Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
17.6 C
Athens

Μπορώ να Κοινωνήσω χωρίς νηστεία;

Πόσας ημέρας πρέπει να νηστεύουν οι χριστιανοί προ της θείας κοινωνίας; Δύνανται να κοινωνούν χωρίς νηστείαν;
Για να μετάσχη ο πιστός κατά το δυνατόν αξίως στην κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, απαιτείται βεβαίως ιδιαιτέρα προπαρασκευή.

Ο Απόστολος Παύλος (Α’ Κορ. ια’, 27-32) επισημαίνει τις συνέπειες μιας αναξίας προσελεύσεως στην τράπεζα του Κυρίου. Σ’ αυτήν οφείλονται ασθένειες, θάνατοι και άλλες παιδείες, που έρχονται από τον Θεό στους ανθρώπους που αναξίως κοινωνούν. (Ο γαρ εσθίων και πίνων αναξίως, κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το σώμα του Κυρίου». Συνιστά δε όπως ο μέλλων να κοινωνήση δοκιμάζη πρώτα τον εαυτό του και ύστερα να προσέρχεται: «δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω… ει γαρ εαυτούς διεκρίνομεν, ουκ αν εκρινόμεθα».

Σε τί συνίστατο η «δοκιμασία» και η «διάκρισις» αυτή; Δεν μας το λέγει ο απόστολος. Αλλά από την πράξι της Εκκλησίας της εποχής εκείνης, ασφαλώς φαίνεται, ότι ήταν μία εν φόβω Θεού ζωή, η βαθειά πίστις και η ευλάβεια προς το μυστήριο, η συμφιλίωσις και η αμοιβαία συγχώρησις και η εξέτασις της συνειδήσεως περί όλων αυτών. Αυτό δηλαδή που με τρεις λέξεις ζητεί και σήμερα η Εκκλησία από τον προσερχόμενο, λέγοντας «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε».

Η νηστεία δεν εθεωρείτο προϋπόθεσις για την θεία κοινωνία. Η θεία λειτουργία ετελείτο το βράδυ κατά τα κοινά δείπνα, τις «αγάπες», αφού προηγουμένως όλοι είχαν μετάσχει στην κοινή τράπεζα. Ακριβώς δηλαδή επανελάμβαναν την πράξι του Κυρίου, που ίδρυσε το μυστήριο «μετά το δειπνήσαι» στο υπερώο της αγίας Σιών. Ύστερα, για λόγους ευλαβείας, η θεία λειτουργία χωρίσθηκε από τα δείπνα και γινόταν το πρωί.

Τότε άρχισε σιγά – σιγά να παρουσιάζεται και το έθιμο της αποχής κάθε τροφής από του μεσονυκτίου μέχρι την ώρα της κοινωνίας. Αυτή δε ήταν και είναι μέχρι σήμερα η επίσημη και επιβεβλημένη νηστεία, η προπαρασκευαστική για την θεία ευχαριστία. Είναι η νηστεία και η εγκράτεια, που κάμνουν οι πιστοί περιμένοντας τον νυμφίο της ψυχής των και που συνδυάζεται με προσευχή, αυτοσυγκέντρωσι και ψυχική και σωματική κάθαρσι.

Όταν η θεία λειτουργία ετελείτο το απόγευμα, όπως τις ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (Προηγιασμένες) ή τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων και το Μέγα Σάββατο, η νηστεία παρετείνετο από τα μεσάνυκτα μέχρι το απόγευμα, την ώρα δηλαδή της κοινωνίας. Μόνο κατά την Μεγάλη Πέμπτη ετηρείτο η αρχαιοτάτη πράξις και οι πιστοί κοινωνούσαν το απόγευμα χωρίς να νηστεύουν καθ’ όλη την ημέρα. Αυτήν την ¨ευχαριστιακή νηστεία¨ επιβάλλουν πολλοί κανόνες, όπως ο μα’ της εν Καρθαγένη Συνόδου («Ώστε άγια θυσιαστηρίου, ει μη από νηστικών ανθρώπων μη επιτελείσθαι, εξηρημένης μιας ετησίας ημέρας, εν η το Κυριακόν δείπνον επιτελείται», δηλαδή την Μεγάλη Πέμπτη), ο μζ’ της ιδίας Συνόδου («… αγίων, ίνα από νηστικών, ως έστιν άξιος προσφέρωνται»), ο κθ’ της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου και ο θ’ του αγίου Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως. Αυτήν δε εννοεί ασφαλώς και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγοντας: «μέλλοντας προσιέναι τη φρικτή και θεία τραπέζη και τη ιερά μυσταγωγία, μετά φόβου και τρόμου τούτο ποιείτε, μετά καθαρού συνειδότος, μετά νηστείας και προσευχής» (Ομιλία εις την γενέθλιον ημέραν).

Η πολυήμερος νηστεία, δηλαδή η ξηροφαγία και όχι βεβαίως η παντελής αποχή τροφής, ως προπαρασκευαστική για την θεία κοινωνία, ήταν άγνωστη στην αρχαία Εκκλησία. Η πιο χαρακτηριστική απόδειξις είναι η λειτουργία της Κυριακής. Η τέλεσις της λειτουργίας προϋποθέτει ότι θα κοινωνήσουν οι πιστοί. Πώς όμως θα μπορούσαν να κοινωνήσουν, αν ήταν υποχρεωτική η προ της κοινωνίας νηστεία, αφού η νηστεία κατά το Σάββατο, εκτός μόνο από το Μέγα Σάββατο, απαγορεύεται με αυστηρά επιτίμια από τους ιερούς κανόνας (Αγ. Αποστόλων ξς’, Πενθέκτης νε’); Το ίδιο και κατά την Διακαινήσιμο εβδομάδα, που ο ξς’ κανών της Πενθέκτης Συνόδου, ορίζει καθημερινώς να «κατατρυφούν» οι χριστιανοί εις τα άγια μυστήρια, ενώ καθ’ όλες τις ημέρες αυτές γίνεται κατάλυσις της νηστείας «εις πάντα».

Επειδή όμως η νηστεία θεωρείται από την Εκκλησία μας ως ένα άριστο μέσο προπαρασκευής, καθάρσεως και ετοιμασίας του πιστού, γι’ αυτό συνιστά στους πιστούς, που σε αραιά διαστήματα κοινωνούν, ή να προσέρχωνται στην θεία κοινωνία μετά από τις καθωρισμένες εκκλησιαστικές νηστείες (Μ. Τεσσαρακοστής, Αγίων Αποστόλων, Κοιμήσεως, Χριστουγέννων), ή να τηρούν, κατά δύναμιν, τριών ή περισσοτέρων ή και ολιγωτέρων ημερών νηστεία προ της θείας κοινωνίας. Το θέμα αυτό βρίσκεται στην διάκρισι του φωτισμένου πνευματικού, [χωρίς την ευχή του οποίου δεν πρέπει να πλησιάζουμε το ποτήριο της ζωής, αφού] ξεύροντας τα βάθη των καρδιών και τις συνθήκες της ζωής των πνευματικών του τέκνων, θα καθορίζη, αν κρίνη απαραίτητη, και την δια της νηστείας προπαρασκευή, ως και την διάρκειά της.

Η απαράβατος πάντως νηστεία προ της θείας κοινωνίας είναι, το επαναλαμβάνομε, η από του μεσονυκτίου απόλυτος αποχή τροφής, που μόνο σε περίπτωσι κινδύνου θανάτου μπορεί να μη τηρηθή κατά τον θ’ κανόνα του αγίου Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως («Δει μεταδιδόναι της θείας κοινωνίας τω ασθενούντι, αποθανείν κινδυνεύοντι, και μετά το γεύσασθαι βρώσεως»).

Τα πιο πρόσφατα στη κατηγορία

Ο φίλος των Αρχαγγέλων

Ο Ιεραπόστολος της Αλάσκας Άγιος Ιννοκέντιος Βενιαμίνωφ (1797-1879), με τη δυναμική προσωπικότητα και την πολυσχιδή δράση, ταξίδευε παράτολμα, με μια εύθραυστη βάρκα, στις Αλεούτες,...

Πόσων ετών είναι ο εγκέφαλός σας;

Αν κάποιες δύσκολες μέρες νιώθετε μεγαλύτεροι σε ηλικία απ’ ό,τι πραγματικά είστε, δεν είναι και τόσο λάθος. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο εγκέφαλός μας μεγαλώνει...

Γιατί την 25η Μαρτίου εορτάζεται και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Η 25η Μαρτίου είναι ημέρα διπλού εορτασμού, της εθνικής επανάστασης, αλλά και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Οι αρχές της εορτής δεν είναι επακριβώς γνωστές....

Ευαγγέλιο της Κυριακής 24 Μαρτίου 2024

Εωθινό Ευαγγέλιο Κυριακής Εωθινόν Θ’ – Κατά Ιωάννη Κ'(20) 19-31 Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν...

Θαυματουργοί Άγιοι Ιατροί της Εκκλησίας μας

ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ O Όσιος Άνθιμος ο νέος ασκητής από την Κεφαλονιά για τους τυφλούς. Γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς το1727. Επτά χρονών ο Όσιος...

Άγιος Παΐσιος: «Οι Χαιρετισμοί της Παναγίας έχουν πολλή Χάρη»

– Πέστε μας, Γέροντα, κάτι για την Παναγία. – Τι να σας πω; Με φέρνετε σε πολύ δύσκολη θέση. Για να μιλήση κανείς για την...

Παναγία η Νιαμονίτισσα της Χίου

Λίγα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού, στους πρόποδες του Προβάτιου όρους, προβάλλει το πιο αξιόλογο μοναστήρι της Χίου, η παλαίφατη Νέα Μονή. Το πατριαρχικό...

Βρείτε μας

7,826ΥποστηρικτέςΚάντε Like
133ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,245ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

Λαϊκό Θέατρο Σκιών

Τα νέα και τα βίντεο του Καραγκιόζη

Διαβάστε Επίσης

Μετ’ εμποδίων οι μετακινήσεις στην Αθήνα: Χωρίς ταξί σήμερα και αύριο η πρωτεύουσα

Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις πραγματοποιεί σήμερα στην Αθήνα η Αστυνομία λόγω της πορείας διαμαρτυρίας που θα...

Χωρίς ταξί σήμερα και αύριο η Αττική – Αντιδρούν στο φορολογικό νομοσχέδιο

Σε 48ωρη απεργία κατεβαίνουν οι οδηγοί ταξί σήμερα Τρίτη και αύριο Τετάρτη στην Αττική. Σημειώνεται...

Χωρίς ταξί σήμερα η Αθήνα

Εικοσιτετράωρη απεργία πραγματοποιούν σήμερα, Τετάρτη 22 Νοεμβρίου οι οδηγοί ταξί, προκειμένου να εκφράσουν τη...

Τα όπλα μας: Η Προσευχή και η Νηστεία

Προσευχή: Ακούσαμε στην ευαγγελική περικοπή ότι ο Κύριος είπε: «τούτο το γένος εν ουδενί...