Στη μεγάλη βιβλιοθήκη ενός από τα παλαιότερα Πειραματικά Σχολεία στη χώρα (που παραδόξως δεν εντάχθηκε στα πέντε ιστορικά Πρότυπα που επελέγησαν την περίοδο Μπαλτά στον χώρο της Παιδείας), ο διευθυντής του Κωστής Κοντογιάννης ανακάλυψε την απόδειξη όσων έκαναν διάσημο στην υφήλιο τον Ουμπέρτο Έκο.
Στο Α΄ Πειραματικό Γυμνάσιο της Πλάκας, στα «Πρακτικά των συνεδριάσεων της Βουλής των Ελλήνων» του 1844, οι σελίδες του τόμου είναι ποτισμένες με σκόνη κυανίου, μια μέθοδο που χρησιμοποιούσαν την περίοδο εκείνη για την συντήρηση των βιβλίων, τα οποία όμως στην συνέχεια έπρεπε οι μελετητές τους να πιάνουν μόνο με γάντια. Οποιος έκανε το λάθος να βάλει το δάχτυλο στο στόμα για να γυρίσει σελίδα, όπως εκείνοι που προσπάθησαν να διαβάσουν το «βιβλίο του γέλιου», την περίφημη «Ποιητική» του Αριστοτέλη στο «Όνομα του Ρόδου», δηλητηριαζόταν κατά τον ίδιο τρόπο που ο καλόγερος της μονής θεωρούσε ότι δηλητηριάζει η κωμωδία την πίστη του κόσμου.
Το βιβλίο, όπως και σειρά άλλων ιστορικών βιβλίων βρίσκονται προστατευμένα στο υπόγειο του Πειραματικού της Πλάκας, το οποίο όμως παρότι ιδρύθηκε το 1829 από τον Ιωάννη Καποδίστρια, εντάχθηκε μόλις το 1986 στα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία και δεν αποτέλεσε κληροδότημα το οποίο να προβλέπει ειδικό καθεστώς λειτουργίας και εξετάσεις για την εισαγωγή των μαθητών του, όπως η Βαρβάκειος, η Ιωαννίδειος Πειραιά, η Ζωσιμαία των Ιωαννίνων, τα Ανάβρυτα και η Ευαγγελική Σχολή.
Και παρότι τα σχολεία αυτά, που κατά τους συνεργάτες του υπουργού την περίοδο Μπαλτά έμοιαζαν με «ναζιστικό πείραμα», άνθισαν ξανά πριν από πέντε χρόνια με την αξιολόγηση μαθητών και καθηγητών τους και την προσπάθεια τους να διεκδικήσουν και πάλι τους άριστους, πλέον φαίνεται ότι επιστρέφουν στην «πανηγυρική» πρώτη περίοδο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Με τον χαρακτηρισμό τους ως «πειραματικά» μόνο στον τίτλο.Ιστορικά βιβλία βρίσκονται προστατευμένα στο υπόγειο του Πειραματικού της Πλάκας
Τελευταίο κομμάτι που δένει αυτά τα σχολεία με την έννοια της αριστείας, είναι οι εκπαιδευτικοί τους, που αξιολογήθηκαν και επελέγησαν προσεκτικά και σε λίγους μήνες κρίνονται ξανά. Θα μείνουν ή θα φύγουν; Η θητεία τους λήγει σύντομα και ο προηγούμενος νόμος ανέφερε ότι πρέπει να ξανακριθούν για να παραμείνουν ακόμη πέντε χρόνια ή όχι.
Η φήμη που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες είναι ότι όσοι έφυγαν με τη θέληση τους γιατί δεν ήθελαν να αξιολογηθούν ή γιατί δεν πέρασαν την αξιολόγηση, θα ερωτηθούν «νομοθετικά» και πάντως …γλυκά: «Θέλετε να ξαναγυρίσετε;»
Τι είχε γίνει πριν από πέντε χρόνια; Από τον αρχικό αριθμό των 1.200 εκπαιδευτικών στα Πειραματικά, περίπου 300 δεν θέλησαν να αξιολογηθούν άρα αποχώρησαν από τα σχολεία τους, οι 200 αποχώρησαν στην διάρκεια της αξιολόγησης και οι περίπου 50 «κόπηκαν». Ανανεώθηκε έτσι σχεδόν το μισό του προσωπικού τους.
Το ζήτημα των κρίσεων τίθεται τώρα ξανά. Από το υπουργείο Παιδείας κανείς δεν σχολιάζει, ωστόσο στα Πειραματικά Σχολεία οργιάζουν οι φήμες ότι επίκεινται νέες νομοθετικές παρεμβάσεις από την κυβέρνηση, κάτι που επιβεβαιώνουν και πηγές από την Διεπιστημονική Επιτροπή των Πειραματικών Σχολείων. Να μην λησμονούμε ότι πρόεδρος της Επιτροπής είναι τώρα ο καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Ψύλλος ο οποίος διορίστηκε σε αυτή τη θέση από τον πρώην υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη και είναι ιδεολογικά αντίθετος στην επιλογή των μαθητών με εξετάσεις, επειδή δημιουργεί «ταξική διαφοροποίηση».
Το πρώτο Πειραματικό Γυμνάσιο της Πλάκας, στους πρόποδες της Ακρόπολης
«Ο θεσμός των Πειραματικών Σχολείων είναι ένα πτώμα σε τυμπανισμό, ένα κέλυφος χωρίς σώμα» λέει σήμερα ο πρώην αντιπρόεδρος της Διεπιστημονικής Επιτροπής των Πειραματικών Σχολείων Γ. Αντωνίου. «Διαλύθηκε το ενιαίο δίκτυο των Πρότυπων και Πειραματικών, της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού και της σχολικής μονάδας».
Όπως θυμίζει λίγο πριν από την νέα… έναρξη της αυτοαξιολόγησης στα σχολεία, τα Πειραματικά Σχολεία είχαν αυτοαξιολογηθεί ήδη από το 2013-14 και μάλιστα χωρίς κόστος, καθώς οι εκπαιδευτικοί που επελέγησαν σε αυτά το θεώρησαν μέρος των καθηκόντων τους και της στήριξης του θεσμού, ενώ είχε ξεκινήσει κι η εξωτερική τους αξιολόγηση η οποία διακόπηκε όταν εξελέγη η πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
«Ο θεσμός των Πειραματικών δεν έχει καταργηθεί, αλλά σίγουρα έχει παγώσει» λέει ο καθηγητής στο 2ο Πειραματικό Λύκειο των Αμπελοκήπων Ηλίας Ανδριανός. Και σκέφτεται ότι γρίφο αποτελεί πλέον η περίφημη συνεργασία ανάμεσα σε Πανεπιστήμια και Πειραματικά, την οποία οι άτσαλες επιθέσεις σε βάρος της «αριστείας» και των ερμηνειών της έκαναν δυσκολότερη.
Μία από τις αίθουσες του 2ο Πειραματικού Λυκείου των Αμπελοκήπων
Βέβαια η αξιολόγηση μαθητών αλλά και εκπαιδευτικών στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας είναι μια συμφωνία που… ανεβαίνει αργά, για να φτάσει στο κρεσέντο της. Πρώτα καταργήθηκαν οι εξετάσεις στα Πειραματικά (μολονότι επρόκειτο για το μεγαλύτερο success story των τελευταίων ετών στον χώρο της εκπαιδευτικής κοινότητας). Μετά καταργήθηκε το «άριστα» στις υποτροφίες του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών όπου επιλέγεται πια το «λίαν καλώς» και ανοίγουν οι πόρτες του Ιδρύματος στους υποψηφίους με βαθμό 6,5. Προσφάτως, εξάλλου, 28 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ζήτησαν να καταργηθεί και η «διαγωγή κοσμία» για τους μαθητές με παραβατική συμπεριφορά επειδή θεωρούν ότι δημιουργεί άσχημο κλίμα διώξεων στα σχολεία…
Τελευταίο επεισόδιο η «επιστροφή» των εκπαιδευτικών που έφυγαν προς πενταετίας από τα Πειραματικά επειδή δεν είχαν περάσει την αξιολόγηση. Τραγική ειρωνεία: η πλειονότητα των «παλαιότερων» βουλευτών του κοινοβουλίου που… ενοχλούν σήμερα ως εχθροί του «καινούργιου» έχουν τελειώσει Πειραματικά και Πρότυπα δημόσια σχολεία, ενώ πολλοί νέοι πολιτικοί που ιδεολογικά τα φοβούνται (όπως ο καλόγερος του Εκο), βγήκαν από ακριβά ιδιωτικά σχολεία…
Το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σχεδιασμένο από τον πρωτοπόρο αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη
Ανάμεσα τους βέβαια, ο (πρώην υπουργός Παιδείας) Αριστείδης Μπαλτάς που, ως απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών, ήξερε και δεν έβαλε το δάχτυλο του ποτέ σε κάποια δηλητηριασμένη σελίδα…
Υ.Γ. Σήμερα στα περίπου 60 Πειραματικά που λειτουργούν σε όλη τη χώρα διδάσκουν συνολικά 1.150 εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αξιολογήθηκαν με αντικειμενικά κριτήρια για να καταλάβουν μία θέση στο σχολείο, συνέχισαν να αξιολογούνται κατά τη διάρκεια της πενταετούς θητείας τους και θα έπρεπε να αξιολογηθούν στην περίπτωση που επιθυμούν να την ανανεώσουν. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί αποτελούν… «όνειδος» και σίγουρα «απειλή» για τους συναδέλφους τους σε περίοδο αξιολόγησης, καθώς έχουν υψηλά προσόντα, εφαρμόζουν σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους, βρίσκονται τη δουλειά τους από τις 8 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα και δεν ζητούν υπερωρίες και επιδόματα…
*Κεντρική φωτογραφία (Από αριστερά προς δεξιά):
1η σειρά: Τίτος Πατρίκιος, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Κωνσταντίνος Δοξιάδης, Λεωνίδας Κύρκος, Κώστας Σημίτης, Ιωάννης Κονδυλάκης
2η σειρά: Αλέκος Αλαβάνος, Μιχάλης Σταθόπουλος, Γιάγκος Πεσμαζόγλου, Κώστας Καραμανλής, Γεώργιος Δροσίνης, Νίκος Φίλης
3η σειρά: Κώστας Αξελός, Αλέξανδρος Παπάγος, Νίκος Κωνσταντόπουλος, Φρέντυ Γερμανός, Θεόδωρος Πάγκαλος, Κωνσταντίνος Τσάτσος
