Άλλοι αγαπήθηκαν και θαυμάστηκαν, άλλοι δίχασαν ή επικρίθηκαν έντονα για την πορεία και τις επιλογές τους.
Από την εμβληματική μορφή των γραμμάτων Μίλαν Κούντερα, μέχρι τη βασίλισσα της ροκ εν ρολ Τίνα Τέρνερ και το «φιλαράκι» Μάθιου Πέρι, από την ιστορική προσωπικότητα της αμερικανικής διπλωματίας Χένρι Κίσινγκερ, τον Καβαλιέρε Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τον ιδρυτή της Wagner Γεβγκένι Πριγκόζιν, το 2023 σημαδεύτηκε από απώλειες προσώπων που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα, στην πολιτική, στην οικονομία, στις τέχνες και στον αθλητισμό.
Ακολουθούν τα 70 πρόσωπα από όλο τον κόσμο που έφυγαν από τη ζωή τη χρονιά που μας αποχαιρετά:
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
– 07: Ράσελ Μπανκς, 82 ετών, πολυβραβευμένος Αμερικανός συγγραφέας από τα μεγάλα ονόματα της σύγχρονης πεζογραφίας, γνωστός για την απεικόνιση της εργατικής τάξης στα έργα του.
– 10: Τζεφ Μπεκ, 78 ετών, θρυλικός Βρετανός κιθαρίστας, που έγινε διάσημος τη δεκαετία του 1960 με το συγκρότημα της ροκ The Yardbirds.
– 10: Τζορτζ Πελ, 81 ετών, Αυστραλός καρδινάλιος και ανώτατο στέλεχος της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας που φυλακίστηκε για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων στην Αυστραλία προτού η καταδίκη ακυρωθεί.
– 12: Λίσα Μαρί Πρίσλεϊ, 54 ετών, μουσικός, τραγουδίστρια και μοναδικό παιδί του θρύλου του ροκ εν ρολ Έλβις Πρίσλεϊ.
– 16: Τζίνα Λολομπριτζίτα, 95 ετών, Ιταλίδα ηθοποιός. Στο ευρύ κοινό, η «Λόλλο», όπως την έλεγαν χαϊδευτικά στην Ιταλία, έγινε γνωστή κυρίως με το έργο «Ψωμί, έρωτας και φαντασία», το οποίο γυρίστηκε το 1953, με σκηνοθέτη τον Λουίτζι Κομεντσίνι και συμπρωταγωνιστή τον Βιτόριο Ντε Σίκα.
– 17: Λουσίλ Ράντον, 118 ετών, η αδελφή Αντρέ, η Γαλλίδα μοναχή που μέχρι τότε κατείχε τον τίτλο του γηραιότερου ανθρώπου στον κόσμο. Γεννήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου του 1904. Λίγο προτού γιορτάσει τα 117α γενέθλιά της, κατάφερε να νικήσει την Covid-19.
-18: Μαρσέλ Ζανινι, 99 ετών, μεγάλος μουσικός της γαλλικής τζαζ.
– 18: Ντέιβιντ Κρόσμπι, 81 ετών, από τους πιο επιδραστικούς μουσικούς της ροκ τα χρόνια του 1960 και του 1970, ο οποίος εντάχθηκε στο Rock & Roll Hall of Fame με δυο διαφορετικά συγκροτήματα.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
– 03: Πάκο Ραμπάν, 88 ετών, μεγάλος Ισπανός μόδιστρος που φημιζόταν γα τα μεταλλικά του φορέματα — η Κοκό Σανέλ τον αποκαλούσε “ο μεταλλουργός”.
– 05: Περβέζ Μουσάραφ, 79 ετών, ο στρατηγός που κυβέρνησε το Πακιστάν για σχεδόν μια δεκαετία αφού κατέλαβε την εξουσία το 1999 με αναίμακτο πραξικόπημα, επέβλεψε την ταχεία οικονομική ανάπτυξη της χώρας και αποπειράθηκε να εισαγάγει κοινωνικά φιλελεύθερες αξίες στη συντηρητική μουσουλμανική χώρα.
– 07: Ντανιέλ Ντεφερ, 85 ετών, Γάλλος κοινωνιολόγος, ιδρυτής της μη κυβερνητικής οργάνωσης AIDES, που αγωνίζεται εναντίον του AIDS.
-8: Μπερτ Μπάκαρα, 94 ετών, Αμερικανός συνθέτης.
– 10: Κάρλος Σάουρα, 91 ετών, Ισπανός κινηματογραφιστής, μορφή του ευρωπαϊκού κινηματογράφου και σκηνοθέτης ταινιών όπως η “Cria cuervos” (Θρέψε κοράκια) του 1975.
– 10: Χανς Μόντροου, 95 ετών, ο τελευταίος κομμουνιστής πρωθυπουργός της Ανατολικής Γερμανίας που επέβλεψε τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν τον δρόμο για την επανένωση της Γερμανίας.
-14: Σοϊτσίρο Τογιόντα, 97 ετών, επίτιμος πρόεδρος της Toyota Motor που μετέτρεψε την ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία σε κορυφαία παγκόσμια φίρμα.
-14: Μάριο Βίττι, 96 ετών, Ελληνοϊταλός ελληνιστής. Κορυφαίος μελετητής της ελληνικής γλώσσας, στενός φίλος του Οδυσσέα Ελύτη, του Μίκη Θεοδωράκη και πολλών άλλων λογοτεχνών και καλλιτεχνών, είχε δημοσιεύσει στην Ιταλία το πολυμεταφρασμένο έργο του Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και είχε διδάξει για πολλά χρόνια νέα ελληνικά στο πανεπιστήμιο της Τούσια, στην κεντρική Ιταλία.
– 15: Ράκελ Γουέλς, 82 ετών, Αμερικανίδα ηθοποιός και sex symbol του Χόλιγουντ.
-22: Αχμαντ Κορεϊ, 85 ετών, ο πρώτος πρόεδρος του παλαιστινιακού Κοινοβουλίου και ένας από τους βασικούς διαπραγματευτές των ειρηνευτικών συμφωνιών του Όσλο με το Ισραήλ.
ΜΑΡΤΙΟΣ
– 03: Κενζαμπούρο Οε, 88 ετών, Ιάπωνας συγγραφέας που βραβεύθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας (1994)
-9 : Χαΐμ Τοπόλ, 87 ετών, Ισραηλινός ηθοποιός, γνωστός για τον ρόλο του Τέβιε στην κλασική ταινία του 1971 «Ο Βιολιστής στην Στέγη».
-12: Ντικ Φόσμπερι, 76 ετών, Αμερικανός αθλητής, Ολυμπιονίκης το 1968 και ο άνθρωπος που έφερε επανάσταση στο άλμα εις ύψος με μια τεχνική (Παλμός Φόσμπερι) που έγινε σχολή και που σήμερα φέρει το όνομά του
-17: Λανς Ρέντικ, 60 ετών, Αμερικανός ηθοποιός, γνωστός από την τηλεοπτική σειρά «The Wire».
– 28: Ριουίτσι Σακαμότο, 71 ετών, Ιάπωνας συνθέτης που είχε κερδίσει βραβείο Όσκαρ και ήταν γνωστός για τη μουσική που συνέθεσε για τις ταινίες “Ο τελευταίος αυτοκράτορας”, “Καλά Χριστούγεννα, κύριε Λόρενς” και άλλες.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
– 13: Μέρι Κουάντ, 93 ετών, Βρετανίδα σχεδιάστρια μόδας, η δημιουργός της μίνι φούστας.
– 14: Μάρεϊ Μέλβιν, 90 ετών, Βρετανός ηθοποιός, γνωστός κυρίως από τις κινηματογραφικές ταινίες “Το φάντασμα της Όπερας” και “Μπάρι Λίντον”, καθώς και την τηλεοπτική σειρά “Torchwood”.
– 25: Χάρι Μπελαφόντε, 96 ετών, Αμερικανός σούπερ σταρ του τραγουδιού και του κινηματογράφου, που πάλευε για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις ΗΠΑ και το εξωτερικό
-30: Βιάτσεσλαβ (Σλάβα) Ζάιτσεφ, 85 ετών, διάσημος Ρώσος σχεδιαστής μόδας, γνωστός και με το παρατσούκλι ο «Κόκκινος Dior».
ΜΑΪΟΣ
-2: Βαλεντίν Γιουντάσκιν, 59 ετών, ο πρώτος Ρώσος σχεδιαστής μόδας που έγινε δεκτός στην Ένωση Υψηλής Ραπτικής της Γαλλίας τη δεκαετία του 1990.
-8: Ρίτα Λι, 75 ετών, θρυλική Βραζιλιάνα μουσικός, αποκαλούμενη «βασίλισσα της ροκ» της Βραζιλίας, εμβληματική μορφή του κινήματος Tropicalia τη δεκαετία του 1960.
– 18: Χέλμουτ Μπέργκερ, 78 ετών, Αυστριακός ηθοποιός, γνωστός από τις συνεργασίες του με τον σκηνοθέτη Λουκίνο Βισκόντι.
– 19: Μάρτιν Έιμις, 73 ετών, Βρετανός μυθιστοριογράφος που έγραψε μεταξύ άλλων το «Χρήμα» και το «Βέλος του Χρόνου».
– 24: Τίνα Τέρνερ, 83 ετών, Αμερικανίδα τραγουδίστρια που είχε λάβει την ελβετική υπηκοότητα, «βασίλισσα του ροκ εντ ρολ», μια από τις ερμηνεύτριες με τις μεγαλύτερες πωλήσεις δίσκων στον κόσμο.
ΙΟΥΝΙΟΣ
– 05: Άστρουντ Ζιλμπέρτο, 83 ετών, Βραζιλιάνα μουσικός, τραγουδίστρια της μπόσα νόβα, γνωστή για την ηχογράφηση «The Girl From Ipanema» (Κορίτσι από την Ιπανέμα).
– 12: Σίλβιο Μπερλουσκόνι, 86 ετών, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, ένας δισεκατομμυριούχος ο οποίος είχε δημιουργήσει τη μεγαλύτερη ιταλική εταιρεία μέσων ενημέρωσης πριν μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο.
– 13: Κόρμακ Μακκάρθι, 89 ετών, βραβευμένος με Πούλιτζερ Αμερικανός μυθιστοριογράφος, ο οποίος έγινε γνωστός στο ευρύ αναγνωστικό κοινό από τις κινηματογραφικές εκδοχές των έργων του «All the Pretty Horses» (Όλα τα όμορφα άλογα) και «No Country for Old Men» (Καμιά Πατρίδα για τους μελλοθάνατους).
– 15: Γκλέντα Τζάκσον, 87 ετών, Βρετανίδα ηθοποιός και πολιτικός. Πρώην βουλευτής των Εργατικών απέκτησε διεθνή φήμη τη δεκαετία του 70 κερδίζοντας δύο βραβεία Όσκαρ για τις ταινίες “Ερωτευμένες Γυναίκες” (ταινία του 1970 του Κεν Ράσελ) και “Απιστία με Αξιοπρέπεια” (του 1973, Μέλβιν Φρανκ), ενώ ήταν και δύο φορές υποψήφια για το βραβείο.
ΙΟΥΛΙΟΣ
– 01: Βικτόρια Αμελίνα, 37 ετών, Ουκρανή συγγραφέας που τραυματίστηκε θανάσιμα σε ρωσικό χτύπημα.
– 11: Μίλαν Κούντερα, 94 ετών, γεννημένος στην Τσεχία μυθιστοριογράφος, συγγραφέας του βιβλίου “Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι” (σε νεότερη έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εστία το 2016, ο τίτλος είναι “Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης”) που έζησε σχεδόν πέντε δεκαετίες στο Παρίσι όπου μετανάστευσε μετά τη διάψευση των προσδοκιών του από την υπό κομμουνιστική διακυβέρνηση πατρίδα του.
– 16: Τζέιν Μπίρκιν, 76 ετών, Βρετανίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός, η αγαπημένη Αγγλίδα των Γάλλων.
– 21: Τόνι Μπένετ, 96 ετών, Αμερικανός τραγουδιστής της ποπ και της τζαζ, γνωστός μεταξύ άλλων για την μεγάλη επιτυχία με το “I Left My Heart in San Francisco”, ο οποίος κατόρθωσε να κερδίσει και νεότερες γενιές θαυμαστών μέχρι και τον 21ο αιώνα.
– 26: Σινέντ Ο’ Κόνορ, 56 ετών, Ιρλανδή τραγουδίστρια, που είχε γνωρίσει μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του 1990, με το τραγούδι «Nothing Compares 2 U», του οποίου το βίντεο κλιπ έχει προβληθεί σχεδόν 400 εκατομμύρια φορές στο YouTube.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
– 07: Ουίλιαμ Φριντκιν, 87 ετών, Αμερικανός, βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης, ο δημιουργός του «Εξορκιστή» και του «Ανθρώπου από τη Γαλλία».
-10: Μικέλα Μούρτζια, 51 ετών, Ιταλίδα μυθιστοριογράφος, θεατρική συγγραφέας και δημοσιογράφος, που είχε μιλήσει απερίφραστα για πολλά ζητήματα, ανάμεσα στα οποία η ευθανασία και τα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+.
-22: Σαλβατόρε Κουτούνιο, γνωστός ως Τότο Κουτούνιο, 80 ετών, Ιταλός τραγουδιστής, διάσημος στη χώρα του και στο εξωτερικό για το τραγούδι του “Un Italiano vero” και τη νίκη του στη Eurovision το 1990 με το “Insieme: 1992”.
– 23: Γεβγκένι Πριγκόζιν, 62 ετών, ιδρυτής και επικεφαλής της ρωσικής οργάνωσης μισθοφόρων Wagner.
– 30: Μοχάμεντ Αλ-Φαγέντ, 94 ετών, Αιγύπτιος πολυεκατομμυριούχος, πρώην ιδιοκτήτης των Harrods και ιδιοκτήτης του Ritz, πατέρας του Ντόντι, φίλου της πριγκίπισσας Νταϊάνα.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
-1: Τζίμι Μπάφετ, 76 ετών, Αμερικανός τραγουδιστής και στιχουργός, πιο γνωστός για το τραγούδι του “Margaritaville”, έναν ύμνο στη ζωή στους τροπικούς.
-9: Μανγκοσούτου Μπουτελέζι, 95 ετών, βετεράνος Νοτιοαφρικανός πολιτικός, πρίγκιπας των Ζουλού και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα κατά του απαρτχάιντ.
-11: Ίαν Γουίλμουτ, 79 ετών, Βρετανός επιστήμονας, η ομάδα του οποίου έγραψε ιστορία καθώς ήταν η πρώτη που κλωνοποίησε θηλαστικό, την προβατίνα Ντόλι.
– 15: Φερνάντο Μποτέρο, 91 ετών, Κολομβιανός ζωγράφος και γλύπτης
-22: Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, 98 ετών, πρώην πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας
– 25: Ματέο Μεσίνα Ντενάρο, 61 ετών, καταζητούμενος επί τρεις δεκαετίες από όλες τις αστυνομίες της Ιταλίας, ο πανίσχυρος νονός της σικελικής Μαφίας που πέθανε στη φυλακή ήταν ένας αδίστακτος δολοφόνος, ο τελευταίος εκπρόσωπος της παλιάς φρουράς της Κόζα Νόστρα.
– 28: Μάικλ Γκάμπον, 82 ετών, Βρετανοϊρλανδός ηθοποιός, που υποδύθηκε στον κινηματογράφο τον χαρακτήρα του Ντάμπλντορ στον “Χάρι Πότερ”.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
– 13: Λουίζ Γκλικ, 80 ετών, Αμερικανίδα ποιήτρια και νομπελίστρια της Λογοτεχνίας (2020).
– 16: Μάρτι Αχτισάαρι, 86 ετών, βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, που υπηρέτησε ως δέκατος πρόεδρος της Φινλανδίας από το 1994 μέχρι το 2000.
-27: Λι Κετσιάνγκ, 68 ετών, πρώην πρωθυπουργός της Κίνας.
– 28: Μάθιου Πέρι, 54 ετών, Αμερικανοκαναδός ηθοποιός και παραγωγός, που έγινε διάσημος αφού ενσάρκωσε τον Τσάντλερ Μπινγκ στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «Τα φιλαράκια» («Friends»).
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
– 22: Εμανουέλ Λερουά Λαντίρι, 94 ετών, Γάλλος ιστορικός, από τους πιο μεταφρασμένους στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
-29: Χένρι Κίσινγκερ, 100 ετών, ιστορική μορφή της αμερικανικής διπλωματίας, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί των ημερών του Ρίτσαρντ Νίξον και του Τζέραλντ Φορντ στην προεδρία και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης (1973).
-29: Έλιοτ Έργουιτ, 95 ετών, διάσημος Γαλλοαμερικανός φωτορεπόρτερ και σκηνοθέτης, πυλώνας του πρακτορείου Magnum.
-30: Σέιν Μανγόουαν, 65 ετών, τραγουδιστής του συγκροτήματος “Pogues”, αναγνωρισμένος ως ένας από τους σπουδαιότερους Ιρλανδούς στιχουργούς-τραγουδοποιούς.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
-1: Σάντρα Ο’ Κόνορ, 93 ετών, Αμερικανίδα πρώην δικαστής, η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ και θεωρείτο μια από τις μετριοπαθείς φωνές του.
-6: Νόρμαν Λιρ, 101 ετών, πρωτοπόρος της αμερικανικής τηλεόρασης και βασιλιάς των κωμικών σειρών, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και πολυγραφότατος παραγωγός.
-8: Ράιαν Ο’ Νιλ, 82 ετών, Αμερικανός ηθοποιός, γνωστός για τους ρόλους του στην ταινία «Love Story», καθώς και στο «Barry Lyndon» του Στάνλεϊ Κούμπρικ.
-15: Τόνι Νέγκρι, 90 ετών, Ιταλός φιλόσοφος.
– 16: Σεΐχης Ναουάφ Αλ Αχμάντα Αλ Σαμπάχ, 86 ετών, εμίρης του Κουβέιτ από το 2020.
– 26: Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, 81 ετών, βετεράνος Γερμανός πολιτικός, που υπηρέτησε ως μέλος του γερμανικού κοινοβουλίου, της Μπούντεσταγκ, για περισσότερο από μισό αιώνα.
– 27: Λι Σον-Κιουν, 48 ετών, Νοτιοκορεάτης ηθοποιός, διάσημος για τον ρόλο του στην ταινία ‘Παράσιτα’, που είχε θριαμβεύσει στα Όσκαρ το 2020.
-27: Γκαστόν Γκλοκ, 94 ετών, Αυστριακός μηχανικός και επιχειρηματίας, που ανέπτυξε ένα από τα πιστόλια με τις περισσότερες πωλήσεις σε όλο τον κόσμο.
-27: Ζακ Ντελόρ, 98 ετών, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο “πατέρας” του ευρώ και προσωπικότητα της γαλλικής αριστεράς.
