Με τρεις σημαντικές αλλαγές -έπειτα από παρεμβάσεις της Λευκωσίας και της Αθήνας- φαίνεται να έχουν καταλήξει οι 27 ηγέτες των κρατών – μελών στο κείμενο των συμπερασμάτων για την Τουρκία, στο πλαίσιο της τηλεδιάσκεψης κορυφής.
Το νέο κείμενο περιγράφει πολύ πιο αναλυτικά από τα προσχέδια τις προϋποθέσεις και τους όρους με τους οποίους θα πρέπει να συμμορφωθεί η Τουρκία προκειμένου να ενεργοποιηθεί η θετική ατζέντα, ενώ εμπεριέχεται ο όρος ότι η όποια πρόοδος με την Τουρκία είναι αναστρέψιμη.
Τι προβλέπουν οι αποφάσεις
Ειδικότερα, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόκειται να επαναλάβουν την υπόσχεση του 2016 για εμβάθυνση των εμπορικών δεσμών με την Τουρκία, αλλά θα προειδοποιήσουν την Άγκυρα με κυρώσεις, εάν ξεκινήσει εκ νέου τις έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να εμβαθύνει τη συνεργασία της με την Τουρκία με τρόπο «σταδιακό, αναλογικό και αντιστρέψιμο». Με λίγα λόγια, θα μπορεί ανά πάσα στιγμή να αλλάξει ανάλογα με τη συμπεριφορά της Τουρκίας.
Στην αναφορά στην τελωνειακή ένωση, σύμφωνα με το προσχέδιο, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να ξεκινήσουν προετοιμασίες για βαθύτερη (σ.σ. τελωνειακή ένωση) με την Άγκυρα. Οι ηγέτες της ΕΕ θα πουν ότι οι εμπειρογνώμονές τους μπορούν «να εργαστούν σε εντολή εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης», επιτρέποντας την επέκταση της εμπορικής συμφωνίας της δεκαετίας του 1990 σε υπηρεσίες, αγροτικά αγαθά και δημόσιες συμβάσεις.
Πάντως, στο σημείο αυτό γίνεται ρητή αναφορά στην ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι «τρέχουσες δυσκολίες» στην υλοποίησή της, «διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της σε όλα τα κράτη-μέλη» (εννοώντας και την Κύπρο, την οποία η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει).
Η επέκταση της τελωνειακής ένωσης θα φέρει την Τουρκία υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, πλήρως στην εσωτερική αγορά του μεγαλύτερου εμπορικού μπλοκ στον κόσμο, επιτρέποντας σχεδόν όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες να ρέουν ανεμπόδιστα.
Την ίδια στιγμή, ενισχυμένη φαίνεται πως είναι και η παράγραφος που αφορά την κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά «το κράτος Δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα παραμένουν ζωτική ανησυχία. Η στοχοποίηση πολιτικών κομμάτων και μέσων ενημέρωσης και άλλες πρόσφατες αποφάσεις αποτελούν μείζονες οπισθοδρομήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αντιβαίνουν στις υποχρεώσεις της Τουρκίας για σεβασμό στη Δημοκρατία, το κράτος Δικαίου και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο διάλογος για τα ζητήματα αυτά παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ – Τουρκίας».
Σε ό,τι αφορά δε στο προσφυγικό – μεταναστευτικό και τις επιστροφές στην Τουρκία μεταναστών και αιτούντων άσυλο των οποίων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν, έχει προστεθεί ότι θα διενεργούνται «σύμφωνα με την Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, χωρίς διακρίσεις».
Ικανοποίηση της Ελληνικής κυβέρνησης
Ικανοποιημένη εμφανίζεται η ελληνική κυβέρνηση από το περιεχόμενο της Κοινής Δήλωσης των 27 της ΕΕ σε ότι αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις, καθώς εκτιμά ότι επιβεβαιώνει την διττή προσέγγιση έναντι της Τουρκίας που είχε επιδιώξει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η οποία περιλαμβάνει θετικά μέτρα, αλλά και περιοριστικά μέτρα-κυρώσεις εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες και παραβατική συμπεριφορά έναντι κρατών-μελών.
Κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι η Κοινή Δήλωση «πατά» πάνω στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ύπατου εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική, αλλά και στις προηγούμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορούν την Τουρκία και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που είχε επισημάνει ο Έλληνας προθυπουργός και μετά την χθεσινή συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη.
Οι ίδιες πηγές κάνουν λόγο για περιγραφή μίας διαδικασίας με όρους και προϋποθέσεις (αιρεσιμότητα) με βάση και προηγούμενα συμπεράσματα, σημειώνοντας ότι “πέραν της όποιας θετικής ατζέντας, επαναλαμβάνουν το μήνυμα για περιοριστικά μέτρα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ, εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες ή παραβατική συμπεριφορά που θίγει συμφέροντα κρατών-μελών της Ε.Ε”.
Εκτιμούν ότι “η ΕΕ δεν δίνει «λευκή επιταγή» στην Τουρκία”. “Πρόκειται για μια διαδικασία σταδιακή (σε φάσεις), αναλογική και αναστρέψιμη”, σημειώνουν και αναφέρουν ότι τα όποια θετικά μέτρα μπορούν να αναστραφούν εφόσον η Τουρκία επανέλθει σε παραβατικές συμπεριφορές και εκτιμούν ότι “σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία θα πρέπει να δείξει συνέπεια και συνέχεια και θα συνεχίσει να αξιολογείται, καθώς οι όποιες αποφάσεις παραπέμπονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου”.
