Σε αγώνα δρόμου, προκειμένου να καταβληθούν «διορθωμένες» – αυξημένες οι συντάξεις χηρείας έως τα τέλη Σεπτεμβρίου στους περισσότερους από 60.000 δικαιούχους, αποδύονται οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ.
Ο νέος διοικητής του φορέα Χρήστος Χάλαρης, κατά τη διαδικασία διορισμού του από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, εκτίμησε ότι οι νέες αυξημένες συντάξεις και τα αναδρομικά θα καταβληθούν με τις συντάξεις του Οκτωβρίου, δηλαδή στο τέλος του επόμενου μήνα, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία προσαρμογής του λογισμικού. Βάσει του σχεδιασμού, μαζί με τα νέα ποσά των συντάξεων θα δοθούν και τα αναδρομικά ποσά που αντιστοιχούν στις αυξήσεις τεσσάρων μηνών και συγκεκριμένα για το διάστημα Ιουνίου – Σεπτεμβρίου 2019, κατά το οποίο είναι σε ισχύ ο νέος νόμος. Όπως έχει αποκαλύψει η «Κ», μπορεί οι διατάξεις για την αύξηση των συντάξεων χηρείας που εκδόθηκαν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου να ψηφίστηκαν στις 17 Μαΐου του 2019 από την προηγούμενη κυβέρνηση, όμως δεν είχε υπογραφεί εγκαίρως η σχετική σύμβαση με τον βασικό πάροχο πληροφοριακών συστημάτων του Ταμείου (Instrasoft) με αποτέλεσμα να υπάρχει καθυστέρηση.
Σχετική εγκύκλιος από τον ΕΦΚΑ εκδόθηκε, μετά την αλλαγή κυβέρνησης, στις 20 Ιουλίου, και πλέον, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και τον νέο διοικητή, γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές στο λογισμικό σύστημα ώστε οι πληρωμές να γίνουν στο τέλος Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΦΚΑ, οι οριστικές συντάξεις χηρείας που έχουν ήδη εκδοθεί και καταβάλλονταν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου από τον Μάιο του 2016 έως το τέλος Ιουλίου ήταν 57.522, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτές οι προσωρινές συντάξεις αλλά και οι εκκρεμείς αιτήσεις. Πρόκειται για τις παροχές που έχουν μπει στο σύστημα ώστε να αναπροσαρμοστούν ως προς το ύψος τους και αφορούν 55.628 συντάξεις των επιζώντων συζύγων και 1.894 συντάξεις παιδιών ηλικίας έως 24 ετών. Σύμφωνα μάλιστα με τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση, υπάρχουν και άλλες 24.000 εκκρεμείς αιτήσεις που αφορούν συντάξεις θανάτου και οι οποίες θα πρέπει επίσης να υπολογιστούν με βάση το νέο καθεστώς.
Βάσει του νόμου και της εγκυκλίου του ΕΦΚΑ, καταργείται το όριο ηλικίας των 55 ετών που έθεσε ο νόμος Κατρούγκαλου και ο επιζών σύζυγος συνεχίζει να λαμβάνει τη σύνταξη λόγω θανάτου ανεξάρτητα από την ηλικία του. Από την ίδια ημερομηνία επανακαθορίζεται το ποσοστό που δικαιούται ο επιζών σε 70%.
Ο υπολογισμός του νέου ποσού έχει ως εξής:
• Εάν υπάρχει μόνο επιζών σύζυγος, δικαιούται το 70% της σύνταξης που λάμβανε ο θανών.
• Εάν υπάρχει εκτός από τον επιζώντα και διαζευγμένος (με 10ετή γάμο), το ποσοστό σύνταξης για τον διαζευγμένο ορίζεται στο 25% του ποσού που δικαιούται ο επιζών, ήτοι 17,5% του ποσού της σύνταξης που εδικαιούτο ο θανών ασφαλισμένος ή ελάμβανε ο θανών συνταξιούχος.
• Εάν ο θανών αφήνει ένα ορφανό παιδί, αυτό λαμβάνει το 25% της σύνταξής του. Εάν το παιδί είναι και από τις δύο πλευρές ορφανό, τότε λαμβάνει 50%.
• Εάν ο θανών αφήνει πίσω του πάνω από δύο παιδιά, τότε:
α) Εάν υπάρχει επιζών σύζυγος ή και διαζευγμένος, στα παιδιά θα επιμεριστεί ισόποσα το ποσοστό σύνταξης που απομένει, δηλαδή το 30%.
β) Εάν δεν υπάρχουν άλλα δικαιοδόχα πρόσωπα εκτός των παιδιών, τότε κάθε παιδί θα λάβει το 25% της σύνταξης, αρκεί το άθροισμα να μην υπερβαίνει το 100% της σύνταξης του θανόντος.
Προσοχή: για όλα τα δικαιοδόχα μέλη ισχύουν τα κατώτατα όρια των 360 – 384 ευρώ.
Να σημειωθεί επίσης ότι, βάσει εγκυκλίου που είχε υπογράψει ο τέως υφυπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων Τάσος Πετρόπουλος, σύνταξη δικαιούνται τα τέκνα μέχρι τη συμπλήρωση των 24 ετών, ακόμη κι αν δεν σπουδάζουν.
Βάσει της τελευταίας εγκυκλίου, εάν ο θανών ήταν συνταξιούχος πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου και πέθανε μετά τις 13 Μαΐου του 2016, τότε η νέα σύνταξη υπολογίζεται επί του συμφερότερου ποσού, όπως αυτό προκύπτει από τη σύγκριση τριών ποσών:
• Της σύνταξης που καταβαλλόταν στον θανόντα στις 12/5/2016.
• Της επανυπολογισμένης σύνταξης όπως προκύπτει με τους κανόνες του νόμου Κατρούγκαλου.
• Των κατώτατων ορίων 360 – 384 ευρώ.
Σε περίπτωση που ο δικαιούχος – επιζών σύζυγος λαμβάνει σύνταξη και από άλλη πηγή ή εργάζεται, μετά την πρώτη τριετία η σύνταξη χηρείας περιορίζεται κατά 50%.
Φυσικές καταστροφές
Εν τω μεταξύ, ολόκληρη τη σύνταξη του θανόντος, ήτοι το 100%, δικαιούνται ο επιζών σύζυγος και τα ορφανά τέκνα σε περίπτωση θανάτου από φυσικές καταστροφές. Σε διευκρινιστική εγκύκλιο εξειδικεύεται νομοθετική διάταξη που είχε ψηφιστεί στα τέλη του 2018 και ισχύει για θανάτους που επέρχονται από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου και μετά. Μάλιστα, ξεκαθαρίζει πως, κατ’ εξαίρεση, η πρόβλεψη για καταβολή του 100% ισχύει αναδρομικά και στις περιπτώσεις λόγω θανάτου από φυσική καταστροφή, που έχουν λάβει χώρα πριν από τον Μάιο του 2016.
Στην πράξη, ξεκαθαρίζει πως αν ο θάνατος έχει επέλθει κατά τη διάρκεια πλημμυρικών φαινομένων, πυρκαγιών, σεισμών και λοιπών θεομηνιών σε περιοχές οι οποίες οριοθετούνται ως πληγείσες με σχετική υπουργική απόφαση, χορηγείται ως σύνταξη λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο ολόκληρο το ποσό σύνταξης που ελάμβανε ο θανών συνταξιούχος ή εδικαιούτο ο θανών ασφαλισμένος.
Ο επιμερισμός του ποσού μεταξύ του επιζώντος συζύγου και των προστατευόμενων παιδιών γίνεται ισόποσα, δηλαδή 50% της σύνταξης δίνεται στον επιζώντα σύζυγο και 50% στα προστατευόμενα τέκνα.
Αν το δικαιούμενο ή χορηγούμενο στον θανόντα συνταξιούχο ποσό είναι μικρότερο των κατώτατων ορίων, τότε στον επιζώντα και στα προστατευόμενα τέκνα χορηγούνται τα κατώτατα όρια.
Προσοχή: δυνατότητα χορήγησης σύνταξης λόγω θανάτου στον διαζευγμένο σύζυγο υφίσταται μόνο όταν δεν υπάρχει επιζών σύζυγος ή μέρος συμφώνου συμβίωσης και προστατευόμενα τέκνα.
