Tα 10 νέα μέτρα για τις Τράπεζες: Τι αλλάζει από τον Ιανουάριο σε πληρωμές και εμβάσματα

Τα κυβερνητικά μέτρα στις τράπεζες, τα οποία μειώνουν τις προμήθειες και τις χρεώσεις στους πολίτες, ήταν επιβεβλημένα, δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης. «Η κυβέρνηση κατ’ επανάληψη έλαβε πρωτοβουλίες για τις τράπεζες και ευρύτερα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα μετά τις τελευταίες εκλογές» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι 10 νέες πρωτοβουλίες αναλύονται ως εξής

1. Μηδενική χρέωση για πληρωμή λογαριασμών και οφειλών προς το δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΟΤΑ, εταιρίες ενέργειας, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών και ασφαλιστικές εταιρίες, μέσω web-banking και mobile-banking. Ενδεικτικά, σήμερα η χρέωση για πληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ ή ΟΤΑ είναι συνήθως 0,6 ευρώ ανά συναλλαγή. Το συγκεκριμένο μέτρο εκτιμάται ότι προκαλεί ετήσια απώλεια εσόδων περί τα 35 εκατ. ευρώ για τις τράπεζες κάτι που μεταφράζεται σε αντίστοιχη ανακούφιση για τους πολίτες.
2. Μείωση 50% έως 80% των χρεώσεων για αποστολή χρημάτων σε άλλη τράπεζα. Συγκεκριμένα καθιερώνεται μέγιστο ύψος χρέωσης 0,5 ευρώ για αποστολή χρημάτων (εξερχόμενο έμβασμα) και 0,5 ευρώ για λήψη χρημάτων (εισερχόμενο έμβασμα), για ποσά έως 5.000€ ανά έμβασμα, για φυσικά πρόσωπα και ελεύθερους επαγγελματίες, μεταξύ τραπεζών. Αφορά τόσο απλά εμβάσματα, όσο και άμεσες μεταφορές πίστωσης (SEPA). Αυτό αντιστοιχεί σε μείωση του κόστους για τις εν λόγω προμήθειες από 50% έως και 80% αναλόγως την τράπεζα και το είδος εμβάσματος (από 1 έως 2,5 ευρώ που κοστίζει σήμερα). Το συγκεκριμένο μέτρο εκτιμάται ότι προκαλεί ετήσια απώλεια εσόδων περί τα 95 εκατ. ευρώ για τις τράπεζες κάτι που μεταφράζεται σε αντίστοιχη ανακούφιση για τους πολίτες. Επιπλέον, από τις αρχές του νέου έτους, βάσει του κανονισμού 2024/88, προβλέπεται η ισοδύναμη επιβάρυνση των άμεσων μεταφορών πίστωσης με τις απλές μεταφορές πίστωσης.
3. Με μηδενικές χρεώσεις πλέον η ανάληψη μετρητών σε δημοτικές ενότητες όπου υπάρχει ΑΤΜ μόνο ενός τραπεζικού ιδρύματος, όπου σήμερα οι αντίστοιχες χρεώσεις ανέρχονται από 0-3 ευρώ ανα συναλλαγή. Αντίστοιχα, καθιερώνονται μηδενικές χρεώσεις για ερώτηση υπολοίπου σε κάθε ΑΤΜ άλλης τράπεζας σε όλη τη χώρα, όπου σήμερα το κόστος ανέρχεται σε 0,2 ευρώ.
4. Επεκτείνεται η μείωση κατά 50% των προμηθειών για αγορές από 10 ευρώ μέσω POS στην λεγόμενη «μικρή λιανική» στα 20 ευρώ. Έτσι, ο όγκος συναλλαγών που καλύπτεται ανέρχεται πλέον σε 2 δισ. ευρώ από 1 δισ. ευρώ κατ΄ έτος.
5. Μηδενική χρέωση για φόρτιση προπληρωμένων καρτών για ποσό φόρτισης έως 100 ευρώ (από περίπου 1 ευρώ που ισχύει σήμερα).
6. Διευρύνεται η χρήση του συστήματος άμεσων πληρωμών IRIS καθώς αυξάνεται το όριο των ημερήσιων συναλλαγών στα 1.000 ευρώ από 500 ευρώ που είναι σήμερα. Συγκεκριμένα, καθιερώνονται διακριτά όρια ημερήσιων συναλλαγών: 500 ευρώ μεταξύ πολιτών και 500 ευρώ για πληρωμές σε ελεύθερους επαγγελματίες. Υπενθυμίζεται πως οι πολίτες δεν πληρώνουν καμία προμήθεια για τις μεταξύ τους συναλλαγές, ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν πολύ χαμηλότερες προμήθειες σε σχέση με τις αντίστοιχες που πληρώνουν αν η ίδια συναλλαγή γίνει μέσω POS. Τονίζεται δε πως το σύστημα IRIS έχει ήδη γίνει υποχρεωτικό για ελεύθερους επαγγελματίες και εντός του 2025 θα είναι υποχρεωτικό και για το σύνολο των επιχειρήσεων. Το πλήθος των χρηστών ανέρχεται σε 3,4 εκατ. για IRIS μεταξύ πολιτών και 560.000 για ελεύθερους επαγγελματίες. Η ενεργοποίηση των νέων ορίων εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί εντός 3-6 μηνών από σήμερα.
7. Διπλασιασμός του ΕΝΦΙΑ για κενά οικιστικά ακίνητα που έχουν στην ιδιοκτησία τους οι τράπεζες και οι servicers, ώστε να διοχετευτούν στην αγορά. Η πρωτοβουλία αφορά τον ΕΝΦΙΑ του 2026 και τα επόμενα έτη. Έτσι, ο ΕΝΦΙΑ προσαυξάνεται κατά 100% αν στις 31/12/2025 δεν υπήρχε ενεργό ηλεκτρονικό μισθωτήριο οποιαδήποτε στιγμή κατά το 2025 για τα ακίνητα αυτά. Τονίζεται πως τα τραπεζικά ιδρύματα διαθέτουν συνολικά 21.500 ακίνητα και άλλα 10.000 περίπου οι servicers, σημαντικό μέρος των οποίων είναι οικιστικά. Στόχος είναι τα ακίνητα αυτά να διατεθούν σε ένα εύλογο χρόνο στην αγορά προκειμένου να συμβάλλουν στην κοινωνική ανάγκη εξεύρεσης στέγης. Το δυνητικό κόστος για τις τράπεζες ανέρχεται σε 10 έως 20 εκατ. ευρώ ετησίως.
8. Ενισχύεται ο ανταγωνισμός στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και η πρόσβαση σε δανεισμό καθώς απαλείφονται οι περιορισμοί στη χρηματοδότηση από τις Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων. Πλέον, οι Εταιρίες αυτές θα μπορούν να χορηγούν δάνεια και κάθε είδους πιστώσεις- όπως κάνουν οι τράπεζες – με στόχο να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και προσφέρονται περισσότερες επιλογές σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Υπενθυμίζεται ότι για φυσικά πρόσωπα επιτρέπεται ήδη η χορήγηση στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων ή παροχή δανείων για αναδιάρθρωση υφιστάμενου δανείου. Η νέα ρύθμιση αφορά στις επιχειρήσεις, καθώς θα επιτρέπεται η χορήγηση δανείων ανεξάρτητα εάν το εν λόγω πρόσωπο έχει δάνειο που βρίσκεται σε καθεστώς ρύθμισης ή σκοπός του δανείου είναι η αναδιάρθρωση της δανειοληπτικής επιχείρησης. Οι Εταιρίες Παροχής Πιστώσεων είναι ανώνυμες εταιρίες οι οποίες έχουν ως κύριο σκοπό την παροχή πιστώσεων που λειτουργούν κατόπιν άδειας της Τράπεζας της Ελλάδας και υπό την εποπτεία αυτής.
9. Ενισχύεται η διαφάνεια, ο ανταγωνισμός και το πλαίσιο ενημέρωσης των πολιτών, οι οποίοι πλέον θα μπορούν να συγκρίνουν επιτόκια καταθέσεων και πιστώσεων, καθώς και χρεώσεις αλλά και προμήθειες που συνδέονται με τους λογαριασμούς πληρωμών. Η πληροφόρηση αυτή θα είναι διαθέσιμη στον ιστοχώρο της Τράπεζας της Ελλάδας. Η πρώτη σχετική ανάρτηση των εν λόγω στοιχείων θα πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2025.
10. Οι συστημικές τράπεζες θα διαθέσουν 100 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» για την ανακατασκευή σχολείων. Οι διαθέσιμοι πόροι για το εν λόγω πρόγραμμα θα φτάσουν συνολικά στα 350 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, οι ίδιες τράπεζες θα διαθέσουν 100 εκατ. ευρώ για την δημιουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, ώστε να καταστεί ενεργός τους επόμενους μήνες. Ήδη η διαγωνιστική διαδικασία έχει ξεκινήσει και έχουν προκύψει οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, ενώ διαπιστώθηκε η ανάγκη συνδρομής και του ελληνικού τραπεζικού τομέα προκειμένου να καταστεί βιώσιμη η επένδυση. Ο Φορέας εξυπηρετεί συγκεκριμένες ανάγκες ευάλωτων οφειλετών που οδηγούνται σε πτώχευση ή σε αναγκαστική εκτέλεση πράξης. Ο Φορέας αποτελεί «καταφύγιο» για αυτούς καθώς θα αποκτά την πρώτη κατοικία του ευάλωτου οφειλέτη, μετά από αντίστοιχο αίτημα μεταβίβασης, προκειμένου στη συνέχεια να την επαναμισθώνει σε αυτόν. Η περίοδος της επαναμίσθωσης θα φτάνει τα 12 χρόνια όπου κατά τη διάρκεια της μίσθωσης ή στη λήξη αυτής, ο οφειλέτης θα μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα του για επαναγορά του ακινήτου.

Τέλος, υπενθυμίζεται πως η Κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε μια σειρά επιπλέον πρωτοβουλιών για το τραπεζικό σύστημα με θετικά αποτελέσματα τόσο στο πεδίο της μείωσης των προμηθειών όσο και σε εκείνο της ενίσχυσης του ανταγωνισμού. Συγκεκριμένα:

1. Διευρύνθηκε η χρήση του συστήματος άμεσων πληρωμών IRIS και κατέστη υποχρεωτική η αποδοχή πληρωμών για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
2. Μειώθηκαν κατά 50% οι προμήθειες για συναλλαγές έως 10 ευρώ μέσω POS στην λεγόμενη «μικρή λιανική».
3. Βελτιώθηκε σημαντικά ο εξωδικαστικός μηχανισμός για καλύτερες και περισσότερες ρυθμίσεις με έμφαση στους πιο ευάλωτους.
4. Στηρίχθηκε η δημιουργία του 5^ου τραπεζικού πυλώνα με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού.
5. Θεσπίστηκε η δυνατότητα παροχής στεγαστικών δανείων και κάποιων μορφών επιχειρηματικών δανείων από μη τραπεζικά ιδρύματα.
6. Θεσπίστηκε σαφές πλαίσιο υποχρεώσεων για τους servicers καθώς και πλατφόρμα ενημέρωσης των οφειλετών.
7. Κατέστησαν αφορολόγητα τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, που προσφέρουν μάλιστα σημαντικές αποδόσεις της τάξεως του 3,5%-4%.
8. Ενισχύθηκε η δραστηριότητα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας για την χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
9. Υπήρξαν πρωτοβουλίες της Επιτροπής Ανταγωνισμού για μείωση των προμηθειών για ανάληψη χρημάτων από ΑΤΜ άλλης τράπεζας.

Παράλληλα:

Υπήρξε οικειοθελής στήριξη των πολιτών από τις τράπεζες μέσω της δωρεάς 50 εκατ. ευρώ μετά την καταστροφή που προκάλεσε ο Daniel, σε συνέχεια της προηγούμενης δωρεάς 50 εκατ. για την Θεσσαλία, ενώ συνεχίζεται και το «πάγωμα» των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια.