Στις 13 Ιουλίου 1913 το Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ, μετά τη συμμετοχή του στις νικηφόρες ναυμαχίες της ΕΛΛΗΣ και της ΛΗΜΝΟΥ στις 3 Δεκεμβρίου 1912 και στις 5 Ιανουαρίου 1913 αντίστοιχα, την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, κατέπλεε στο λιμάνι του Δεδέαγατς, της σημερινής Αλεξανδρούπολης.
Τι αναφέρει το ημερολόγιο του πλοίου:
110730 Ανθράκευσις στο λιμάνι της Καβάλας. Το Α/Τα ΙΕΡΑΞ ραδιογραφεί ότι Δεδέαγατς εγκατελήφθη την 03.00 της σήμερον υπό των Βουλγάρων. Αναφέρομεν πάραυτα εις το Στρατηγείον και Υ.Ν. Διατάσσομεν «ΣΠΕΤΣΑΙ», «ΥΔΡΑ», «ΑΣΠΙΣ» μεταβούν και αγκυροβολήσουν έξωθεν Δεδέαγατς.
1300 Άπαρσις μετά «ΘΥΕΛΛΑ», «ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ».
1930 Αγκυροβολία εις όρμον Δεδέαγατς.
2100 Στέλλομεν την ατμάκατον και ειδικήν φρουράν ανδρών υπό αξιωματικόν, όπως παραλάβη τον Μητροπολίτην Αίνου Ιωακείμ, ερχόμενον προς συνεννόησιν. Παραμένει μέχρις μεσονυκτίου, οπότε απέρχεται συνοδευόμενος υπό της ιδίας φρουράς.
120500 Αποβιβάζομεν αγήματα των πλοίων προς κατάληψιν Δεδέαγατς. Ναύαρχος αναθέτει προσωρινήν διοίκησιν Δεδέαγατς εις υποπλοίαρχον του «ΑΒΕΡΩΦ». Διατάσσομεν «ΨΑΡΑ» καταλάβει Μαρώνειαν, «ΑΕΤΟΣ» Μέκρην, και «ΣΦΕΝΔΟΝΗ» Πόρτο Λάγο.
1100 Οι ενταύθα υποπρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων επισκέπτονται τον ναύαρχον.
130830 Ραδιογραφούμεν Γεν. Στρατηγείον και Υ.Ν. «ότι από χθες ολόκληρος η ακτή από Νέστου μέχρις Έβρου ευρίσκεται εις χείρας μας». Μας γνωρίζουν ότι διετάχθησαν τα τάγματα του Ναυτικού αγήματος έλθουν εις Δεδέαγατς. Η VIII Μεραρχία γνωστοποίησε κατάληψιν Ξάνθης.
Εξ Αθηνών: «Ο Πρωθυπουργός αναχωρεί εις Βουκουρέστιν, όπως λάβη μέρος εις την περί ειρήνης συνδιάσκεψιν».
140500 Καταπλέουν εκ Θεσσαλονίκης δυο μεταγωγικά, φέροντα τα δυο ναυτικά τάγματα, άτινα αποβιβάζονται δια των λέμβων του στόλου.
150730 Αρχίζει συστηματική αλιεία των ναρκών όρμον Δεδέαγατς. Διοικητής VIII Μεραρχίας ραδιογραφεί κατάληψιν Γκιουμουλτζίνας.
160730 Ανθράκευσις. Το Ναυτικόν Σύνταγμα αναχωρεί εκ Δεδέαγατς, βαίνον προς Φερεντζίκ. Ο Βος μηχανικός «ΑΒΕΡΩΦ», μετά ομάδος μηχανικών του πλοίου αποκαθιστούν σιδηροδρομικήν συγκοινωνίαν μεταξύ Δεδέαγατς και πέριξ, ην οι Βούλγαροι είχον καταστρέψει. Επισκευάζουν και αχρηστευθείσας ατμομηχανάς. Αποκαθίσταται η γραμμή προς Φερεντζίκ. Εκεί ανευρίσκεται άφθονον τροχαίον υλικόν και ολόκληρος ο πολυτελέστατος συρμός, τον οποίον ο Αυτοκράτωρ Ναπολέων ΙΙΙ είχε δωρήσει εις τον Σουλτάνον Μουράτ.
171100 Το Ναυτικόν Σύνταγμα κατέλαβε το Ρουμτζούκιον του Φερεντζίκ. «ΣΦΕΝΔΟΝΗ» εκκαθαρίζει εις Πόρτο Λάγο δίοδον δια είσπλουν των πλοίων. Ο ναύαρχος εγκρίνει να προχωρήσει το σύνταγμα μέχρις Σουφλί και Τεκιέ.
211530 Στέλλομεν εις την ξηράν την μουσικήν μας δια να παιανίσει χάριν των κατοίκων.
260945 Ανακοινούται το πέρας του πολέμου μετά της Βουλγαρίας. Ξάνθη και ακταί ανατολικώς Νέστου παραχωρούνται εις Βουλγαρίαν. Αναγκαζόμεθα να παραδώσωμεν εις τους εχθρούς μας άπασαν την καταληφθείσαν και απελευθερωθείσαν έκτασιν από Έβρου μέχρις Νέστου και ενδοχώρας. Οι κάτοικοι όλων των παραλιακών Θρακικών πόλεων διαμαρτύρονται.
301000 Απαρσις. «ΑΒΕΡΩΦ», «ΨΑΡΑ» και «ΥΔΡΑ» αποπλέουν δια Καβάλλαν. Καθ’ ην ώραν αποπλέομεν, αφικνείται και αγκυροβολεί εις Δεδέαγατς Ιταλικόν αντιτορπιλλικόν.
1615 Αγκυροβολία εις Καβάλλαν.
312030 Βασιλεύς καλεί Ναύαρχον εις επίσημον γεύμα εις Καβάλλαν. Μετά το γεύμα όλοι οι κάτοικοι παρελαύνουν μετά βεγγαλικών και σημαιών, ζητωκραυγάζοντες και άδοντες. Εις το προσωπικόν του ημερολόγιον, ο αρχιεπιστολεύς του στόλου σημειώνει: «Και, εν ω οι κάτοικοι της Καβάλλας χαίρουν δια την απελευθέρωσίν των και ενθουσιούν άλλοι, επίσης Έλληνες και αυτοί όπως εκείνοι, οι κάτοικοι της Θράκης, κλαίουν διότι έχουν την ατυχίαν, μετά μακροχρόνιον ελευθερίαν, να υπαχθούν εκ νέου υπό μισητόν ζυγόν».
ΣΗΜ. Οι παραπάνω σελίδες του ημερολογίου του ΑΒΕΡΩΦ είναι καταγεγραμμένες στο βιβλίο του Νίκου Α. Σταθάκη «Θ/Κ Γ. ΑΒΕΡΩΦ. Χρονικό του Θωρηκτού της νίκης».
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α.)
Πηγές: alexandroupoli online, αρχείο Γ. Αλεπάκου
