Οι γενετιστές έριξαν φως στις επιπτώσεις που είχε η ρωμαϊκή αυτοκρατορία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Νέα ανάλυση DNA, που δημοσιεύεται σε μελέτη στο περιοδικό Cell, έδειξε πώς η άνοδος και η πτώση της αυτοκρατορίας επηρέασαν τους πληθυσμούς σε χώρες των Βαλκανίων, όπως την Αλβανία, την Σερβία και την Βουλγαρία.
Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε βαθιά επιρροή στα Βαλκάνια. Μεγάλο μέρος της περιοχής ήταν υπό ρωμαϊκή κυριαρχία από τον 1ο έως τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν βρήκαν στοιχεία στα λείψανα από εκείνη την περίοδο που να δείχνουν ιταλική καταγωγή.
Αντίθετα, η μελέτη αποκάλυψε διαδοχικά κύματα μετανάστευσης από τη Δυτική Ανατολία, την κεντρική και βόρεια Ευρώπη και την Ποντιακή-Καζακική Στέπα, η οποία εκτείνεται από την Ανατολική Ευρώπη έως την Κεντρική Ασία.
Από τον 7ο αιώνα μ.Χ., μετά την πτώση της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, μεγάλος αριθμός ανθρώπων μετανάστευσαν επίσης από την ανατολική Ευρώπη, γεγονός που πιθανότατα σχετίζεται με την άφιξη σλαβόφωνων πληθυσμών.
Το γενετικό «σήμα» που βρήκαν οι επιστήμονες
«Βρήκαμε αυτό το γενετικό ‘σήμα’ της σλαβικής μετανάστευσης σε όλα τα Βαλκάνια», δήλωσε ο Carles Lalueza-Fox, συγγραφέας και επιστήμονας της Παλαιογονιδιωματικής στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Βιολογίας και στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Βαρκελώνης σε δελτίο Τύπου που περιγράφει λεπτομερώς τα ευρήματα. «Αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις δεδομένου ότι τα Βαλκάνια είχαν μακρά ιστορία συγκρούσεων που συνδέονται με τις ταυτότητες τους», ανέφερε ο επιστήμονας.
Μετά το 700 μ.Χ., οι άνθρωποι στα Βαλκάνια είχαν παρόμοια προγονική σύνθεση με τις σημερινές ομάδες στην περιοχή, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτές οι μεταναστεύσεις είχαν ως αποτέλεσμα την τελευταία μεγάλη δημογραφική αλλαγή στην περιοχή.
Οι ερευνητές ανέλυσαν το DNA από τα λείψανα 136 ατόμων από 20 διαφορετικά μέρη στην περιοχή των Βαλκανίων, ανέφερε η μελέτη. Η ομάδα επικεντρώθηκε σε τρεις περιόδους, στο απόγειο της αυτοκρατορίας από το 1 μ.Χ. έως το 250 μ.Χ., την ύστερη αυτοκρατορική περίοδο, από το 250 μ.Χ. έως το 550 μ.Χ., και μετά την κατάρρευση της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, από το 550 μ.Χ. έως το 1000 μ.Χ.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα της ανάλυσης DNA
Τα λείψανα προέρχονταν από μικρές αγροτικές πόλεις, στρατιωτικές βάσεις και μεγάλες ρωμαϊκές πόλεις. Προς έκπληξη των ερευνητών, δεν βρέθηκαν στοιχεία για την ιταλική καταγωγή από την Εποχή του Σιδήρου. Ωστόσο υπήρχαν πολλά στοιχεία που έδειχναν μετανάστευση από τη Δυτική Ανατολία, μια περιοχή που ήταν επίσης υπό τον έλεγχο των Ρωμαίων.
«Το αρχαίο DNA μπορεί να δώσει πολλές πληροφορίες για ιστορικές περιόδους, ειδικά για περιοχές όπου οι ιστορικές πηγές είναι σπάνιες ή όταν δεν γνωρίζουμε εάν οι πηγές είναι προκατειλημμένες ή όχι», ανέφερε ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων, Iñigo Olalde. Και συνέχισε: «Για παράδειγμα, οι περισσότερες ιστορικές πηγές από τα Βαλκάνια είναι γραμμένες από την πλευρά των Ρωμαίων, επειδή ο σλαβικός λαός δεν έγραφε εκείνη την εποχή».
Επίσης, οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία για μεμονωμένες μεταναστεύσεις στα Βαλκάνια τόσο εντός όσο και εκτός της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τα λείψανα ενός 16χρονου αγοριού αποκαλύφθηκε ότι ήταν 100% από την ανατολική Αφρική, σύμφωνα με την μελέτη. Ο έφηβος βρέθηκε στα ερείπια μιας μεγάλης ρωμαϊκής πόλης, δίπλα σε μια λάμπα πετρελαίου διακοσμημένη με μια απεικόνιση του θεού Δία.
«Αυτό ήταν το μόνο άτομο που καταγόνταν πλήρως από την Ανατολική Αφρική και ήταν επίσης ξεκάθαρη (σ.σ. η καταγωγή του) σε σχέση με τη διατροφή του σε σύγκριση με τα υπόλοιπα άτομα που ήταν θαμμένα στην ίδια νεκρόπολη, γεγονός που μας λέει ότι αυτό το άτομο μεγάλωσε σαφώς εκτός συνόρων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας», είπε ο Lalueza-Fox.
Η καταγωγή των περισσότερων λαών στα Βαλκάνια προέρχεται από σλαβικές μεταναστεύσεις
Η ισοτοπική ανάλυση των δοντιών του έδειξε ότι είχε καταναλώσει πηγές θαλάσσιων πρωτεϊνών κατά την παιδική του ηλικία και γι’ αυτό είχε πιθανότατα μεγαλώσει σε μακρινή τοποθεσία. Η μελέτη βρήκε επίσης στοιχεία για μετανάστες με μικτή καταγωγή από τη Βόρεια Ευρώπη και την ποντιακή-καζακική στέπα κατά τη διάρκεια των ύστερων αυτοκρατορικών χρόνων. «Αυτό υποδηλώνει ότι μπορεί να υπήρχαν «πολυεθνικές συνομοσπονδίες μετακινούμενων ανθρώπων», δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας και γενετιστής πληθυσμού του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, David Reich.
«Υπήρξαν συζητήσεις σχετικά με το πόσο επιρροή είχαν αυτές οι μεταναστεύσεις και σε ποιο βαθμό η διάδοση της σλαβικής γλώσσας έγινε μέσω πολιτιστικών επιρροών ή μετακινήσεων ανθρώπων, αλλά η μελέτη μας δείχνει ότι αυτές οι μεταναστεύσεις είχαν βαθιά δημογραφική επίδραση», τόνισε ο David Reich.
Παράλληλα εξήγησε ότι «περισσότερο από το ήμισυ της καταγωγής των περισσότερων λαών στα Βαλκάνια σήμερα προέρχεται από τις σλαβικές μεταναστεύσεις, με περίπου 1/3 σλαβικής καταγωγής (σ.σ. να υπάρχει) ακόμη και σε χώρες, όπως η Ελλάδα όπου δεν μιλιούνται σλαβικές γλώσσες σήμερα».
