«Θερμό δίμηνο» φέρνουν οι πρόωρες εκλογές στην Τουρκία. Η προκήρυξη των προεδρικών εκλογών από τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν προμηνύει νέο μπαράζ προκλητικότητας από την Αγκυρα και ένταση στα ελληνοτουρκικά.
Ο Ταγίπ Ερντογάν αιφνιδίασε ακόμα και τους στενούς του συνεργάτες με την απόφαση να προσφύγει στις κάλπες στις 24 Ιουνίου –σχεδόν ενάμιση χρόνο νωρίτερα. Η ανακοίνωση έγινε αμέσως μετά τη συνάντηση που είχε με τον εκλογικό του εταίρο, τον πρόεδρο του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
«Oι ασθένειες του παλαιού πολιτικού συστήματος εμφανίζονται σε κάθε βήμα που κάνουμε. Οι εκλογές είναι απαραίτητες ώστε να ληφθούν αναγκαία μέτρα για το άμεσο μέλλον της χώρας με τον πιο ισχυρό δυνατό τρόπο», δήλωσε ο Ερντογάν. Μία μέρα νωρίτερα, ο Μπαχτσελί ζήτησε τη διεξαγωγή των εκλογών νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία αναφέροντας ως πιθανό χρόνο την 26η Αυγούστου. Ο Ερντογάν αποφάσισε να γίνουν ακόμη πιο νωρίς οι εκλογές.
Με τις επερχόμενες εκλογές ξεκινά μια ιστορική μετάβαση του τουρκικού καθεστώτος. Ο νικητής των προεδρικών εκλογών -που εκτός απροόπτου θα είναι ο Ερντογάν- θα απολαμβάνει πλέον δραματικά ενισχυμένες εξουσίες, όπως αυτές εγκρίθηκαν με οριακή πλειοψηφία στο δημοψήφισμα του Απριλίου του 2017. Ουσιαστικά ο πρόεδρος θα μπορεί να διοικεί τη χώρα με προεδρικά διατάγματα και την άσκηση του βέτο.
Αναλυτές εκτιμούν πως η ραγδαία υποτίμηση της τουρκικής λίρας κατά 25% το τελευταίο έτος, το έλλειμμα του ισοζυγίου, ο πληθωρισμός και τα δάνεια του ιδιωτικού τομέα αυξάνονται κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για μια πιθανή οικονομική κρίση στη χώρα. Θεωρείται σίγουρο πια πως μετά τις εκλογές του Ιουνίου θα ληφθούν οικονομικά μέτρα.
Η οικονομία είναι αυτή που κρατάει στην εξουσία το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, καθώς τα τελευταία 15 χρόνια έχει τριπλασιαστεί το κατά κεφαλήν εισόδημα των Τούρκων. Η μεγάλη οικονομική κρίση του 2001 ήταν άλλωστε αυτή που προκάλεσε την κατάρρευση του τότε κυβερνώντος συνασπισμού όπου συμμετείχε και ο Μπαχτσελί, οδηγώντας τον Ερντογάν στην εξουσία.
Με την ανακοίνωση για πρόωρες κάλπες αιφνιδιάστηκε και η αντιπολίτευση, καθώς τα κόμματα θα πρέπει να αποφασίσουν άμεσα ποιον θα ανακοινώσουν ως αντίπαλο του Ερντογάν. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου προσπαθούσε να προσεγγίσει τη δυναμική Μεράλ Ακσενέρ του νεοσύστατου «Καλού Κόμματος» (ΙΥΙ Parti) αλλά και μικρότερα συντηρητικά κόμματα, όπως το κόμμα της Ευδαιμονίας (Saadet), για το ενδεχόμενο μιας «Συμμαχίας των Αξιών».
Ομως υπάρχει η πιθανότητα το «Καλό κόμμα» της Ακσενερ να μην καταφέρει να κατέβει στις εκλογές λόγω του εκλογικού νόμου που προβλέπει πως το συνέδριο και η κομματική οργάνωση θα πρέπει να έχουν οργανωθεί 6 μήνες πριν από τις εκλογές.
Η Ακσενερ τα έχει ετοιμάσει όλα την 1η Μαρτίου, άρα η συμμετοχή της θα μπορούσε να γίνει δεκτή μετά την 1η Σεπτεμβρίου. Πάντως την τελική απόφαση θα λάβει το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Ενας από τους βασικούς λόγους της επίσπευσης των εκλογών ίσως να ήταν και τα αυξημένα ποσοστά της Ακσενερ που δυσκόλευαν τον Μπαχτσελί.
Πάντως η συμμαχία του κυβερνώντος κόμματος AKP με το MHP του Μπαχτσελί έχει μια ισχυρή, αδιαμφισβήτητη επιλογή στο πρόσωπο του Ερντογάν και προεκλογικό αφήγημα για εσωτερικές και εξωτερικές απειλές που συσπειρώνει τους ψηφοφόρους. Η κήρυξη πρόωρων εκλογών επιβεβαιώνει την επιθετική ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η στρατιωτική επιτυχία και η εισβολή στο Αφρίν θεωρείται πως έχουν αυξήσει τα ποσοστά της συμμαχίας AKP-MHP τουλάχιστον κατά 2,5%. Παράλληλα, η ένταση στο Αιγαίο αλλά και η υποστολή της ελληνικής σημαίας από το νησί Ανθρωποφάς βοηθούν την τουρκική κυβέρνηση στις επιθέσεις που δεχόταν από την αξιωματική αντιπολίτευση (CHP), η οποία κατηγορεί την κυβέρνηση πως έχει παραχωρήσει 18 νησιά του Αιγαίου στην Ελλάδα.
Η σκληρή ρητορική του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που ανέφερε πως «οι κομάντος μας κατέβασαν τη σημαία», αλλά και του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ πως «τα όνειρα της Ελλάδας μπορούν να βυθιστούν στον βυθό του Αιγαίου», δημιουργούν μια πολιτική γραμμή άμυνας στις επιθέσεις της αντιπολίτευσης.
Oι περισσότερες δημοσκοπήσεις έδιναν ποσοστά πάνω από 46% στη συμμαχία του AKP-MHP, όμως ο Ερντογάν θέλει να κερδίσει από τον πρώτο γύρο και χρειάζεται το 51%, που θεωρείται πως μπορεί να το πετύχει μέσα σε 2 μήνες. Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν φτάσει στο ποσοστό αυτό, θα υπάρξει δεύτερος γύρος με τους πρώτους δύο του πρώτου γύρου.
Ο πρόεδρος θα έχει θητεία 5 ετών κι έχει δικαίωμα να επανεκλεγεί άλλη μία φορά. Ο Μπιναλί Γιλντιρίμ θα είναι ο τελευταίος πρωθυπουργός της Τουρκίας, καθώς καταργείται το αξίωμα του πρωθυπουργού.
