Την ανάγκη για επείγουσα δράση προκειμένου να αυξηθεί η διάγνωση του καρκίνου σε πρώιμα στάδια, για πληθυσμιακό έλεγχο και για τη διάγνωσή του, αναδεικνύει η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, ώστε να βελτιωθεί σημαντικά η επιβίωση των ασθενών.
Συμμετέχοντας υπό το σύνθημα «είμαι και θέλω να..», η παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου, που καθοδηγείται από την Διεθνή Ένωση για τον Έλεγχο του Καρκίνου (UICC), έχει ως σκοπό να εμπνεύσει τη δράση των ατόμων, της υγειονομικής κοινότητας και των κυβερνήσεων ώστε να βελτιώσουν την ενημέρωση και την πρόσβαση του πληθυσμού για πρώιμη ανακάλυψη της νόσου, για την προώθηση του πληθυσμιακού ελέγχου και για τη διάγνωση του καρκίνου.
Όπως τονίστηκε σε συνέντευξη Τύπου της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, το 2018 σημειώθηκαν περισσότερες από 18 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως, από τις οποίες σχεδόν 5 εκατομμύρια αφορούσαν τον μαστό, τον τράχηλο της μήτρας, το παχύ έντερο και τη στοματική κοιλότητα, δηλ. καρκίνους οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν ανακαλυφθεί πρώιμα και να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά, βελτιώνοντας την επιβίωση των ασθενών και την ποιότητα ζωής τους.
Η πρώιμη διάγνωση ο πληθυσμιακός έλεγχος και η διάγνωση βελτιώνουν σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης, ανέφερε ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας κ. Ευαγγελος Φιλόπουλος.
Γενικά η πλειοψηφία των καρκίνων δεν είναι εύκολο να διαγνωστεί σε αρχικά στάδια. Όταν, όμως, ένας καρκίνος ανακαλύπτεται πρώιμα και στην συνέχεια υποβάλλεται στην κατάλληλη θεραπεία, η πιθανότητα επιβίωσης των ασθενών για περισσότερο από 5 χρόνια είναι σημαντικά μεγαλύτερη, από ό,τι αν η διάγνωση γίνει σε προχωρημένο στάδιο, όταν ο όγκος έχει ήδη διασπαρεί.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η 5-ετής επιβίωση των γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο τραχήλου της μήτρας σε προχωρημένο στάδιο φτάνει μόλις το 15%, ενώ αντίθετα όταν η διάγνωση έγινε πριν ο καρκίνος διασπαρεί το ποσοστό αυτό φτάνει το 93%. Αυτή η διαφορά παρατηρείται και σε φτωχότερες χώρες. Μία μελέτη στην Ινδία, σε επαρχιακό πληθυσμό με καρκίνο του τραχήλου μήτρας, διαπίστωσε ότι η 5ετής επιβίωση ήταν μόλις 9% όταν η νόσος διαγνώστηκε σε στάδιο IV, σε αντίθεση με το 78% όταν ο καρκίνος διαγνώστηκε σε αρχικό στάδιο (στάδιο Ι).
Η πρώιμη ανακάλυψη, ο πληθυσμιακός έλεγχος και η διάγνωση εξοικονομούν χρήματα
Η πρώιμη διάγνωση μπορεί επίσης να μειώσει το κόστος της θεραπείας. Μελέτες σε χώρες με υψηλό εισόδημα έδειξαν ότι οι δαπάνες για την αντιμετώπιση των καρκίνων που διαγνώστηκαν σε πρώιμα στάδια ήταν δύο έως τέσσερις φορές λιγότερες σε σχέση με την αντιμετώπιση των καρκίνων προχωρημένων σταδίων.
Μία Μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής υπολόγισε πως η εξοικονόμηση δαπανών σ’ αυτή τη χώρα με την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου αγγίζει τα 26 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Μία άλλη μελέτη, από την υποσαχάρια Αφρική και την νοτιοανατολική Ασία διαπίστωσε πως οι έγκαιρες προληπτικές παρεμβάσεις όπως το Παπ τεστ, η κολονοσκόπηση και η μαστογραφία (συνδυαζόμενες με θεραπεία) είναι οικονομικά εξαιρετικά αποτελεσματικές.
Παρόλα αυτά, εκατομμύρια περιπτώσεων καρκίνου ανακαλύπτονται σε προχωρημένο στάδιο, οδηγώντας σε δαπανηρές και σύνθετες θεραπευτικές παρεμβάσεις, περιορίζοντας την ποιότητα της ζωής και αυξάνοντας τον αριθμό των θανάτων που θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί. Διεθνώς, διαδεδομένα εμπόδια υπάρχουν σε ατομικό, υγειονομικό και κυβερνητικό επίπεδο, εμπόδια τα οποία παρακωλύουν εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο να έχουν μία πρώιμη διάγνωση και μία καλύτερη θεραπεία.
Ο Carry Adams, διευθυντικό στέλεχος της Διεθνούς Ένωσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) είπε «αυτή την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου θέλουμε ο κόσμος να ξέρει ότι πολλοί καρκίνοι μπορούν να αντιμετωπιστούν ακόμα και να ιαθούν, ιδιαίτερα εάν ανακαλυφθούν και αντιμετωπιστούν όσο το δυνατόν πιο πρώιμα. Με την ανακάλυψη του καρκίνου σε πρώιμα στάδια διαθέτουμε την μεγαλύτερη ευκαιρία για να προλάβουμε χιλιάδες αποτρέψιμους θανάτους παγκοσμίως»
Ατομικά εμπόδια στην πρώιμη διάγνωση
Υπάρχει ένας αριθμός παραγόντων σε ατομικό επίπεδο που μπορεί να επηρεάσει την πρώιμη διάγνωση και τη συμμετοχή σε πληθυσμιακούς ελέγχους. Η ηλικία σε μεγάλο βαθμό μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα κάποιου να καταλάβει και να επικοινωνήσει τα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου. Τα παιδιά εξ’ αιτίας αυτού του λόγου είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Παρόλα αυτά, οι καρκίνοι της παιδικής ηλικίας είναι γενικώς από τις πιο θεραπεύσιμες περιπτώσεις : το 80% των παιδικών καρκίνων είναι ιάσιμοι, εάν υπάρξει και εφαρμοστεί έγκαιρα κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία.
Τα αντρικά πρότυπα, συνδυασμένα με ένα ευρύτερο έλλειμμα προαγωγής υγείας στους άντρες, μπορούν να εμποδίσουν συμπεριφορές που σχετίζονται με την αναζήτησης βοήθειας ακόμα και όταν οι άντρες μπορεί να υποψιαστούν τον καρκίνο σχετικά νωρίς. Ο ισχυρότερος παράγοντας που συνδέεται με τη συμπεριφορά των ανδρών στην αναζήτηση βοήθειας έχει φανεί πως είναι η ενθάρρυνση και η υποστήριξη από τις γυναίκες τους και από τα μέλη της οικογένειάς τους
Η κοινωνική – οικονομική κατάσταση μπορεί επίσης να αποτελέσει εμπόδιο στην πρώιμη αναζήτηση βοήθειας. Μία μελέτη από τη Δανία διαπίστωσε μία πολύ δυνατή σχέση μεταξύ χαμηλού επιπέδου εκπαίδευσης και του φόβου για το τι μπορεί να διαγνώσει ο γιατρός. Επίσης, άτομα με υψηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο (εκπαίδευσης, απασχόλησης, εισοδήματος) αδρανούν με την αιτιολογία ότι είναι πολύ απασχολημένοι για να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Αισθήματα ντροπής και φόβου συνδυασμένα με μειωμένη ενημέρωση υγείας και πολιτιστικά πιστεύω μπορούν, επίσης, να κρατήσουν τα άτομα μακριά από το να χρησιμοποιήσουν ιατρική φροντίδα ή προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου. Μία Αυστραλιανή μελέτη των ιθαγενών γυναικών διαπίστωσε ότι η ντροπή, ο φόβος και η έλλειψη γνώσεων ήταν εμπόδια στο να συμμετάσχουν στον έλεγχο με μαστογραφία.
Μία άλλη μελέτη σε ανθρώπους που μετανάστευσαν στην Αυστραλία από την Ασσυρία διαπίστωσε ότι τα πολιτιστικά πιστεύω, όπως η διατήρηση της αγνότητας, εμποδίζαν τη συμμετοχή σε προγράμματα ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Στο Μπαγκλαντές μία έρευνα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού ανέφερε ότι σχεδόν οι μισές από τις γυναίκες ανέφεραν πως πρώτα αναζήτησαν εναλλακτικές θεραπείες πριν καταφύγουν σε αναζήτηση βοήθειας από την κλασική ιατρική, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα μία κατά μέσο όρο καθυστέρηση τεσσάρων μηνών για τη διάγνωση της νόσου.
Το 2018, μία αναφορά από το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε ότι οι κάτοικοι του φοβούνται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια τον καρκίνο και πως ένα στα τέσσερα άτομα δεν θα αναζητούσε ιατρική εξέταση αν παρουσίαζε ένα δυνητικό σύμπτωμα καρκίνου εξαιτίας του φόβου για τη διάγνωση που θα πρόκυπτε.
Η Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου και μητέρα ενός επιβιώσαντος από καρκίνο, η Α.Ε. πριγκίπισσα Dina Mired έχει πει «ο καρκίνος ευδοκιμεί όταν η νόσος είναι προχωρημένη. Η καθυστέρηση επιτρέπει στη νόσο να διασπαρεί και να προκαλεί ζημιά τελείως ανεπανόρθωτη και αυτός είναι ο λόγος που με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας κατά του καρκίνου, σας προτρέπω όλους να εκπαιδεύσετε τους εαυτούς σας με την γνώση των σημείων και των συμπτωμάτων του καρκίνου και να μην φοβάστε να ζητήσετε άμεσα βοήθεια. Το ίδιο προτρέπω τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα και να οργανώσουν την πρώιμη (έγκαιρη) διάγνωση και τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, να επιτρέψουν ευκολότερη πρόσβαση και να δώσουν όλες τις ευκαιρίες για την μάχη και την νίκη επί του καρκίνου».
Βελτιώνοντας την πρώιμη διάγνωση τον πληθυσμιακό έλεγχο και τη διάγνωση
Ως μέρος της βασικής πρωτοβουλίας «Θεραπεία για όλους» της Διεθνούς Ένωσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου και των περισσότερων από 1.100 οργανισμών μελών σε περισσότερες από 170 χώρες καλούμε τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν τις δεσμεύσεις τους για μείωση του φορτίου του καρκίνου εθνικής δράσης. Με το να βελτιώσουν τις κατάλληλες – ανάλογα με τους πόρους που διαθέτουν – στρατηγικές για την πρόληψη, την πρώιμη διάγνωση και την θεραπεία , υπολογίζεται ότι θα μπορούσαν κάθε χρόνο να σωθούν διεθνώς περίπου 3,7 εκατομμύρια ζωές
Συστάσεις προς όλες τις κυβερνήσεις
Για να βελτιώσουν την πρώιμη διάγνωση, τον πληθυσμιακό έλεγχο και τη διάγνωση, και σε συμφωνία με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η Διεθνής Ένωση για τον Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) συστήνει πως όλες οι κυβερνήσεις θα πρέπει:
- να εφαρμόσουν μέτρα που θα μειώσουν το στίγμα και θα βελτιώσουν την δημόσια ενημέρωση για τα σημάδια και τα συμπτώματα του καρκίνου
- να εφαρμόσουν προγράμματα για πρώιμη (έγκαιρη) διάγνωση και πληθυσμιακό έλεγχο του πληθυσμού που να είναι οικονομικά αποδοτικά
- να ισχυροποιήσουν τα εθνικά συστήματα υγείας, τους μηχανισμούς παραπομπής για υποπτευόμενους καρκίνους, να διευκολύνουν την παροχή διαγνωστικών και θεραπευτικών υπηρεσιών
- να αυξήσουν τις επενδύσεις σε διαγνωστικές υποδομές.
Στη συνέντευξη Τύπου έγινε ιδιαίτερη αναφορά σε παράγοντες που ενισχύουν τη σωματική μας υγεία αλλά και σε παράγοντες που μειώνουν την ποιότητα ζωής μας και ευνοούν τις συνθήκες για την ανάπτυξη καρκίνου, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, κ.λπ.
