Σάββατο 6 Αυγούστου σήμερα και σύμφωνα με τοεορτολόγιο είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι γεγονός από τη ζωή του Ιησού Χριστού, κατά το οποίο ο Χριστός, ύστερα από ανάβαση στο όρος Θαβώρ μαζί με τους μαθητές του Πέτρο, Ιωάννη και Ιάκωβο, μεταμορφώθηκε και φωτοβολούσε με δόξα. Περιγράφεται στα Συνοπτικά Ευαγγέλια (Ματθαίος 17:1-8, Μάρκος 9:2-8, Λουκάς 9:28-36), ενώ αναφέρεται και στην Β΄ Επιστολή Πέτρου (1:16-18). Επίσης, θεωρείται ότι η αρχή του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου αναφέρεται σε αυτή.
Σύμφωνα με αυτές τις αναφορές, ο Ιησούς μαζί με τους τρεις από τους Αποστόλους, ανέβηκαν στο βουνό για προσευχή. Εκεί οι τρεις Απόστολοι κάθισαν να ξεκουραστούν και κοιμήθηκαν. Όταν ξύπνησαν είδαν τον Ιησού να φωτοβολεί με λαμπρό φως και τα ρούχα του είχαν γίνει λευκά. Μαζί του βρίσκονταν και συνομιλούσαν δύο άνδρες, ο Μωυσής και ο Προφήτης Ηλίας. Στη συνέχεια τους κάλυψε νέφος και ακούστηκε μια φωνή από τον ουρανό να αναφέρει «Οὗτος ἐστὶν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός· αὐτοῦ ἀκούετε», δηλαδή αυτός είναι ο γιος μου, να τον ακούτε.
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος τιμάται σε πολλές χριστιανικές εκκλησίες ως σημαντική δεσποτική γιορτή. Στην Ορθόδοξη εκκλησία τιμάται στις 6 Αυγούστου κάθε χρόνου.
Η σημασία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
Η Μεταμόρφωση είναι ένα από τα θαύματα του Ιησού στα Ευαγγέλια. Αυτό το θαύμα είναι μοναδικό μεταξύ άλλων που περιγράφονται στα Ευαγγέλια του κανόνα, στο ότι το θαύμα συμβαίνει στον ίδιο τον Ιησού.
Ο Θωμάς Ακινάτης θεώρησε τη Μεταμόρφωση «το μεγαλύτερο θαύμα» στο ότι συμπλήρωσε τη βάπτιση και έδειξε την τελειότητα της ζωής στον Παράδεισο. Η Μεταμόρφωση είναι ένα από τα πέντε σημαντικά ορόσημα στην ευαγγελική αφήγηση της ζωής του Ιησού, ενώ τα άλλα είναι η Βάπτιση, η Σταύρωση, η Ανάσταση και η Ανάληψη. Το 2002, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ εισήγαγε τα Φωτεινά Μυστήρια στο ροζάριο, που περιλαμβάνουν τη Μεταμόρφωση.
Η χριστιανική θεολογία αποδίδει μεγάλη σημασία στη Μεταμόρφωση, βασισμένη σε πολλαπλά στοιχεία της αφήγησης. Στις χριστιανικές διδαχές, η Μεταμόρφωση είναι μια καθοριστική στιγμή και το σκηνικό στο βουνό παρουσιάζεται ως το σημείο όπου η ανθρώπινη φύση συναντά τον Θεό: ο τόπος συνάντησης του προσωρινού με το αιώνιο, με τον ίδιο τον Ιησού ως σημείο σύνδεσης, που λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ ουρανού και γης.
Η Μεταμόρφωση όχι μόνο υποστηρίζει την ταυτότητα του Ιησού ως Υιού του Θεού (όπως και η βάπτισή του), αλλά η δήλωση «ακούτε τον», τον προσδιορίζει ως αγγελιοφόρο και στόμα του Θεού.
Η σημασία αυτής της ταύτισης ενισχύεται από την παρουσία του Ηλία και του Μωυσή, γιατί δείχνει στους αποστόλους ότι ο Ιησούς είναι η κατ ‘εξοχήν φωνή του Θεού, έναντι του Μωυσή ή του Ηλία, που εκπροσωπούν το Νόμο και τους προφήτες, πρέπει να ακούγεται, ξεπερνώντας τους νόμους του Μωυσή λόγω της θεϊκότητας και της υικής σχέσης του με τον Θεό.
Η δεύτερη επιστολή του Πέτρου στο 1: 16-18, απηχεί το ίδιο μήνυμα: στη Μεταμόρφωση ο Θεός αποδίδει στον Ιησού μια ιδιαίτερη «τιμή και δόξα» και είναι το σημείο καμπής στο οποίο ο Θεός εξυψώνει τον Ιησού πάνω από όλες τις άλλες δυνάμεις στη δημιουργία και τον τοποθετεί ως κυβερνήτη και κριτή.[19]
Η Μεταμόρφωση απηχεί επίσης τη διδασκαλία του Ιησού (όπως στο Ματθαίου 22:32 ) ότι ο Θεός δεν είναι «ο Θεός των νεκρών, αλλά των ζωντανών». Παρόλο που ο Μωυσής είχε πεθάνει και ο Ηλίας είχε ανέλθει στον ουρανό αιώνες πριν (όπως στο Βασιλέων Β΄ 2:11), τώρα ζουν παρουσία του Υιού του Θεού, υπονοώντας ότι η ίδια επιστροφή στη ζωή ισχύει για όλους όσους αντιμετωπίζουν τον θάνατο και έχουν πίστη
Η τοποθεσία του βουνού
Καμία από τις αναφορές δεν προσδιορίζει το “υψηλό βουνό” της σκηνής με το όνομά του.
Από τον 3ο αιώνα, ορισμένοι Χριστιανοί προσδιόρισαν το όρος Θαβώρ ως τον τόπο Μεταμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένου του Ωριγένη. Το Θαβώρ αποτελεί από καιρό τόπο προσκυνήματος των Χριστιανών και είναι η τοποθεσία της Εκκλησίας της Μεταμόρφωσης. Το 1808, ο Χένρι Άλφορντ αμφέβαλλε ότι ήταν το Θαβώρ λόγω της πιθανής συνεχούς ρωμαϊκής χρήσης ενός φρουρίου που είχε κτίσει ο Αντίοχος ο Μέγας το 219 π.Χ.
Άλλοι αντέτειναν ότι ακόμη και αν το Θαβώρ οχυρώθηκε από τον Αντίοχο, αυτό δεν αποκλείει να έγινε η μεταμόρφωση στην κορυφή. Ο Ιώσηπος αναφέρει στον εβραϊκό πόλεμο ότι έχτισε έναν τοίχο γύρω από την κορυφή σε 40 ημέρες, και δεν αναφέρει κάποια προηγούμενη υπάρχουσα δομή.
Ο Τζον Λάιτφουτ απορρίπτει το Θαβώρ ως ον πολύ μακριά και πρότεινε «κάποιο βουνό κοντά στην Καισάρεια Φιλίππου». Ο συνήθης υποψήφιος, σε αυτή την περίπτωση, είναι το όρος Πάνιο, Πανέας ή Μπανιάς, ένας μικρός λόφος που βρίσκεται στην πηγή του Ιορδάνη, κοντά στους πρόποδες του οποίου χτίστηκε η Καισάρεια των Φιλίππων.
Ο Ουίλιαμ Χέντρικσεν στο σχολιασμό του ευαγγελίου του Ματθαίου (1973) ευνοεί το όρος Μερόν.
Ο Γουάιτεικερ πρότεινε το 1984 το όρος Ναβαύ, κυρίως με βάση ότι ήταν η τοποθεσία από την οποία ο Μωυσής είδε τη γη της Επαγγελίας.
Ο Φρανς το 1987 σημείωσε ότι το όρος Ερμών είναι εγγύτερα στην Καισάρεια Φιλίππου, που αναφέρεται στο προηγούμενο κεφάλαιο στο ευαγγέλιο του Ματθαίου
Εορτασμός
Διάφορες χριστιανικές ομολογίες γιορτάζουν τη γιορτή της Μεταμόρφωσης. Η προέλευση της γιορτής παραμένει αβέβαιη. Μπορεί να προήλθε από την αφιέρωση τριών βασιλικών στο όρος Θαβώρ. Η γιορτή υπήρχε σε διάφορες μορφές μέχρι τον 9ο αιώνα. Στη Δυτική Εκκλησία, ο Πάπας Κάλλιστος Γ’ (1455-1458) την καθιέρωσε ως καθολική γιορτή, που εορτάζεται στις 6 Αυγούστου, για να τιμήσει τη λύση της πολιορκίας του Βελιγραδίου[40] τον Ιούλιο του 1456.
Τα Συριακά Ορθόδοξα, Ινδικά Ορθόδοξα και Αναθεωρημένα Ιουλιανά ημερολόγια εντός των Ανατολικών Ορθοδόξων, Ρωμαιοκαθολικών, Παλαιών Καθολικών και Αγγλικανικών εκκλησιών τοποθετούν τη γιορτή της Μεταμόρφωσης στις 6 Αυγούστου. Στις ορθόδοξες εκκλησίες που συνεχίζουν να ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο, η 6η Αυγούστου στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο πέφτει στις 19 Αυγούστου στο πολιτικό (Γρηγοριανό) ημερολόγιο.
Η Μεταμόρφωση κατατάσσεται ως μια σημαντική γιορτή, που συγκαταλέγεται στις δώδεκα μεγάλες γιορτές στη βυζαντινή ιεροτελεστία. Σε όλες αυτές τις εκκλησίες, αν το πανηγύρι πέφτει Κυριακή, η λειτουργία του δεν συνδυάζεται με την κυριακάτικη, αλλά την αντικαθιστά εντελώς.
Στη ρωμαϊκή ιεροτελεστία, η ευαγγελική περικοπή της μεταμόρφωσης διαβάζεται τη δεύτερη Κυριακή της Σαρακοστής – η λειτουργία τονίζει τον ρόλο που είχε η μεταμόρφωση στην ανακούφιση των Δώδεκα Αποστόλων, δίνοντάς τους ισχυρή απόδειξη της θεϊκότητας του Χριστού και ένα προοίμιο της δόξας της ανάστασης το Πάσχα και την τελική σωτηρία των οπαδών του ενόψει της φαινομενικής αντίφασης της σταύρωσης και του θανάτου του. Ο Πρόλογος για εκείνη την ημέρα επεξηγεί αυτό το θέμα.