Όταν ο Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ) αποφασίζει αύξηση της ημερήσιας παραγωγής κατά 648.000 βαρέλια την ημέρα για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο και η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει, τότε υπάρχει… πρόβλημα. Για την ακρίβεια, μεγαλώνει το… μπέρδεμα, στο οποίο έχουμε μπλέξει,..
Βέβαια, οι αγορές την Τετάρτη, όταν άκουσαν το… χαρμόσυνο νέο τιμολόγησαν την τιμή του αργού κοντά στα 116 δολάρια, αν και ενδοσυνεδριακά, η τιμή του είχε φτάσει στα 122 δολάρια! Χθες, έφτασε όμως και πάλι στα 117 δολάρια το βαρέλι! Αποτελεί αυτή τη στιγμή το “υγρό πυρ” για τον πληθωρισμό και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Το φυσικό αέριο μας “φορέθηκε” πολύ, την περίοδο όπου οι καιρικές συνθήκες ήταν ακόμη πολύ άσχημες, συμπαρασύροντας το ρεύμα. Τώρα που οι καιρικές συνθήκες βελτιώνονται, μπαίνει στο παιχνίδι το πετρέλαιο, λόγω της αυξημένης ζήτησης του καλοκαιριού. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι με το εμπάργκο κατά του ρωσικού πετρελαίου, δεν φαίνεται να κάνουν… μπίνγκο, ενώ τώρα οι εξελίξεις δείχνουν να ξεφεύγουν και πάλι. Και δυστυχώς, δεν είναι στο χέρι της Ευρώπης, να αποτελέσει ρυθμιστικό παράγοντα στην τιμή του πετρελαίου.
Ο κίνδυνος ενός πολλαπλού ενεργειακού σοκ τους επόμενους μήνες, αποτελεί βασικό σενάριο για τους αναλυτές. Με βάση τις αναλύσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας και με αξιοποίηση των σημερινών δεδομένων, η εκδήλωση ενός ενεργειακού κραχ, θα κάνει την αντίστοιχη κρίση του 1970, να μοιάζει με απλό πονόδοντο! Περιμένουν δηλαδή μέσα στο φθινόπωρο (ίσως και πιο νωρίς…) ότι οι υψηλές τιμές του πετρελαίου θα “κουμπώσουν” με ένα νέο, ξέφρενο ράλι τιμών του φυσικού αερίου και του ρεύματος.
Ακόμη και αν έχει τελειώσει έως τότε ο πόλεμος, η Ευρώπη θα χρειαστεί αρκετό χρόνο προκειμένου να απεξαρτηθεί από το φυσικό αέριο της Ρωσίας και να ελέγξει την κατάσταση και στη χονδρική τιμή του ρεύματος. Μέχρι τότε, το πετρέλαιο, δεν φαίνεται να βάζει… πλάτη και ο πληθωρισμός θα καλπάζει. Και σίγουρα, ακόμη και στη βάση ενός θετικού σεναρίου, η πορεία αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας θα είναι βραδύτατη και σίγουρα, δεν θα έχει σχέση με όσα ξέραμε πριν από ένα χρόνο.
Πάντως, για να έχουν οι εγχώριοι… μαμελούκοι της Αριστεράς μια εικόνα της κατάστασης, πριν εκστομίσουν τις γνωστές παροιμιώδεις… ανοησίες τους, να τους ενημερώσουμε ότι οι τιμές της βενζίνης στις ΗΠΑ σε επίπεδα ρεκόρ κατά 52%. Μιλάμε για μια χώρα που παράγει πετρέλαιο! Επιπλέον, οι εξελίξεις στην αγορά του φυσικού αερίου είναι πολύ πιο σοβαρές, καθώς είναι το βασικό καύσιμο για τη θέρμανση και την τροφοδοσία των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας.
Στις ΗΠΑ, παρά την αυτάρκεια αερίου, οι τιμές έχουν τριπλασιαστεί, ενώ στην Ευρώπη, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Καλή η αντιπολίτευση, αλλά όταν την ασκείς με γελοίο τρόπο, αγνοώντας ή παραβλέποντας σκόπιμα τις διεθνείς εξελίξεις, τότε κανείς δεν σου δίνει σημασία. Ιδίως, αν έχεις αποδειχθεί πολλάκις ψεύτης και απατεώνας, κατά την περίοδο διακυβέρνησης, όπως συνέβη το 2015-2019.
Από την άλλη, η αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, ίσως είναι πιο βίαιη απ΄ ότι φανταζόμαστε και το 2023 ίσως μπούμε με… φόρα στην ύφεση και στη ζώνη της αυξημένης ανεργίας. Από κει και πέρα, θα πρέπει να διαβάσουμε και πάλι την ιστορία, για να… θυμηθούμε τι έγινε στο “Κραχ του 1929”. Γιατί, όταν ακούς για… τυφώνα από την κεφαλή της JP Morgan, Τζέιμι Ντάιμον, τότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για εφιαλτικά σενάρια.
Η Μεγάλη Ύφεση του 1929 που οδήγησε σε οικονομικό Αρμαγεδδών, ολόκληρο τον πλανήτη, αποτέλεσε την… καύσιμη ύλη για τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, η οποία οδήγησε τον αιμοσταγή Χίτλερ και τους τους συμμάχους του, στην κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μήπως το σημερινό σκηνικό διαφέρει πολύ από το αντίστοιχο του 1929: Το κραχ του 1929 άρχισε τον Σεπτέμβριο και έως το τέλος Οκτωβρίου του ιδίου έτους, είχε εξαϋλώσει τις μετοχές των αμερικανικών εταιρειών, οδηγώντας στη συνέχεια σε οικονομική ασφυξία εκατομμύρια Αμερικανούς και ακολούθως εκατομμύρια Ευρωπαίους.
Σήμερα, η απειλή ενός ιδιότυπου παγκοσμίου πολέμου με διπολικό σημείο αναφοράς (Ρωσία-Δύση), συνδυάζεται με εξωπραγματικά υψηλές τιμές στην ενέργεια. Τέτοιες, που πολλές χώρες δεν έχουν ξαναδεί. Και φυσικά, η ενέργεια και οι υψηλές τιμές των τροφίμων, αναμένεται να… πονέσουν ακόμη περισσότερο τους πολίτες σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσα στους προσεχείς μήνες.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Ρωσία αποτελεί το μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου και φυσικού αερίου παγκοσμίως, ενώ είναι και βασικός προμηθευτής άνθρακα. Το χαμηλό… βαρομετρικό μας προετοιμάζει για την… τέλεια καταιγίδα, αν και αυτή μπορεί να φαντάζει με… ψιλόβροχο, εφόσον εκδηλωθεί… τυφώνας, σύμφωνα με όσα… οσμίζεται ο ισχυρός ανήρ της JP Morgan. Και φυσικά μέσα σε όλα αυτά, ας μην έχουμε αυταπάτες σχετικά με την υλοποίηση του πλάνου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Έχουν σπάσει πολλοί κρίκοι στην αλυσίδα και το σύστημα γίνεται… σουρωτήρι!
Ο δείκτης πείνας βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα και πολλοί πιστεύουν ότι οι πλανήτης βρίσκεται στα πρόθυρα λιμού. Ο λιμός “κουμπώνει” με τον λοιμό του κορωνοϊού και αν διαβάσουμε την ιστορία στα βάθη των αιώνων, τόσο ο λοιμός όσο και ο λιμός οδηγούν σε γεωπολιτικά, πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα. Και σε τέτοιες… αναμπουμπούλες, οι… λύκοι χαίρονται. Εξ ου και η απειλή του αναθεωρητή Ερντογάν προς την Ελλάδα, ενώ υπάρχουν πολλές εσωτερικές απειλές, που σήμερα οι χώρες της Δύσης, ίσως να μην έχουν φανταστεί ή να μην έχουν νιώσει.
Αυτό που περνάμε στην παρούσα φάση, θα αποτελέσει για πολλούς αιώνες αντικείμενο μελέτης από πολιτικούς αναλυτές, κοινωνιολόγους, οικονομολόγους και πάει λέγοντας. Ίσως αυτή τη στιγμή φαίνεται μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Παρά τα αντίστοιχα μεγάλα γεγονότα των περασμένων δεκαετιών ή αιώνων, αυτή η συγκυρία συγκεντρώνει τα πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Ο πλανήτης είναι… ανοικτός λόγω παγκοσμιοποίησης. Έχουμε γίνει ένα μεγάλο χωριό, όπου οι φωτιές από γειτονιά σε γειτονιά, επεκτείνονται καθώς τα “εκρηκτικά” που έχει κάθε… σπίτι, δεν έχουν καμία σχέση με αυτά που μάθαμε από την Ιστορία, τις περασμένες δεκαετίες και τους περασμένους αιώνες.
Περισσότεροι νεκροί από την πείνα στην Αφρική και την υπανάπτυκτη Ασία, μεγάλη πίεση του βιοτικού επιπέδου των μικρομεσαίων στρωμάτων στον αναπτυσσόμενο και αναπτυγμένο κόσμο, αποτελούν το βασικό σενάριο, το οποίο καλείται να διαχειριστεί η παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Ένα παράλληλο τριπλό ενεργειακό σοκ (πετρέλαιο-φυσικό αέριο-ρεύμα), θα οδηγήσει σε πλήρη ανατροπή των δεδομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Θα παράγουν ολοένα και λιγότεροι, ολοένα και λιγότερα αγαθά, για ολοένα και λιγότερους ανθρώπους παγκοσμίως.
Ίσως, οι εξελίξεις να είναι πολύ πιο γρήγορες και πολύ πιο οδυνηρές για όλους μας. Εκτός αν υπάρξει κάτι θεαματικά εντυπωσιακά που θα μπορούσε να συμμαζέψει μερικώς τη ζημιά που αναμένεται κυρίως το 2023. Αν δεν το βούμε, τότε τα επόμενα 3-5 χρόνια, ο κόσμος μας θα έχει αλλάξει ακόμη περισσότερο και με πολύ οδυνηρό τρόπο. Πιθανότατα, η “λύση” μιας βαθιάς ύφεσης, να είναι το… καλύτερο αντίδοτο για έναν δραστικό περιορισμό της ζήτησης, ώστε ο πλανήτης να μην βρεθεί με τεράστια ελλείμματα ενέργειας και τροφίμων, ικανά να τον οδηγήσουν στην καταστροφή…
Μυτιληναίος speaking…
Mέσα στη μεγάλη εικόνα των των μεγάλων γεωπολιτικών, ενεργειακών και οικονομικών γεγονότων, έχουν αξία, ορισμένες επισημάνσεις που γίνονται στον ελληνικό μικρόκοσμο από τους ανθρώπους που γνωρίζουν την εγχώρια ενεργειακή αγορά, λόγω άμεσης εμπλοκής τους.
Χθες, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος, αφού εξέφρασε την εκτίμηση ότι φέτος πάει για ρεκόρ κερδών στα 260 εκατ. ευρώ, στη συνέχεια ανέλυσε και το τι συμβαίνει στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως ανέφερε ο μεγαλοεπιχειρηματίας, με αφορμή τις επικρίσεις για τις τιμές της ενέργειας στην Ελλάδα, υπογράμμισε χαρακτηριστικά ότι ο όμιλος τήρησε ακριβώς τις επιταγές του target model και απέρριψε τις κατηγορίες για αθέμιτες πρακτικές. Μάλιστα, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «Άλλο να σου λένε να συνεισφέρεις λόγω ενεργειακής κρίσης και άλλο “φέρε αυτά που έκλεψες”», αφήνοντας αιχμές για τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει η κυβέρνηση, το συγκεκριμένο θέμα. Σημείωσε δε με έμφαση, ότι “στα δύο τελευταία χρόνια συνέβησαν τα πάντα, από την ενεργειακή κρίση, την αύξηση του πληθωρισμού, μέχρι τον ουκρανικό πόλεμο” . Εν ολίγοις, τα έχουμε δει όλα, αλλά κατά βάθος πιστεύουμε ότι δεν έχουμε δει τα χειρότερα…
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, δεν παρέλειψε να εκφράσει τη θέση του, σχετικά με τη σχεδιαζόμενη φορολόγηση των “υπερκερδών” των εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και τη λειτουργία του νέου μοντέλου στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τον επόμενο μήνα. Απέρριψε κατηγορηματικά τα περί “ληστείας”, αφήνοντας σαφείς αιχμές για τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ειρήσθω εν παρόδω, κόμματα που κυβέρνησαν και ρύθμισαν τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας επί των ημερών τους, σήμερα τοποθετούνται σαν να μην καταλαβαίνουν τι συμβαίνει ή κάνουν την… πάπια, γιατί έτσι τους συμφέρει… μικροπολιτικά!
Πάμε παρακάτω. Όπως επεσήμανε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος “ο Όμιλος Mytilineos έχει ελεγχθεί 10 φορές και τις 10 φορές αποδείχθηκε ότι τήρησε επακριβώς το μοντέλο που προβλέπεται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και την κείμενη νομοθεσία. Αμφισβήτησε δε ευθέως τους όρους “υπερκέρδη” ή “ουρανοκατέβατα κέρδη”. Ως προς τον μηχανισμό αποζημίωσης των παραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά από τον επόμενο μήνα, σημείωσε ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή εικόνα για τος πώς θα λειτουργήσει και ως εκ τούτου, δεν μπορούν να εκτιμηθούν οι συνέπειες.
Συμπερασματικά, το μόνο σίγουρο είναι ότι μέσα στους επόμενους μήνες, θα δούμε αν οι παρεμβάσεις που θα γίνουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τη συγκράτηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, θα έχουν πρακτικό αντίκρισμα ή αν όλα τα μέτρα που λαμβάνονται και θα ληφθούν προσεχώς, μπορεί να προσομοιάζουν με σενάριο εκδήλωσης πυρκαγιάς με πολλά μέτωπα, όπου η κατάσβεση της γίνεται με νερό από τον… κουβά!
