Από τα προϊστορικά χρόνια οι άνθρωποι απέδιδαν τις ασθένειες σε κακά πνεύματα που εισχωρούσαν στο σώμα, οπότε εφάρμοζαν την τεχνική του ρουφήγματος με το στόμα, για να διώξουν από τον οργανισμό αυτές τις οντότητες.
Με την ανάπτυξη της θεραπευτικής άρχισαν να δημιουργούνται σταδιακά μέθοδοι και εργαλεία, ώστε να γίνεται η απορρόφηση πιο αποτελεσματική. Μία από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους είναι και οι βεντούζες.
Οι βεντούζες είναι μια παλιά μέθοδος θεραπείας που βασίζεται στην τοπική απορρόφηση-τράβηγμα του δέρματος, με την εφαρμογή βάζων (ποτηριών) με κενό αέρος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τραβηχτούν στην επιφάνεια παθογόνοι παράγοντες και αδρανής ενέργεια, καθώς και τοξίνες που έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό.
Η θεραπεία με βεντούζες εφαρμόζεται τοπικά, σε σημεία βελονισμού ή περιοχές που πονούν. Επίσης αποτελεί μία τεχνική μασάζ, όταν η βεντούζα μετακινείται σε μια μεγάλη περιοχή του σώματος όπως είναι η πλάτη, η κοιλιά, ο αυχένας, οι μηροί και ο βραχίονας. Η εφαρμογή γίνεται αφού έχουμε επαλείψει την περιοχή με λάδι. Σε μερικές περιπτώσεις το δέρμα τρυπιέται με μια βελόνα πριν τοποθετηθεί η βεντούζα, έτσι ώστε να τραβηχτεί λίγο αίμα στο ποτήρι.
Οι βεντούζες στην αρχαιότητα
Έχουμε πολλές αναφορές παγκοσμίως για τη χρήση βεντουζών. Στην αρχή γίνονταν με πρωτόγονα μέσα από πρακτικούς θεραπευτές, αλλά αργότερα εφαρμόστηκαν στην ιατρική με θαυμαστά αποτελέσματα.
Στην πραγματικότητα οι βεντούζες έχουν μια πολύ αρχαία προέλευση. Στην αρχαία Ελλάδα απεικονίζονται σε παραστάσεις του Τελεσφόρου, μιας ιαματικής θεότητας που ακολουθούσε τον Ασκληπιό. Μεταλλικές και συνήθως χάλκινες βεντούζες έχουν βρεθεί σε τάφους της ρωμαϊκής περιόδου μέσα σε θήκες με ιατρικά εργαλεία. Ακόμη έχει βρεθεί και «σπαθομήλη» για το χάραγμα του δέρματος και την εφαρμογή της λεγόμενης «κοφτής» βεντούζας. Υπάρχουν επίσης απεικονίσεις βεντουζών σε αρχαία νομίσματα από την Αμοργό. Μια άλλη πολύ γνωστή παράσταση είναι η επιτύμβια στήλη του Ιάσωνος Καιδέκμου, γιατρού από τις Αχαρνές, που τον απεικονίζει καθιστό, να εξετάζει μικρό ασθενή, ενώ δίπλα του υπάρχει μια βεντούζα.
Ο Νίκανδρος, στα «Θηριακά», αναφέρει ότι η βεντούζα πρέπει να τοποθετηθεί πάνω σε δάγκωμα φιδιού, για να τραβήξει το δηλητήριο και προτείνει τη χρήση χάλκινης βεντούζας, πράγμα που σημαίνει ότι χρησιμοποιούνταν και βεντούζες από άλλα υλικά. Ο Αρεταίος επίσης αναφέρει πολλές φορές τις βεντούζες και συγκεκριμένα για τη θεραπεία της μελαγχολίας και του πονοκεφάλου. Ο Ορειβάσιος στη «Σύνοψη» του αναφέρει ότι οι βεντούζες δεν πρέπει να εφαρμόζονται ούτε στην αρχή μιας αρρώστιας ούτε κοντά στους μαστούς ή όταν το σώμα δεν έχει καθαρίσει από απόβλητα.
Άλλες πάλι πηγές αναφέρουν ότι εκτός από μεταλλικές, πήλινες και γυάλινες βεντούζες υπήρχαν και οι πρωτόγονες από κέρατα ζώων. Ο Γαληνός αναφέρει ότι ήταν τρυπημένες στο πάνω μέρος για να ρουφούν τον αέρα με το στόμα. Στην αρχαιότητα υπήρχαν ακόμη και φυτικές βεντούζες που ονομάζονται λαγηνοφόροι σικύαι και ήταν από τον καρπό του φυτού cucurbita lagenaria, που λαϊκά ονομάζεται φλασκί. Αναφέρονται από τον Αριστοτέλη στο «Περί ζώων ιστορίαι». Όλα αυτά τα είδη βεντουζών χρησιμοποιούνταν μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα τουλάχιστον. Ο Ιπποκράτης συνιστά τις βεντούζες για την αντιμετώπιση της στηθάγχης, των γυναικολογικών προβλημάτων και προτείνει να είναι μικρές, κωνικές και ελαφριές, ακόμη και αν η ασθένεια βρίσκεται βαθειά.
Οι βεντούζες χρησιμοποιήθηκαν πολύ και στην αρχαία κινέζικη ιατρική. Υπάρχουν αναφορές από τον Ταοϊστή, αλχημιστή και βοτανολόγο Κε Χονγκ (281-341 π.Χ.). Η μέθοδος περιγράφεται στο «Εγχειρίδιο συνταγών για επείγοντα περιστατικά» και συνιστάται η χρήση κεράτινων βεντουζών. Στη δυναστεία των Τανκ, στο βιβλίο «Ό,τι χρειάζεται ένας αξιωματούχος στα σύνορα», προτείνονται οι βεντούζες για τη θεραπεία της φυματίωσης και παρόμοιων ασθενειών.
Στην Ασσυρο-βαβυλωνιακή αυτοκρατορία, στην Ασία, στη Βόρεια Αμερική και αργότερα στην Ευρώπη χρησιμοποιήθηκαν βεντούζες με παρόμοιο τρόπο. Πολλοί διάσημοι γιατροί όπως ο Παράκελσος (1493-1541) και ο Ambroise Pare (1509-1590) τις εφάρμοζαν. Στο τέλος του 19ου αιώνα με το νέο μοντέλο της ιατρικής η μέθοδος των βεντουζών δέχτηκε σκληρή κριτική και έχασε το κύρος της. Παρόλα αυτά έμεινε στη λαϊκή παράδοση σαν μια γρήγορη και αποτελεσματική θεραπεία που εφαρμόζεται μέχρι τις μέρες μας.
Ενδείξεις – Αντενδείξεις
• ΕΝΔΕΙΚΝΥΝΤΑΙ
Οι βεντούζες απορροφούν τις τοξίνες από τον οργανισμό. Αφαιρούν το κρύο και την υγρασία, μειώνουν τον πόνο, λύνουν τις συμφύσεις και τα μπλοκαρίσματα στον συνδετικό ιστό. Επίσης μειώνουν αρθριτικούς, ρευματικούς και μυϊκούς πόνους. Χρησιμοποιούνται για πόνους δυσμηνόρροιας και χρόνιους πόνους στη μέση, για γαστρεντερικά προβλήματα, όπως είναι ο στομαχόπονος, η ναυτία, η δυσπεψία, καθώς και για διαταραχές του αναπνευστικού, όπως ο βήχας, το άσθμα και το κρύωμα. Σύμφωνα με την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική οι βεντούζες βελτιώνουν την ελεύθερη ροή του Κι και του αίματος στους μεσημβρινούς.
• ΑΝΤΕΝΔΕΙΚΝΥΝΤΑΙ
Σε υψηλό πυρετό, λιποθυμικές καταστάσεις, κράμπες, δερματικές αλλεργίες, ευαίσθητες επιδερμίδες και σε ανθρώπους ευαίσθητους σε αιματώματα. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται πάνω σε σημάδια από προηγούμενες βεντούζες, σε περιοχές κάτω από τις οποίες υπάρχουν οστά, στους μαστούς, στην καρδιά, πάνω από βασικά αιμοφόρα αγγεία, καθώς επίσης στην κοιλιά και στη μέση κατά την εγκυμοσύνη. Τέλος, αντενδείκνυνται σε συνθήκες ακραίας έλλειψης ενέργειας.
Παρόλο που οι βεντούζες παραμερίστηκαν από τη σύγχρονη ιατρική, παραμένουν ένα γρήγορο και αποτελεσματικό νοσηλευτικό μέσο πρώτης ανάγκης. Μπορούν να εφαρμοστούν στο σπίτι από τους δικούς μας ανθρώπους, έτσι όπως τις έχουν μάθει από την παράδοση, καθώς και σε ειδικά κέντρα θεραπείας που αναβιώνουν την παραδοσιακή ιατρική.
Η αρχαία και λαϊκή ιατρική μας έχει παραδώσει αυτό το ασφαλές μέσο θεραπείας, που στη διάρκεια των χρόνων αποδείχτηκε πολύ αποτελεσματικό. Ας μην το αγνοήσουμε.
