Στο προσκήνιο επαναφέρει σε κάθε ευκαιρία η τουρκική πολιτική ηγεσία το τουρκολιβυκό
μνημόνιο, καθώς οι συνομιλίες Ελλάδας – Αιγύπτου για οριοθέτηση της ΑΟΖ συνεχίζονται.
Σε κάθε ευκαιρία, η τουρκική πολιτική ηγεσία αναφέρεται στο μνημόνιο που υπέγραψε η Τουρκία με τη Λιβύη στα τέλη Νοεμβρίου του 2019 για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών μεταξύ τους.
Την ίδια στιγμή, διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι συνομιλίες Ελλάδας – Αιγύπτου για οριοθέτηση της ΑΟΖ συνεχίζονται.
Συσχετισμό των γεγονότων βλέπει ο Κώστας Υφαντής, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μιλώντας στο Sputnik.
«Σε κάθε ευκαιρία η Τουρκία επαναφέρει το τουρκολιβυκό μνημόνιο στη δημόσια σφαίρα. Μια εξήγηση για αυτό θα μπορούσε να είναι ότι Αθήνα και Κάιρο συζητούν για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ τους. Αν η οριοθέτηση γίνει με τον τρόπο που πρέπει να γίνει, θα επικαλύψει σχεδόν το 90% της περιοχής που είχε ανακυρήξει το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Άρα, η βιασύνη ενδέχεται να υπάρχει για να προλάβει την αντίδραση της Ελλάδας σε αυτό το επίπεδο.
Εξ όσων έχουν γίνει γνωστά Αθήνα και Κάιρο βρίσκονται σε τεχνικές συνομιλίες για την οριοθέτηση και έχουν κάθε λόγο να το κάνουν. Βέβαια, δεν είναι τόσο απλό. Υπάρχουν διαφορές στις αντιλήψεις.»
Αγκάθι στις συνομιλίες φέρεται να είναι, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το Καστελόριζο, όπου εκεί η Αίγυπτος φέρεται να υιοθετεί την τουρκική θέση, η οποία αναφέρει ότι δεν υπάρχει ΑΟΖ γύρω από το Καστελόριζο. Μια θέση που ζημιώνει τα κυριαρχικά δικαιώματα τις Ελλάδος.
«Με αφορμή το Καστελόριζο, ενδεχομένως, η Αίγυπτος να ζητήσει κάποια στιγμή, τριμερή συνενόηση Ελλάδας, Αιγύπτου, Τουρκίας», προσθέτει ο Κ. Υφαντής.
Μια μερική οριοθέτηση, όπως αναφέρει, φαίνεται ότι είναι αυτό που θα ήθελε η Αθήνα, όπου θα ακυρώνει επί της ουσίας το τουρκολιβυκό μνημόνιο, καθότι θα δημιουργεί μια διεθνή διαφορά.
Την άποψη ότι η τουρκική πολιτική ηγεσία θέλει να δημιουργήσει τετελεσμένα, αλλά και ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα μακριά από μια συμφωνία με την Αίγυπτο, υπογραμμίζει στο Sputnik, ο γεωστρατηγικός αναλυτής Ευθύμιος Πέτρου:
«Στρατηγική η κίνηση του Ερντογάν, ο οποίος, με αυτή τη διμερή συμφωνία, καταγράφει δικαιώματα σε μια θάλασσα που δεν του ανήκει. Αυτή θα μπορούσε να αμφισβητηθεί από μια άλλη συμφωνία. Ελλάδας – Αιγύπτου. Οι σχέσεις των δύο χωρών είναι καλές ενώ, την ίδια στιγμή, η Αίγυπτος βρίσκεται απέναντι στην Τουρκία όσον αφορά την προσπάθεια ηγεσίας στον ισλαμικό κόσμο.
Η Αίγυπτος θα μπορούσε να είναι σημαντικός σύμμαχος για την Ελλάδα. Προσωπική μου άποψη, όμως, είναι ότι δεν υπάρχει ακόμα αυτή η εμπιστοσύνη και αυτός είναι ο λόγος που δεν έχουν πραγματοποιηθεί συμφωνίες».
Την ίδια στιγμή, ο κορονοϊός έχει αυξήσει τις αντιπολιτευόμενες φωνές στην Τουρκία. Η αμφισβήτηση της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας για τους χειρισμούς της μεγαλώνει.
«Η προσπάθεια συσπείρωσης των Τούρκων είναι εμφανής, στοχεύοντας στην ανάδειξη θεμάτων όπως αυτό της Συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης. Ωστόσο, αν και φαίνεται να έχει τη στήριξη των Τούρκων πολιτών στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, θα μπορούσε να κλιμακώσει στρατιωτικά την πίεση στα μέτωπα, αν κρίνει ότι αυτό θα του φέρει μεγαλύτερη στήριξη στο εσωτερικό», εκτιμά ο Κ. Υφαντής.
Ασταθής παραμένει η κατάσταση, όπως βλέπει ο Ε. Πέτρου, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην εμφανίζεται ιδιαίτερα αποφασιστική:
«Ο Σάρατζ έχει πετύχει την αναγνώριση από τον ΟΗΕ. Έχει όμως τον τουρκικό στόλο στα ανοιχτά της Τριπόλεως να του παρέχει στήριξη. Η Τουρκία μπορεί πολύ εύκολα να παραβιάζει το εμπάργκο, στέλνοντας όπλα στη Λιβύη μέσω Τυνησίας.
Την ίδια στιγμή η ΕΕ δεν εμφανίζεται ιδιαίτερα αποφασιστική. Η σύνοδος του Βερολίνου έκανε μια τρύπα στο νερό. Οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να μιλούν για… συνομιλίες. O Σάρατζ, από την πλευρά του, με τη στήριξη της Τουρκίας, αναφέρει ότι δεν συνομιλεί με κανέναν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντιδράσει γρήγορα. Δεν ξέρει ακριβώς τι θέλει. Έδωσε χρήματα στην κυβέρνηση Σάρατζ, για να ανακόπτει τις μεταναστευτικές ροές. Ωστόσο, ο Σάρατζ δεν ελέγχει τις ακτές. Φαίνεται ότι στην Ευρώπη προτιμούν τα ευχολόγια, παρά την αποφασιστικότητα.
Μένει να δούμε, πώς θα εξελιχθεί η επιχείρηση “Ειρήνη” της ΕΕ, η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί προσχηματική, όπως η προηγούμενη, η “Σοφία”».
Αβέβαιη βλέπει και την κατάσταση στη Λιβύη:
«Στη Λιβύη κατοικούν διάφορες αραβικές φυλές, με τον πρόεδρο της κάθε φυλής να αποφασίζει τι κάνει. Όπως φαίνεται, κρατάνε αποστάσεις οι περισσότερες φυλές από την κατάσταση. Στηρίζουν τον Χάφταρ, όχι όμως πολύ ενεργά. Παρατείνεται με αυτόν τον τρόπο, μια κατάσταση αβεβαιότητας».
Και καταλήγει:
«Ανακαλύψαμε τη Λιβύη στην Ελλάδα, όταν υπέγραψε συμφωνία ο Ερντογάν με τον Σάρατζ. Μέχρι τότε την είχαμε ξεχάσει. Μια διαχρονική αστοχία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής».
