Το σκάφος Parker Solar Probe της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) «άγγιξε» για πρώτη φορά τον Ήλιο, καθώς πέρασε πέντε ώρες μέσα στην ανώτερη ηλιακή ατμόσφαιρα, γνωστή ως στέμμα.
Είναι η πρώτη φορά που ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα διέσχισε τα εξωτερικά όρια του Ήλιου και έκανε τις πρώτες άμεσες παρατηρήσεις για φαινόμενα (σωματίδια, μαγνητικές δυνάμεις κ.ά.) για τα οποία έως τώρα οι επιστήμονες μόνο εκτιμήσεις μπορούσαν να κάνουν.
Το Parker αποτελεί το alter ego των δίδυμων σκαφών Voyager της NASA. Τα τελευταία είναι τα ανθρώπινα κατασκευάσματα που έχουν ταξιδέψει πιο μακριά από τον Ήλιο (και τη Γη) από κάθε άλλο σκάφος μέχρι σήμερα, αφήνοντας πίσω τους την ηλιακή «επικράτεια», δηλαδή την περιοχή του διαστήματος μέχρι την οποία φθάνει η «ανάσα» του Ήλιου, ο ηλιακός άνεμος. Αντίθετα, το Parker Solar Probe έχει πλησιάσει την «καρδιά» του ηλιακού συστήματός μας περισσότερο από κάθε άλλη ανθρώπινη μηχανή.
Το επίτευγμα, που χαρακτηρίστηκε ιστορικό από τη NASA, συνέβη στις 28 Απριλίου 2021 και ανακοινώθηκε τώρα -χρειάστηκε πολύς χρόνος για τη λήψη και την ενδελεχή ανάλυση των στοιχείων- από τους επιστήμονες σε συνέντευξη Τύπου στο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU) και με σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Physical Review Letters». Όπως δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής, καθηγητής Τζάστιν Κάσπερ του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, «το γεγονός σηματοδοτεί την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου της αποστολής Parker και μία νέα εποχή για την κατανόηση της φυσικής τού στέμματος».
«Φθάσαμε τελικά. Η ανθρωπότητα άγγιξε τον Ήλιο. Όπως η προσεδάφιση στη Σελήνη επέτρεψε στους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς αυτή σχηματίστηκε, έτσι και το άγγιγμα του Ήλιου αποτελεί ένα γιγάντιο βήμα για την ανθρωπότητα, το οποίο θα μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε κρίσιμες πληροφορίες για το κοντινότερο σε μας άστρο και για την επιρροή του στο ηλιακό σύστημα», ανέφερε η δρα Νίκολα Φοξ, διευθύντρια του Τμήματος Επιστήμης Ηλιοφυσικής της NASA.
Το σκάφος είχε εκτοξευθεί το 2018 με στόχο να μελετήσει τον Ήλιο από πιο κοντινή απόσταση από κάθε άλλη διαστημοσυσκευή στο παρελθόν, κάτι που έχει καταφέρει μετά από διαδοχικές ολοένα πιο κοντινές διελεύσεις (θα κάνει συνολικά 24). Η είσοδός του στο στέμμα, πέρα από το λεγόμενο «όριο Alfven», σε ύψος περίπου 13 εκατομμυρίων χιλιομέτρων πάνω από την ορατή επιφάνεια του Ήλιου (τη φωτόσφαιρα), επιτεύχθηκε κατά την όγδοη κοντινή διέλευσή του από το άστρο μας. Το κόστους 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων Parker, που εκτός των άλλων είναι το πιο γρήγορο αντικείμενο που έχουν κατασκευάσει οι άνθρωποι, καθώς κινείται με ταχύτητα άνω των 500.000 χιλιομέτρων την ώρα, ήδη έχει κάνει αρκετές σημαντικές ανακαλύψεις.
Το στέμμα κρύβει ένα μυστήριο που ζητά εξήγηση: Ενώ στη χαμηλότερη φωτόσφαιρα, που βρίσκεται πιο κοντά στην «καρδιά» του Ήλιου, η θερμοκρασία φθάνει περίπου τους 6.000 βαθμούς Κελσίου, στην ατμόσφαιρά του (στέμμα), που βρίσκεται πιο ψηλά, η θερμοκρασία μπορεί να φθάσει μερικά εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Επίσης, μέσα στο στέμμα η εκροή των φορτισμένων ηλιακών σωματιδίων (ηλεκτρονίων, πρωτονίων και βαρέων ιόντων) ξαφνικά επιταχύνεται και μετατρέπεται στον υπερηχητικό ηλιακό «άνεμο», μία διαδικασία που επίσης δεν έχει κατανοηθεί καλά μέχρι σήμερα.
Το επόμενο βήμα για το σκάφος θα είναι να κατέβει ακόμη πιο βαθιά μέσα στην ατμόσφαιρα του Ήλιου και να παραμείνει εκεί για μεγαλύτερο χρόνο. Τελικά, το 2025 το Parker προγραμματίζεται να φθάσει σε απόσταση μόνο 6,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από την ίδια τη φωτόσφαιρα. Οι πληροφορίες που θα συλλέξει, θα βοηθήσουν, μεταξύ άλλων, να γίνεται στο μέλλον καλύτερη πρόβλεψη του διαστημικού καιρού και των μαγνητικών «καταιγίδων» που προκαλεί ο Ήλιος, ο οποίος, αντίθετα με τη Γη, δεν έχει καθόλου στερεά επιφάνεια.
Σχετικό βίντεο υπάρχει στο YouTube:
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.127.255101
