Οι πανδημίες έχουν πλήξει πολιτισμούς σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, με την πρώτη εστία – γνωστή και ως «ο λοιμός της Αθήνας» – να εμφανίζεται το 430 π.Χ. , ενώ υπολογίζεται πως σκότωσε το ένα τρίτο των κατοίκων.
Η προέλευση της κάθε πανδημίας διαφοροποιείται μέσα στο χρόνο. Ωστόσο, το σίγουρο είναι πως συνέπειες αυτής είναι τόσο η οικονομική καταστροφή, η οποία έπεται, όσο και οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις – πολλές φορές μέχρι και κατάρρευση των εκάστοτε κυβερνήσεων, ανεξάρτητα με το πώς χειρίστηκαν την κατάσταση -, καθώς όπως έλεγε και ο Θουκυδίδης οι άνθρωποι προσαρμόζουν τη μνήμη τους σε αυτά που υπέφεραν.
(σ.σ τον Σεπτέμβριο του 430 π.Χ. οι Αθηναίοι έπαυσαν τον Περικλή από το αξίωμα του στρατηγού για να τον δικάσουν με την κατηγορία της κατάχρησης, ενώ λίγους μήνες αργότερα τον έχρισαν στο ίδιο αξίωμα).
Κατά τις πανδημικές περιόδους, αλλά και με τη λήξη τους σημαντική είναι η κλίση που παρατηρείται στον πολιτισμό (ζωγραφική, τέχνες κτλ) καθώς και η στροφή προς τη Θρησκεία ως ανάγκη ψυχικής στήριξης αλλά και αιτιολογίας (ίσως) των δεινών που ήρθαν ως «θεϊκό μήνυμα» ή ως αποτέλεσμα της απομάκρυνσης του ανθρώπου από το Θεό.
(σ.σ Πανδημία 1348 – 1353, μαύρη πανώλη ή μαύρος θάνατος, η οποία ήταν από τις πλέον καταστροφικές στην παγκόσμια ιστορία. Ο αριθμός νεκρών υπολογίζεται σε 100 έως 200 εκατομμύρια σε Ευρώπη και Ασία. Μάλιστα εκτιμάται ότι μείωσε τότε τον παγκόσμιο πληθυσμό από 450 εκατομμύρια σε 350 – 375 εκατομμύρια. Η κοσμική εξουσία χάνει το κύρος της λόγω της αδυναμίας της να περιορίσει την πανδημία. Προκειμένου να το ανακτήσουν έριξαν την ευθύνη για τον όλεθρο στους Εβραίους. Η θεωρία αυτή πυροδότησε ένα γενικότερο κύμα διωγμών εναντίον των Εβραίων σε ολόκληρη την Ευρώπη.)
Τελευταία πολλά ακούμε για την προέλευση του Covid-19. Καμία θεωρία δεν πρέπει αβίαστα να απορριφθεί, αλλά ούτε και να γίνει αποδεκτή χωρίς δεύτερη σκέψη. Όπως και στις πανδημίες του παρελθόντος, έτσι και σήμερα θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνία, ενώ είναι βέβαιο πως όλοι μας θα δούμε με άλλο μάτι την αξία και την ποιότητα της ζωής, ενώ θα αναθεωρήσουμε για πολλά.
Όποιος λοιπόν και αν είναι ο υπαίτιος της προέλευσης της πανδημίας αυτής, άνθρωπος, φύση ή Θεός, το βέβαιο είναι ότι θα αλλάξει τον κόσμο, όπως μέχρι σήμερα τον ξέραμε. Αυτή η αλλαγή θα γίνει πραγματικά αντιληπτή στη καθημερινότητά μας όταν η κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας, ως συνέπεια της πανδημίας, θα επιβάλλει στην κοινωνία νέες μορφές απαιτούμενων «μέτρων ασφάλειας» για το παρόν και το μέλλον…
Ο συγκεκριμένος ιός έχει πολλά κρυμμένα μυστικά αλλά και κοινωνιολογικές-κοινωνικές προεκτάσεις που ίσως και να αποκαλυφθούν το προσεχές διάστημα, ενώ άλλες θα τις δούμε μελλοντικά. Το πιο σημαντικό όμως για όσους είναι σε θέση να παρατηρούν ψύχραιμα είναι ότι επιχειρείται για άλλη μια φορά, από τη γνωστή ελίτ, η παρουσίαση ενός μονόδρομου Παγκοσμιοποίησης στο όνομα της οποίας θα βρει καταφύγιο κάθε ακραίο κοινωνικό σενάριο το οποίο λίγα χρόνια πριν θα φάνταζε ταινία φαντασίας ή συνωμοσία. Είναι σχεδόν βέβαιο πως θα ακούσουμε στο εγγύς μέλλον για εφαρμογή μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης, με κύριο επιχείρημα πως όλα τα κράτη αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα λόγω του ιού, ενώ κρίνεται απαραίτητη μια συλλογική προσπάθεια που θα οδηγήσει στην επίλυση αυτού του ζητήματος και των συνεπειών του καθώς και στη θωράκιση μας για το μέλλον (κοινά μέτρα, κοινή πολιτική και διακυβέρνηση από το Βερολίνο έως τη Νέα Υόρκη έως τη φτωχή Καμπούλ).
Το μέλλον μοιάζει αβέβαιο. Η Ευρώπη και οι αξίες της (αλληλεγγύη, ανθρωπισμός κα) που οραματίστηκαν και υπερασπίστηκαν Έλληνες πολιτικοί ηγέτες του παρελθόντος, αναμφισβήτητα έχουν κλονιστεί. Διοικητικά όργανα όπως το Eurogroup με αμφισβητούμενη από πολλούς μορφή διοίκησης, αλλά με παντοδυναμία και συγκεκριμένη ηγεμονία είναι σε θέση με μια τους απόφαση να βυθίσουν στη δίνη εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες, προκειμένου να περισωθεί η «τραπεζική αξία». Όμως αν κάτι έχουμε διδαχτεί από την ιστορία μας είναι πως όποτε οι Έλληνες υπήρξαν ενωμένοι δεν είχαν να φοβηθούν τίποτα.
Φτάνει αύριο να ξαναβρεθούμε, να μετρηθούμε και να μη λείπει κανείς…
- Αντωνιάδου Αθηνά
Κοινωνιολόγος, blogger, Freelance writer
