Του Peter Cohan
Τις τελευταίες ημέρες δεν ανακοινώθηκε κάποια νέα πτώχευση τράπεζας. Ωστόσο, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι και τόσο υγιές.
Υπάρχουν δύο λόγοι που συντηρούν το κλίμα ανησυχίας:
- Μια μελέτη τεσσάρων οικονομολόγων -με ημερομηνία 13 Μαρτίου- αποκαλύπτει ότι 186 τράπεζες κινδυνεύουν με “απομείωση” εξασφαλισμένων καταθέσεων αξίας 300 δισ. δολαρίων
- Δημοσίευμα των New York Times της 19ης Μαρτίου αποκαλύπτει ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε να προειδοποιεί τη Silicon Valley Bank (SVB) για τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους το 2021 -πάνω από έναν χρόνο πριν από την κατάρρευσή της- αλλά η διοίκηση της SVB δεν έκανε τίποτα. Επιπλέον, η Moody’s προειδοποίησε τη διοίκηση της SVB για επικείμενη υποβάθμιση περίπου έναν μήνα πριν ανακοινώσει την έκτακτη αύξηση κεφαλαίου.
Η μετοχή της First Republic Bank επέκτεινε τις απώλειές της και μετά την “ένεση” των 30 δισ. δολαρίων, ποσού που δέσμευσαν ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ σε νέα μετρητά για την First Republic την περασμένη εβδομάδα προκειμένου να περιορίσουν την αναταραχή.
(Σημειωτέον πως δεν έχω κανένα οικονομικό συμφέρον στους τίτλους που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο).
Γιατί κατέρρευσε η Silicon Valley Bank
Κάθε φορά που διαβάζω ένα δημοσίευμα για το τι συνέβη με τη SVB, μαθαίνω κάτι καινούργιο για τους λόγους πτώχευσης της τράπεζας. Ας συνοψίσω:
Γιατί η FDIC ανέλαβε τον έλεγχο της SVB; Η SVB δεν μπόρεσε να βρει εγκαίρως ένα ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα πρόθυμο για να την αποκτήσει.
Γιατί η SVB δεν βρήκε αγοραστή; Η μαζική εκροή καταθέσεων -που μόνο στις 9 Μαρτίου έφθασε τα 42 δισ. δολάρια, περίπου το 1/4 των συνολικών καταθέσεων της τράπεζας- δυσχέρανε τη διαδικασία πώλησης.
Τι προκάλεσε τη μαζική εκροή καταθέσεων από τη SVB; Η SVB αιφνιδίασε τους επενδυτές στις 8 Μαρτίου με την ανακοίνωση ότι πούλησε τίτλους αξίας 21 δισ. δολαρίων με ζημιά 1,8 δισ. δολάρια και έπρεπε να αντλήσει περισσότερα κεφάλαια. Δεδομένου ότι το 94% των καταθέσεων της SVB υπερέβαινε τα 250.000 δολάρια ανά καταθέτη, η FDIC δεν τις εξασφάλισε, ενισχύοντας έτσι τα κίνητρα φυγής των πελατών της τράπεζας.
Τι ώθησε την SVB να αντλήσει κεφάλαια με τόσο υψηλό κόστος; Τον Φεβρουάριο του 2023, ο οίκος Moody’s ενημέρωσε την SVB ότι προετοίμαζε υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Γιατί η Moody’s ήταν έτοιμη να υποβαθμίσει την αξιολόγηση της SVB; Επειδή οι καταθέσεις και η αξία του χαρτοφυλακίου ομολόγων της είχαν μειωθεί δραματικά.
Γιατί είχαν μειωθεί οι καταθέσεις της SVB και η αξία του χαρτοφυλακίου ομολόγων της; Καθώς η Fed αύξησε τα επιτόκια, οι μετοχές τεχνολογίας έχασαν αξία, η αγορά των κρατικών ομολόγων “στέρεψε”, οι εταιρείες VCs σταμάτησαν να παρέχουν χρηματοδότηση στις start-ups για να καλύπτουν τις ζημίες τους, οι τελευταίες άρχισαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους για να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητες και τη λειτουργία τους, ενώ τα αυξημένα επιτόκια οδήγησαν στη μείωση της αξίας των τίτλων της SVB.
186 τράπεζες μπορεί να ακολουθήσουν τον δρόμο της SVB
Τέσσερις οικονομολόγοι διαπίστωσαν ότι άλλες 186 τράπεζες εμφανίζουν τα χαρακτηριστικά εκείνα που οδήγησαν την SVB στην κατάρρευση.
Στην εργασία τους με τίτλο “Monetary Tightening and U.S. Bank Fragility in 2023: Mark-to-Market Losses and Uninsured Depositor Runs?”, οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι εάν το 50% των ανασφάλιστων καταθετών αποφάσιζε να αποσύρει τα χρήματά του, θα έθεταν σε κίνδυνο 186 τραπεζικά ιδρύματα και “περίπου 300 δισ. δολάρια εξασφαλισμένων καταθέσεων”.
Τα βασικά κοινά χαρακτηριστικά αυτών των τραπεζών με την SVB είναι τα ακόλουθα:
- Σχετικά υψηλό επίπεδο μη εξασφαλισμένων καταθέσεων – π.χ. πάνω από 250.000 δολάρια- και
- σημαντική πτώση της αξίας κρατικών ομολόγων και ενυπόθηκων δανείων λόγω της αύξησης των επιτοκίων από μηδενικά επίπεδα σε περίπου 5% τους τελευταίους 12 μήνες.
Η αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων συνέβαλε στη χρεοκοπία της SVB – χωρίς εισροή κεφαλαίων ή άλλου τύπου διάσωση θα μπορούσε να μεταδοθεί η κρίση και σε άλλες τράπεζες. Σύμφωνα με την USA Today, η SVB κατείχε κυρίως κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, η αξία των οποίων μειώθηκε επειδή κατέβαλλαν χαμηλότερο (κάτω του 2%) από το τρέχον επιτόκιο (άνω του 4%).
Ταυτόχρονα, οι πελάτες της SVB -start-ups που έχαναν χρήματα- απέσυραν τις καταθέσεις τους για να καλύψουν τη μισθοδοσία του προσωπικού τους, αφού έπεσε κόφτης στη χρηματοδότηση από τους VC επενδυτές.
Επιπλέον, το υψηλό επίπεδο μη εξασφαλισμένων καταθέσεων της SVB ώθησε πολλούς καταθέτες να αποσύρουν τα χρήματά τους με την παραμικρό σημάδι προβλήματος. “Μόνο το 1% των τραπεζών είχε υψηλότερη μη εξασφαλισμένη μόχλευση. Ζημιές και μη εξασφαλισμένη μόχλευση έδωσαν το έναυσμα μαζική εκροή μη εξασφαλισμένων καταθέσεων της SVB”, σύμφωνα με τη μελέτη
Γιατί οι ρυθμιστικές αρχές του τραπεζικού τομέα αφήνουν τη “σήψη”
Για να παραφράσουμε τη Washington Post, “οι άρρωστες τράπεζες σαπίζουν στο σκοτάδι”. Fed, οίκοι αξιολόγησης και οι τέσσερις συγγραφείς της εν λόγω μελέτης ίσως να έχουν πληροφορίες που επηρεάζουν την αγορά και δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό.
Η μη κοινοποίηση αυτών των πληροφοριών θέτει τους καταθέτες, τους επενδυτές και τους ομολογιούχους σε σημαντικό οικονομικό κίνδυνο. Απογοητεύτηκα όταν έμαθα ότι η μελέτη δεν κατονομάζει τις 186 τράπεζες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τον πτώση της SVB.
Αντ’ αυτού, περιλαμβάνει ένα Διάγραμμα που αποτυπώνει τα μεγαλύτερα αφερέγγυα ιδρύματα -εάν σπεύσουν όλοι οι ανασφάλιστοι καταθέτες να αποσύρουν τα χρήματά τους- και το οποίο χαρτογραφεί 10 τράπεζες και την SVB, χρησιμοποιώντας χρωματιστές κουκκίδες που συνοδεύονται από γράμματα του αλφαβήτου αντί για τις ονομασίες τους – σε τρεις διαστάσεις:
- Στην πρώτη αποτυπώνεται το ενεργητικό τους κατά το α’ τρίμηνο του 2022 (όσο μεγαλύτερο το ενεργητικό, τόσο μεγαλύτερη η χρωματιστή κουκκίδα),
- στη δεύτερη, η ποσοστιαία μείωση της αξίας αυτών των περιουσιακών στοιχείων λόγω της αύξησης των επιτοκίων – χρησιμοποιώντας τη λογιστική mark-to-market, και
- και στην τρίτη, οι “μη εξασφαλισμένες καταθέσεις” ως ποσοστό των περιουσιακών τους στοιχείων.
Ως… κοινό, ασφαλώς και θα ήθελα να μάθω τα ονόματα όλων αυτών των τραπεζών. Ακόμη πιο σημαντικό, θα ήθελα να δω τα ονόματα των 186 τραπεζών και τη θέση τους σε αυτόν τον χάρτη με βάση τα στοιχεία του δ’ τριμήνου του 2022.
Δυσαρεστήθηκα ακόμη περισσότερο όταν στις 15 Μαρτίου ανακάλυψα, με την ευγενική χορηγία της Wall Street Journal, ότι η Moody’s είχε διαμηνύσει στην SVB τον Φεβρουάριο ότι ετοιμαζόταν να υποβαθμίσει την πιστοληπτική της ικανότητα λόγω της εκροής καταθέσεων και της πτώσης της αξίας του χαρτοφυλακίου των ομολόγων της.
Γιατί μεσολάβησε τόσος πολύς χρόνος από τη στιγμή που η Moody’s ενημέρωσε την SVB για την υποβάθμιση και την 8η Μαρτίου, όταν το κοινό πληροφορήθηκε για τις ζημιές που υπέστη η τράπεζα από την πώληση των τίτλων της αξίας 21 δισ. δολαρίων;
Υποθέτω ότι η Moody’s κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα ήταν καλύτερο να δώσει χρόνο στην SVB να αντλήσει κεφάλαια προτού υποβαθμίσει την πιστοληπτική της ικανότητα – μια καθυστέρηση που κόστισε ακριβά στους μετόχους της SVB.
Ωστόσο, η πιο ανησυχητική αποκάλυψη ήρθε στις 19 Μαρτίου: όταν έμαθα ότι από το 2021 η κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ γνώριζε και προειδοποιούσε την SVB για τους οικονομικούς κινδύνους που διέτρεχε.
Σύμφωνα με τους New York Times, εκείνη τη χρονιά το παράρτημα της Fed του Σαν Φρανσίσκο (στο ΔΣ του οποίου είχε συμμετάσχει στο παρελθόν ο CEO της SVB Greg Becker) εξέδωσε έξι προειδοποιήσεις με αποδέκτη την SVB. Μεταξύ άλλων, έκανε λόγο για έλλειψη ρευστότητας και μη κάλυψη των καταθετών που ζητούσαν να αποσύρουν τα χρήματά τους από την τράπεζα.
Όπως αποκάλυψαν οι NYT, η διοίκηση του τραπεζικού ιδρύματος αγνόησε τα σήματα της Fed για να διορθώσει τα προβλήματά της. “Το περασμένο φθινόπωρο, μέλη της Fed του Σαν Φρανσίσκο συναντήθηκαν με ανώτερα στελέχη της SVB προκειμένου να συζητήσουν για την πρόσβαση της τράπεζας σε επαρκή ρευστότητα σε περίπτωση κρίσης και την πιθανή έκθεση της σε ζημιές λόγω της αύξησης των επιτοκίων”, τόνισε η εφημερίδα.
Γιατί τα στελέχη της SVB αγνόησαν τις προειδοποιήσεις της Fed; Γιατί το ΔΣ της SVB δεν ενήργησε προς το συμφέρον των μετόχων και των καταθετών και δεν αντικατέστησε τη διοίκηση με στελέχη που θα έκαναν κάτι για την SVB;
