Παρασκευή, 7 Φεβρουαρίου, 2025
7.3 C
Athens

Πότε βάζουμε «ν» και άλλα σημαντικά λάθη που κάνουμε συχνά στην ελληνική γλώσσα!

Λέμε «τον Νίκο» ή «το Νίκο»; Είναι σωστό το «όσον αφορά σε»; Πότε το κόμμα είναι αχρείαστο και γιατί καμιά φορά τα «που» και «πως» απαιτούν τόνο; Συγκεντρώνουμε δέκα συνηθισμένες παρεξηγήσεις της ελληνικής γλώσσας που προκαλούν συχνά συντακτικά και γραμματικά λάθη, και βρίσκουμε ποια είναι η σωστή τους χρήση σε κάθε περίπτωση.

*Πότε βάζουμε τελικό «ν»;

Γιατί γράφουμε «τον κήπο» αλλά «το γαμπρό»; Όταν το «τον» ή το «την» είναι άρθρο (και όχι αντωνυμία – π.χ. τον μισώ – οπότε παίρνει πάντα τελικό «ν»), παίρνει «ν» εφόσον η λέξη που ακολουθεί ξεκινά από φωνήεν ή από τα εξής σύμφωνα: κ, π, τ, ξ, ψ και μπ, ντ, γκ, τσ, τζ. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις δεν παίρνει «ν». Παρ’ όλα αυτά, γλωσσολόγοι, όπως ο καθηγητής Τσοπανάκης, προτείνουν το αρσενικό άρθρο «τον» να γράφεται πάντα με «ν» ώστε να ξεχωρίζει από το ουδέτερο «το».

*Πότε βάζουμε κόμμα πριν από αναφορική πρόταση;

Πώς αλλάζει το νόημα με ένα κόμμα πριν από αναφορική πρόταση; Πάρτε για παράδειγμα την πρόταση «Δεν έφαγαν τα φρούτα που ήταν σάπια». Έτσι, χωρίς κόμμα, εννοεί πως από όλα τα φρούτα που υπήρχαν, δεν έφαγαν αυτά τα οποία ήταν σάπια. Τώρα, αν γράψουμε «Δεν έφαγαν τα φρούτα, που ήταν σάπια», εννοούμε πως όλα τα φρούτα ήταν σάπια. Στην πρώτη περίπτωση, η αναφορική πρόταση προσδιορίζει άμεσα το υποκείμενο, ενώ στην δεύτερη όχι.

*Πότε παίρνουν τόνο το «που» και το «πως»;

Τα «που» και «πως» τονίζονται όταν είναι ερωτηματικά, ακόμη κι αν βρίσκονται σε πλάγια πρόταση – π.χ. «Πού πας;» ή «Πες μου πώς σε λένε». Επίσης, τονίζονται στις εκφράσεις «πού και πού», «αραιά και πού», «πώς και πώς». Όταν δεν τονίζονται, είναι αναφορικά, δηλαδή το «που» σημαίνει «ο οποίος» και το «πως» σημαίνει «ότι» (π.χ. «εκείνος που φταίει» ή «πες μου πως είναι αλήθεια»).

*Παίρνουν τόνο οι αντωνυμίες «μου, σου, του»;

Στους αδύνατους τύπους των αντωνυμιών όπως οι παραπάνω, προστίθεται τόνος όταν υπάρχει περίπτωση να μπερδευτούν ως εγκλιτικές. Δηλαδή θα γράψουμε «Η φίλη μου είπε» όταν εννοούμε «η δική μου φίλη είπε», ενώ θα γράψουμε «Η φίλη μού είπε» όταν εννοούμε «η φίλη είπε σε εμένα».

*Πότε λέμε «τριάμισι» και πότε «τρεισήμισι»;

Όλα εξαρτώνται από το όνομα που συνοδεύουν τα συγκεκριμένα αριθμητικά. Όταν είναι ουδέτερο, θα πούμε τριάμισι (π.χ. τριάμισι φρούτα και όχι τρεισήμισι φρούτα), ενώ στις άλλες περιπτώσεις θα πούμε τρεισήμισι (π.χ. τρεισήμισι σοκολάτες).

*Πότε το «ότι» γράφεται «ό,τι»;

Ένας εύκολος τρόπος να θυμάστε πότε πρόκειται για «ό,τι» είναι να μπορείτε νοητά να το αντικαταστήσετε με τη λέξη «οτιδήποτε» ή τη φράση “αυτό το οποίο”. Σε διαφορετική περίπτωση, το ότι είναι ειδικό και σημαίνει «πως». Στην πρώτη περίπτωση λοιπόν λέμε «Πες μου ό,τι θέλεις» (δηλαδή οτιδήποτε θέλεις/αυτό το οποίο θέλεις) και στη δεύτερη περίπτωση «Πες μου ότι θέλεις» (δηλαδή πες μου πως θέλεις).

*Πότε λέμε «επέλεξε» και πότε «επίλεξε»;

Στην προστακτική, δεν χρησιμοποιούμε χρονική αύξηση (το «ε» πριν το ρήμα ή μετά την πρόθεση). Έτσι, για παράδειγμα, η λέξη «επέλεξε» είναι γ’ πρόσωπο του Αορίστου ενώ η λέξη «επίλεξε» είναι β’ πρόσωπο Προστακτικής. Άλλα παραδείγματα σωστής προστακτικής είναι τα “παράγγειλέ μου” (και όχι παρήγγειλε μου), “υπόκυψε” (και όχι υπέκυψε), “κατάπληξέ τους” (και όχι κατέπληξέ τους).

*Κατ’ αρχήν ή κατ’ αρχάς;

Το «κατ’ αρχήν» σημαίνει «στα βασικά σημεία», όπως για παράδειγμα όταν μιλάμε για ένα νομοσχέδιο που ψηφίστηκε ως προς την ουσία του, τις βασικές αρχές του. Επίσης, σημαίνει «για λόγους αρχής». Αντίθετα, το «κατ’ αρχάς» είναι αυτό που θα πρέπει να χρησιμοποιούμε όταν εννοούμε «στην αρχή, αρχικά».

*Λέμε «όλους όσους» ή «όλους όσοι»;

Το σωστό είναι «χαιρετώ όλους όσοι ήρθαν» και όχι «χαιρετώ όλους όσους ήρθαν» γιατί το «όσοι» είναι υποκείμενο στο ρήμα που ακολουθεί. Ωστόσο, θα πούμε «όλους όσους» όταν αντί για υποκείμενο είναι αντικείμενο (π.χ. στην πρόταση «χαιρετώ όλους όσους ξέρω»).

*Όσον αφορά κάτι ή σε κάτι;

Είναι τελικά εμπρόθετη ή απρόθετη η σύνταξη του ρήματος «αφορώ»; Η αρχική σύνταξη του ρήματος, όταν αυτό σήμαινε «αποσκοπώ, αναφέρομαι σε κάτι» και με αυτή τη σημασία χρειάζεται πρόθεση (π.χ. «το θέμα αυτό αφορά στην εκπαιδευτική πολιτική»). Ωστόσο, πλέον είναι συχνότερη η χρήση του ρήματος «αφορώ» με την σημασία του «ενδιαφέρω», οπότε και δεν χρειάζεται πρόθεση («αυτό δεν σε αφορά» και όχι «αυτό δεν αφορά σε εσένα»). Γενικότερα, στον ανεπίσημο προφορικό λόγο έχει επικρατήσει η απρόθετη σύνταξη, αλλά ο καθηγητής γλωσσολογίας κ. Μπαμπινιώτης αναφέρει πως «είναι ορθότερη η σύνταξη «αφορώ σ» (πβ αποβλέπω, αποσκοπώ σε).

Τα πιο πρόσφατα στη κατηγορία

ΔΙΑΒΑΣΤΕ το για να μην οδηγήσετε ποτέ μεθυσμένοι

Περπατώντας μέσα σε ένα εμπορικό κέντρο, είδα έναν ταμία να μιλάει με ένα μικρό αγόρι, ήταν 5 ή 6.. Ο ταμίας είπε στον μικρό, "...

Ένας σπόρος τους άλλαξε τη ζωή: Το ελληνικό χωριό που έχει έναν περιζήτητο θησαυρό...

Ένα μικρό θαύμα στην ορεινή Φθιώτιδα Κόντρα στην σύγχρονη λογική που ο καθένας από εμάς έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι καταναλώνει προϊόντα από άγνωστους...

“Μαμά, υπάρχει Άι Βασίλης;”: Αυτή είναι η ομορφότερη απάντηση που μπορείτε να δώσετε στο...

To συζητούσαμε πέρυσι με τις φίλες μου: τι θα γίνει όταν τα παιδιά μας αρχίσουν να υποψιάζονται και να ρωτάνε για την ύπαρξη του....

Γιατί μελαγχολούμε τα Χριστούγεννα

Στολισμένα σπίτια, δώρα, χριστουγεννιάτικα τραγούδια, οικογενειακά τραπέζια… Κι όμως, κάποιοι άνθρωποι μελαγχολούν αυτές τις ημέρες. Δεν είναι κάτι σπάνιο. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν θλίψη, σε μικρό...

Καινοτόμο αντηλιακό προστατεύει και από τη ζέστη

Επιστήμονες στην Κίνα ανέπτυξαν ένα πρωτότυπο αντηλιακό που προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, ενώ παράλληλα διατηρεί το δέρμα δροσερό, ακόμη και το καλοκαίρι. Η προσέγγιση, γνωστή...

Η κλασική συνταγή 200 ετών για νόστιμα χριστουγεννιάτικα μπισκότα

Η εορταστική περίοδος είναι η τέλεια στιγμή για να απολαύσετε νόστιμα μπισκότα. Αυτή η κλασική συνταγή που μετρά 200 χρόνια, είναι εύκολη στην προετοιμασία...

Βία: Του Αιώνα η Αρρώστια, ως εδώ δεν πάει άλλο

Με απόλυτη επιτυχία και με τη «χρυσή» Ολυμπιονίκη Βούλα Πατουλίδου να τονίζει «Ως εδώ δεν πάει άλλο» πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής η Εσπερίδα με...

Βρείτε μας

7,826ΥποστηρικτέςΚάντε Like
133ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,245ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

Λαϊκό Θέατρο Σκιών

Τα νέα και τα βίντεο του Καραγκιόζη

Διαβάστε Επίσης

Σαν σήμερα στις 22 Ιανουαρίου το 1915 προβλήθηκε η πρώτη ελληνική ταινία μεγάλου μήκους!

Η πρώτη μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του βουκολικού δράματος του Σπυρίδωνος Περεσιάδου «Γκόλφω», που...

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ: Η (γονεϊκή) γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα (παιδιών) τσακίζει

  Γράφει ο  Γιάννης Ξηντάρας* Ψυχολόγος – Οικογενειακός Σύμβουλος, Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει... Μάλλον...

Η άχρηστη πληροφορία της ημέρας!

Η άχρηστη πληροφορία της ημέρας! Ο ποιο δυνατός μυς στο σώµα µας, είναι η γλώσσα.

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 31 Αυγούστου οι Τούρκοι βάζουν φωτιά στην ελληνική και αρμενική συνοικία της Σμύρνης

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ Το 1922... Η ελληνική και η αρμενική συνοικία της Σμύρνης καταστρέφονται από πυρκαγιά...