Σε ηλικία 96 ετών έφυγε από τη ζωή ο Μίκης Θεοδωράκης
Δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας ο άνθρωπος που συνδέθηκε με τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας. Ο μουσικοσυνθέτης και αγωνιστής Μίκης Θεοδωράκης πέθανε σε ηλικία 96 ετών.
«Έζησα γαλήνιος, βέβαιος και ευλογημένος και με τον ίδιο τρόπο σας αποχαιρετώ».
Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε φροντίσει για τον ύστατο αποχαιρετισμό πολύ πριν φύγει, στο τελευταίο του βιβλίο, στους Μονολόγους στο Λυκαυγές (Εκδόσεις Ιανός).
Τα παιδικά χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη
Ο Μίκης (Μιχαήλ) Θεοδωράκης γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο. Η καταγωγή του πατέρα του, Γιώργη Θεοδωράκη, ήταν από τον Γαλατά Κρήτης και της μητέρας του, Ασπασίας Πουλάκη, από τον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας. Οι γονείς του συναντήθηκαν στην Μικρά Ασία, λίγο πριν από την Μικρασιατική Καταστροφή. Τα παιδικά του χρόνια ο Μίκης Θεοδωράκης τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επαρχίας λόγω των συχνών μεταθέσεων του δημοσίου υπαλλήλου πατέρα του.
Η πρώτη νεότητα
Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, δίνει την πρώτη του συναυλία παρουσιάζοντας το έργο του Κασσιανή. Δεκαεφτά ετών ήταν και όταν ξεκίνησε την αντιστασιακή του δράση. Στη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται. Διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στον ΕΛΑΣ και εκτελεί χρέη διαφωτιστή στον Πέμπτο Τομέα της ΕΠΟΝ, ενώ αγωνίζεται και σαν διμοιρίτης τής Μεταξωτής διμοιρίας του 1ου τάγματος της Νέας Σμύρνης κατά τα Δεκεμβριανά. Συγχρόνως σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών.
Μετά τα Δεκεμβριανά, καταδιώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Για ένα διάστημα ζει παράνομα στην Αθήνα. Συλλαμβάνεται στις μαζικές συλλήψεις του 1947 και κατόπιν στέλνεται εξόριστος αρχικά στην Ικαρία και έπειτα στο στρατόπεδο της Μακρονήσου όπου βασανίζεται μέχρι παράλυσης. Μετά από παρέμβαση του πατέρα και του θείου του, ανώτερων κρατικών υπαλλήλων, απολύεται ως ανάπηρος.
Το 1954 μεταναστεύει με κρατική υποτροφία στο Παρίσι όπου εγγράφεται στο Conservatoire και σπουδάζει μουσική ανάλυση και διεύθυνση ορχήστρας. Αμέσως μετά αρχίζει η μεγάλη διεθνής αναγνώριση καθώς του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Σοστακόβιτς για το έργο του “Suite No 1” για πιάνο και ορχήστρα.
Οι μεγάλοι ποιητές
Ο Μίκης Θεοδωράκης επιστρέφει στην Ελλάδα για να ηχογραφήσει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου, με τη Νάνα Μούσχουρη, σε ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας του Μάνου Χατζηδάκη. Το ελληνικό τραγούδι άλλαξε οριστικά ρότα με τις συναντήσεις της σύγχρονης λαϊκής μουσικής και της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Ακολοθούν το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη, τα Επιφάνεια του Γιώργου Σεφέρη.
Παραλλήλως ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες στη χώρα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τη συμφωνική μουσική.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται και βουλευτής της ΕΔΑ ενώ το 1964 εδραιώνεται καλλιτεχνικά παγκοσμίως με τη σύνθεση της μουσικής για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, Αλέξης Ζορμπάς.
Η δράση του στη Δικτατορία
Στη δικτατορία περνάει στην παρανομία, αναπτύσσει αντιστασιακή δράση και φυλακίζεται στην οδό Μπουμπουλίνας.
Απομόνωση, φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, το νοσοκομείο, η αποφυλάκιση και ο κατ’ οίκον περιορισμός, η εκτόπιση με την οικογένειά του στη Ζάτουνα Αρκαδίας, και τέλος το στρατόπεδο Ωρωπού.
Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών. Προσωπικότητες, όπως οι Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Άρθουρ Μίλερ, Λώρενς Ολίβιε, Υβ Μοντάν και άλλοι, δημιουργούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του. Τελικά, υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και ταξιδεύει στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970.
Το 1974 επιστρέφει στην Ελλάδα και δίνει συναυλίες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη.
Η μεταπολίτευση
Στη Μεταπολίτευση ο Μίκης Θεοδωράκη διετέλεσε υπουργός, και τέσσερις φορές εκλεγμένος βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου με το ΚΚΕ και τη ΝΔ. Υπήρξε ακτιβιστής της ειρήνης, τιμημένος με το βραβείο Ειρήνης «Λένιν» το 1983. Το 1986 έγινε ο πρώτος πρόεδρος της “Επιτροπής ελληνοτουρκικής φιλίας”, ενώ το 2000 υπήρξε υποψήφιος και για το Νόμπελ Ειρήνης.
Πολιτική προσωπικότητα σμιλεμένη σε αγώνες , φυλακίσεις και εξορίες, εξέφραζε πάντα δημόσια τη θέση του για τα μεγάλα πολιτικά και εθνικά ζητήματα της χώρας έως το τέλος. Την 1η Δεκεμβρίου 2010 ανακοίνωσε την ίδρυση του Κινήματος Ανεξάρτητων Πολιτών με την ονομασία «Σπίθα» από το οποίο και αποχώρησε τον Σεπτέμβριο του 2013.
Συνέθεσε όλα τα είδη της μουσικής, συμφωνίες, ορατόρια, μπαλέτα όπερες και μουσική δωματίου , ενώ έχει συνθέσει τον ίσως πιο αναγνωρίσμιμο ελληνικό ρυθμό διεθνώς , το συρτάκι Ζορμπάς, βασισμένο σε παραδοσιακή κρητική μουσική.
Συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης όπως οι Beatles, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ, η Τζόαν Μπαέζ και η Eντίθ Πιαφ ,
ενώ έχει γράψει μουσική για γνωστές ταινίες όπως οι “Κατάσταση πολιορκίας”, «Φαίδρα», «Αλέξης Ζορρμπάς», «Ζ» , «Σέρπικο».
Το 1970 για τη μουσική στην ταινία «Ζ» έλαβε το βραβείο Bafta για πρωτότυπη μουσική, ενώ ήταν υποψήφιος στην ίδια κατηγορία το 1974 για την ταινία «Κατάσταση πολιορκίας” και το 1975 για την ταινία «Σέρπικο».
Επίσης, ήταν υποψήφιος για Grammy το 1966 και το 1975 για το μουσικό θέμα των ταινιών «Ζορμπάς» και «Σέρπικο» αντίστοιχα.
«Τα έζησα όλα» έγραψε, «στον υπερθετικό βαθμό. Τη χαρά και τον πόνο. Το κόκκινο και το μαύρο. Την αγάπη και το μίσος. Τον θρίαμβο και την απογοήτευση. Το φως και το σκοτάδι. Αυτή υπήρξε η ζωή μου».
