Το 1949…. Ο Άρθουρ Μίλερ τιμάται με το βραβείο Πούλιτζερ για το θεατρικό έργο του “Ο Θάνατος του Εμποράκου”.
Ο Άρθουρ Άσερ Μίλερ (Arthur Asher Miller, 17 Οκτωβρίου 1915 – 10 Φεβρουαρίου 2005) ήταν ένας από τους κορυφαίους Αμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς. Τα έργα του ασκούσαν κριτική στις Ηνωμένες Πολιτείες, την κυβέρνηση και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της, ενώ εξέθεταν και τα ψεγάδια του λεγόμενου “Αμερικανικού ονείρου”, κάτι για το οποίο είχε δεχτεί κριτική στις ΗΠΑ. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο βιογράφος του, Μάρτιν Γκότφριντ, “σπάνια ένας καλλιτέχνης έχει δεχτεί τόσες πολλές επιθέσεις και συκοφαντίες στην πατρίδα του και ταυτόχρονα έχαιρε βαθιάς εκτίμησης σε όλον τον κόσμο”.
Η καθιέρωση του ήρθε με το κλασσικό έργο «O Θάνατος του Εμποράκου», σημείο αναφοράς του θεάτρου του 20ού αιώνα, ίσως το καλύτερό του έργο κατά τους ειδικούς, μια ιστορία για μια μικροαστική Αμερικανική οικογένεια που συνεθλίβη υπό το βάρος του Αμερικανικού καπιταλισμού. Κατά σύμπτωση, η 10η Φεβρουαρίου, ημερομηνία θανάτου του, ήταν η 56η επέτειος από την πρεμιέρα του έργου αυτού.
Είχε πέσει θύμα του μακαρθισμού, καθώς καταδικάστηκε επειδή αρνήθηκε να καταδώσει συναδέλφους του με κομμουνιστική δράση στην Επιτροπή Αντι-Αμερικανικών Δραστηριοτήτων. Παρ’ όλο που ενστερνίστηκε ιδέες της αριστεράς και σχετιζόταν με άτομα του Κομμουνιστικού Κόμματος, αρνήθηκε ότι ήταν ποτέ μέλος του]. Επίσης, αν και δεν υπήρξε θρησκευόμενος, απέκτησε συνείδηση της εβραϊκής του ταυτότητας, αντιμετωπίζοντας τον αντισημιτισμό των προπολεμικών χρόνων και το Ολοκαύτωμα στη συνέχεια.
Στις 2 Μαϊου 1949, είναι ο πρώτος που κερδίζει τρία βραβεία, το Βραβείο Πούλιτζερ*, το Βραβείο Τόνι** και το βραβείο Κριτικών της Νέας Υόρκης, για το διάσημο “Ο θάνατος του εμποράκου” (“Death of a Salesman”) σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν, το οποίο του έφερε παγκόσμια αναγνώριση, ενώ το 1950 παρουσιάζει τη διασκευή του θεατρικού του Ίψεν “Ο εχθρός του λαού” (“An Enemy of the People”), ο ήρωας του οποίου αρνείται να ακολουθήσει το ιδεολογικό κατεστημένο της εποχής του, αποτελώντας, έτσι, σε φιλοσοφικό επίπεδο, το βήμα για το επόμενο έργο του, το “The Crucible”.
*Το Βραβείο Πούλιτζερ (Pulitzer Prize) είναι ένα βραβείο των Ηνωμένων Πολιτειών, που απονέμεται κατ΄ έτος και που θεωρείται ως η ύψιστη τιμή στην έντυπη δημοσιογραφία. Το βραβείο τιμά επίσης λογοτεχνικά επιτεύγματα και μουσικές συνθέσεις. Τα πρώτα Βραβεία Πούλιτζερ απονεμήθηκαν στις 4 Ιουνίου του 1917, και πλέον ανακοινώνονται κάθε χρόνο, τον μήνα Απρίλιο.
**Τα Βραβεία Τόνι (Tony Awards) αναγνωρίζουν επιτεύγματα στο χώρο του θεάτρου του Μπρόντγουεϊ. Τα Βραβεία απονέμονται από το American Theatre Wing και το The Broadway League σε μία ετήσια τελετή στη Νέα Υόρκη για παραγωγές και εμφανίσεις του Μπρόντγουεϊ, ενώ ένα βραβείο απονέμεται για θέατρο της περιφέρειας. Τα βραβεία έχουν πάρει το όνομά τους από την Αντουανέτ Πέρι, η οποία ήταν συνιδρυτής του Αμερικανικού Θεατρικού Συνδέσμου (American Theatre Wing). Τα Βραβεία Τόνυ θεωρούνται η υψηλότερη τιμή στο χώρο του θεάτρου στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχουν το ίδιο κύρος με τα αντίστοιχα Βραβεία Όσκαρ στο χώρο του κινηματογράφου, τα Βραβεία Γκράμι στη μουσική και τα Βραβεία Έμμυ στην τηλεόραση.
“Ο Θάνατος του εμποράκου” είναι η ιστορία του Γουίλλυ Λόμαν, ενός ηλικιωμένου πωλητή, ενός περιοδεύοντος πλασιέ, που έφαγε τα πόδια του στο δρόμο και τώρα αισθάνεται ότι είναι άχρηστος. Πάντα υπήρχε κάτι το “ ασταθές ” στον χαρακτήρα του και τη δουλειά του. Αλλά ξαφνικά αυτή η “αστάθεια“ γίνεται καθολική και τον συντρίβει. Όταν ήταν νέος, φαινόταν ορμητικός, ευχαριστιόταν την συναναστροφή με τους άλλους ανθρώπους – το αστείο, το πείραγμα, τη δουλειά. Στις αρχές των εξήντα του χρόνων, ο Γουίλλυ βλέπει τη δουλειά του να πηγαίνει χειρότερα από ποτέ. Το ζωηρό βήμα έφυγε και μαζί το χαμόγελο από το πρόσωπό του και η εγκάρδια ζεστασιά από την προσωπικότητά του. Είναι τελειωμένος. Η ζωή του στοίχειωσε και τον πρόλαβε. Ξαφνικά δεν είναι τίποτα. Κανένας δεν τον ξέρει πια. Στήριξε όλη του την πορεία πάνω στην άποψη ότι αν οι άλλοι σε συμπαθούν, είναι σίγουρο ότι θα πετύχεις. Το να είσαι αρεστός, σου εξασφαλίζει την επιτυχία και μπορεί να σε κάνει σπουδαίο. Τις ίδιες ιδέες εμφύσησε και στους δυο γιους του και τώρα περιμένει απ’ αυτούς να εκπληρώσουν όλα όσα ο ίδιος δεν κατάφερε να κάνει στη ζωή του. Στα όρια της νευρικής κατάπτωσης, αγωνίζεται να αποδείξει στον εαυτό του και στους άλλους πως είχε δίκιο, πως οι αρχές του και όλα όσα πίστευε στη ζωή του ήταν σωστά. Πασχίζοντας να συλλάβει την αιτία που τα πράγματα πήγαν στραβά, βυθίζεται στο παρελθόν. Τα παιχνιδίσματα του νου – οι αναμνήσεις, οι φαντασιώσεις, η ονειροπόληση, οι παραισθήσεις – προσφέρουν ένα απατηλό καταφύγιο από την σκληρή αλήθεια της πραγματικότητας που του είναι αβάσταχτη. Το Αμερικάνικο όνειρο, το κυνήγι του χρήματος, ο καταναλωτισμός και τα υλικά αγαθά, η οικογένεια και οι σχέσεις πατέρα- γιου, ο μύθος της φυγής με στόχο τον γρήγορο πλουτισμό, είναι μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται το έργο, καθιστώντας το συγκλονιστικά επίκαιρο στην εποχή μας.
