που είναι στα «σκαριά»;
- Οι ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας πληροφορούν τους πελάτες τους για την παροχή της δυνατότητας να διακανονίσουν τα ποσά πληρωμής των λογαριασμών τους με βάση τις ανάγκες τους. Πηγές που γνωρίζουν αναφέρουν ότι οι εταιρείες κάνουν ρυθμίσεις με πληρωμές σε δόσεις ανάλογα με το ύψος του ποσού και το καταναλωτικό προφίλ. Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν τα νοικοκυριά ή οι επιχειρήσεις είναι να ενημερώσουν μέσω της ιστοσελίδας ή της εφαρμογής (application) του παρόχου τους για τη δυσκολία πληρωμής των λογαριασμών τους. Οι εταιρείες επικοινωνούν άμεσα μαζί τους και τους απευθύνουν εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες συνοψίζονται στο «σπάσιμο» της οφειλής σε τμηματική καταβολή. Αν πρόκειται για ληξιπρόθεσμη οφειλή, τότε οι καταναλωτές καλούνται να καταβάλουν και προκαταβολή.
- Ορισμένοι πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος σε συνεργασία με τράπεζες ενημερώνουν τους καταναλωτές για τη δυνατότητα πληρωμής των οφειλών μέσω πιστωτικής κάρτας. Οι πελάτες μπορούν να αξιοποιήσουν τις άτοκες δόσεις και να καταβάλουν με μεγαλύτερη άνεση τις οφειλές τους. Εξαρτάται, βέβαια, από το αν διαθέτουν την πιστωτική κάρτα της τράπεζας με την οποία συνεργάζεται ο πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας.
- Επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και κυρίως η δημόσια εταιρεία έχουν καθορισμένο πρόγραμμα διακανονισμών, το οποίο συνδυάζει το ύψος της οφειλής με ποσό προκαταβολής για την αποπληρωμή της με δόσεις που φτάνουν ακόμη και τις 24. Έτσι, για οφειλή μέχρι 500 ευρώ το ποσοστό προκαταβολής που απαιτείται είναι 10% της οφειλής και η πληρωμή της διακανονίζεται σε πέντε δόσεις. Το ίδιο ποσοστό ζητείται και για οφειλές 500 έως 1.000 ευρώ και οι δόσεις καθορίζονται σε οκτώ. Για χρέη 1.000 έως 2.000 ευρώ η προκαταβολή ανεβαίνει στο 15% της οφειλής και οι δόσεις σε δώδεκα. Για 2.000 έως 3.000 ευρώ προκαταβάλλεται το 20% της οφειλής και οι δόσεις αυξάνονται σε δεκαοκτώ. Για οφειλές άνω των 3.000 ευρώ υπάρχει η επιλογή της προπληρωμής του 20% ή του 30% και οι δόσεις καθορίζονται σε 18 και 24, αντίστοιχα.
- Οι προμηθευτές είναι υποχρεωμένοι να προχωρήσουν σε διακανονισμούς που αφορούν οφειλές ευάλωτων νοικοκυριών. Πρόκειται για τις κατηγορίες των νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα ή εκείνων που έχουν άτομα με ειδικές ανάγκες στα σπίτια τους καθώς και των πολύτεκνων. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, οι πάροχοι υποχρεούνται να δίνουν μεγαλύτερη προθεσμία εξόφλησης λογαριασμών. Και, πιο συγκεκριμένα, αυτή δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 40 ημέρες. Επίσης η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των ευάλωτων οικιακών καταναλωτών μπορεί να γίνεται τμηματικά και άτοκα, σε μηνιαίες δόσεις που δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 50% της αντίστοιχης μηνιαίας δαπάνης για την ηλεκτρική ενέργεια του ευάλωτου οικιακού καταναλωτή. Ωστόσο, ο καταναλωτής διατηρεί την υποχρέωση της εμπρόθεσμης εξόφλησης των οφειλών του.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
