Σε πλήρη έλεγχο θέτει όλη την επικράτεια της Τουρκίας ο Ερντογάν, αφού η απόφαση που ελήφθη από το τουρκικό υπουργικό συμβούλιο το οποίο συνεδρίασε υπό την προεδρία του αποφάσισε να θέσει την χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης διάρκειας τριών μηνών.
Νωρίτερα είχε συνεδριάσει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, επίσης υπό την προεδρία του Ερντογάν, το οποίο αποφάσισε να συστήσει στο υπουργικό συμβούλιο την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Τη σχετική ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο Ερντογάν στις 11.15 το βράδυ. Επικαλέστηκε το άρθρο 120 του τουρκικού συντάγματος, το οποίο δίνει δυνατότητα κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι την απόπειρα πραξικοπήματος πραγματοποίησε «τρομοκρατική οργάνωση Φετχουλάχ», όπως αποκαλείται πλέον στη Τουρκία το θρησκευτικό τάγμα του χότζα Φετχουλάχ Γκιουλέν.
«Κανείς να μην ανησυχεί για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα», είπε ο Ερντογάν και τόνισε ότι τα μέτρα που θα ληφθούν αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και στην προστασία της δημοκρατίας, των ελευθεριών και των δικαιωμάτων. Ο Ερντογάν σημείωσε πως οι ξένες χώρες να μην επικρίνουν την Τουρκία όπου θα ληφθούν τα εν λόγω μέτρα.
Αναφέρθηκε και στη σημερινή ανακοίνωση του οίκου αξιολόγησης S&P, ο οποίος υποβάθμισε την Τουρκία. «Τι σχέση έχετε εσείς με την Τουρκία;» αναρωτήθηκε και είπε «πρόκειται για πολιτική απόφαση». Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε πως δεν πρόκειται να μειωθούν οι αρμοδιότητες των νομαρχών, ότι αντιθέτως αυτές θα αυξηθούν και οι ένοπλες δυνάμεις θα τελούν υπό τις εντολές και τη διοίκηση των νομαρχών.
Απομένει πάντως να γίνει γνωστό τι είδους ρυθμίσεις θα ακολουθήσουν, αφού ο ισχύων νόμος περί κατάστασης έκτακτης ανάγκης ψηφίστηκε το 1983 και σε πολλά σημεία δεν είναι ικανό μέσο για να αντιμετωπιστούν τα δεδομένα της σημερινής εποχής. Σημαντικό χαρακτηριστικό του νόμου πάντως είναι ότι ανοίγει το δρόμο για την άσκηση πολιτικής μέσω προεδρικών διαταγμάτων.
Στο «Νόμο περί Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης» που εγκρίθηκε το 1983, οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κηρύσσεται η εν λόγω «κατάσταση», εκτός από τις φυσικές καταστροφές, τις επιδημίες και την οικονομική κρίση ορίζεται ως «σοβαρή διατάραξη της δημόσιας τάξης λόγω, πρώτον, σοβαρών ενδείξεων για βίαιες κινήσεις που αποσκοπούν στην κατάργηση του ελεύθερου δημοκρατικού καθεστώτος που έχει συσταθεί συνταγματικώς ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών και δεύτερον, βίαιων επεισοδίων».
Η Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, με βάση τον εν λόγω νόμο, κηρύσσεται, λαμβανομένης υπόψη της γνώμης του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, από το υπουργικό συμβούλιο που συνεδριάζει υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας, τμηματικά ή σε ολόκληρη τη χώρα, για διάστημα που δεν θα ξεπερνά τους έξι μήνες.
Ωστόσο η εθνοσυνέλευση μπορεί να παρατείνει συνεχώς την ισχύ της «κατάστασης». Αυτό ακριβώς είχε συμβεί με την «Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης» που είχε κηρυχθεί σε νομούς της Νοτιοανατολικής Τουρκίας το 1987. Παρότι σταδιακά άλλαζαν οι νομοί όπου ίσχυε η «κατάσταση», αυτή ίσχυσε μέχρι το 2002, με παράταση που έδινε κάθε έξι μήνες η τουρκικής εθνοσυνέλευση.
Σύμφωνα με το νόμο, μεταξύ των πρόσθετων μέτρων που προβλέπονται για την «Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, είναι ο περιορισμός ή η απαγόρευση κυκλοφορίας, η απαγόρευση συγκέντρωσης ή κυκλοφορίας σε συγκεκριμένες τοποθεσίες ή σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, ο σωματικός έλεγχος και ο έλεγχος στα οχήματα και η κατάσχεση του υλικού το οποίο θεωρείται αποδεικτικό στοιχείο, επιβολή στους πολίτες της υποχρέωσης να φέρουν πάντα αστυνομική ταυτότητα, η απαγόρευση της εκτύπωσης και διανομής εφημερίδων, περιοδικών και άλλων εντύπων, ο έλεγχος κάθε μορφής εντύπων και οπτικοακουστικών μέσων, καθώς και θεατρικών παραστάσεων και κινηματογραφικών ταινιών που προβάλλονται δημοσίως κ.λπ.
Η επιβολή της «Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης», σύμφωνα με το νόμο, καταργεί όλους τους συνταγματικούς περιορισμούς επί τις έκδοσης προεδρικών διαταγμάτων. Ο συντονισμός είναι αρμοδιότητα του πρωθυπουργικού γραφείου ή ενός υπουργείου που θα εξουσιοδοτήσει ο πρωθυπουργός, ενώ συστήνεται και συντονιστικό όργανο στο οποίο μετέχουν συναρμόδια υπουργεία.
«Αν η Βουλή “περάσει” τη θανατική ποινή, θα την υπογράψω»
Είχε προηγηθεί «ζωντανή» συνέντευξή του στο αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, στη διάρκεια της οποίας εκτίμησε ότι η απόπειρα πραξικοπήματος μπορεί να μην έχει τελειώσει ακόμα, αλλά οι συνωμότες να έχουν και άλλα σχέδια.
Παράλληλα, άφησε αιχμές ότι σε αυτήν μπορεί να εμπλέκονται και άλλες χώρες, αν και αρνήθηκε να κατονομάσει ποιες.
Στη συνέντευξή του, η οποία έλαβε χώρα παράλληλα με τη συνεδρίαση του τουρκικού υπουργικού συμβουλίου (εξ ου και οι αρκετές διακοπές που έγιναν στη ζωντανή μετάδοση, καθώς ο Ερντογάν χρειάστηκε να μιλήσει τηλεφωνικώς με τους υπουργούς του), ο Τούρκος πρόεδρος έκανε ειδική αναφορά στις επικρίσεις που έχει δεχθεί εξαιτίας της «εκκαθάρισης» μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Συγκεκριμένα, χαρακτήρισε ως παράλογες τις επικρίσεις που δέχεται, τονίζοντας ότι και η Γαλλία είχε προβεί σε μαζικές συλλήψεις έπειτα από τα τρομοκρατικά χτυπήματα που δέχθηκε τους περασμένους μήνες.
Επισήμανε επίσης πως μια μειοψηφία των ενόπλων δυνάμεων ενεπλάκη στο αποτυχημένο πραξικόπημα, επισημαίνοντας όμως πως δεν είναι ξεκάθαρο πόσοι ακριβώς άνθρωποι συμμετείχαν στην απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης.
Αναφορικά με τη σχέση της χώρας του με τις ΗΠΑ και τον τρόπο που αναμένεται να επηρεαστεί σε ενδεχόμενη άρνηση της αμερικανικής κυβέρνησης να εκδώσει τον Γκιουλέν, τον άνθρωπο που ο ίδιος θεωρεί υπεύθυνο για το πραξικόπημα, ανέφερε ότι η διπλωματία δεν πρέπει να επηρεάζεται από το συναίσθημα αλλά από τη λογική. Ειδικότερα, δήλωσε πως δεν επιθυμεί να συνδέσει το θέμα της χρήσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής της τουρκικής αεροπορικής βάσης Ιντσιρλίκ με το αίτημα της Άγκυρας για έκδοση του μουσουλμάνου ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ.
«Η αλληλεγγύη πρέπει να συνεχιστεί. Μας συνδέουν πολλά με τις ΗΠΑ και είμαι αισιόδοξος ότι θα πάρουν τη σωστή απόφαση», τόνισε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ωστόσο ότι θα «ήταν μεγάλο λάθος» αν η αμερικανική κυβέρνηση αρνηθεί να εκδώσει τον ιεροκήρυκα.
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο επαναφοράς της θανατικής ποινής, ο Ερντογάν επανέλαβε ότι δεν είναι ο ίδιος αρμόδιος για να πάρει αυτήν την απόφαση και υπογράμμισε ότι το συγκεκριμένο αίτημα έχει διατυπωθεί με σαφήνεια από τον τουρκικό λαό. Ο φορέας που είναι αρμόδιος να λάβει τη συγκεκριμένη απόφαση είναι η βουλή, επισήμανε, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι εάν το τουρκικό κοινοβούλιο «περάσει» την επαναφορά, αυτός θα την εγκρίνει.
Όσο δε για τις προειδοποιήσεις που έχουν διατυπωθεί από εκπροσώπους της ΕΕ, ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία θα διακοπούν σε ένα τέτοιο σενάριο ο «Σουλτάνος» δήλωσε με νόημα ότι «ο κόσμος δεν είναι μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση». «Η θανατική ποινή υπάρχει σε Αμερική, Κίνα, Ρωσία. 53 χρόνια “χτυπάμε την πόρτα” της ΕΕ και περιμένουμε να γίνουμε δεκτοί. Εάν το κράτος πάρει αυτήν την απόφαση τα δημοκρατικά κράτη της ΕΕ θα πρέπει να τη σεβαστούν»
Αναφορικά με τη βραδιά του πραξικοπήματος, ο Ερντογάν ανέφερε ότι ενημερώθηκε γι’ αυτό από τον γαμπρό του, ενώ ερωτηθείς γιατί κατέφυγε στα social media τη βραδιά του πραξικοπήματος, ενώ τα έχει «πολεμήσει» στο παρελθόν, απάντησε ότι ποτέ δεν ήταν ενάντια στα ΜΜΕ, «παρά το γεγονός ότι έχουν προσβάλλει επανειλημμένα εκείνον και την οικογένειά του. «Πάντα υποστήριζα την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία», ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς ότι γίνεται αυταρχικός και ότι η δημοκρατία στη χώρα του απειλείται. «Θα παραμείνουμε εντός του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού συστήματος, δεν θα απομακρυνθούμε καθόλου από αυτό», τόνισε.
