Ατμομηχανή της ανάκαμψης της οικονομίας με προσέλκυση επενδύσεων που θα δημιουργήσουν άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας υψηλής τεχνογνωσίας και διαρκούς περαιτέρω κατάρτισης, μπορεί αν αποτελέσει σύμφωνα με τον ΣΕΒ ο κλάδος των ορυκτών πρώτων υλών.
Ο ΣΕΒ υπογραμμίζει την αξία του ορυκτού πλούτου της χώρας σημειώνοντας ότι στον κατάλογο των κρίσιμων για την εφοδιαστική αλυσίδα υλικών που έχει καταρτίσει η Ε.Ε. περιλαμβάνεται ορυκτός πλούτος που διαθέτει η Ελλάδα , όπως για παράδειγμα το Μαγνήσιο και ο Μαγνησίτης.
Σημαντικές ευκαιρίες για την οικονομία παρέχει επίσης η ανάπτυξη της δευτερογενούς μεταποίησης σε συνέχεια της εξόρυξης. Επιπλέον, τα σημαντικά ορυκτά κοιτάσματα υπάρχουν συχνά σε εγγύτητα με την ακτογραμμή, γεγονός που μειώνει τα κόστη μεταφοράς και διευκολύνει την αξιοποίηση και τις εξαγωγές.
Ήδη η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στο μερίδιο της αξίας εξαγωγών της εξορυκτικής βιομηχανίας ως προς το σύνολο της αξίας εξαγωγών των κρατών-μελών της Ε.Ε., με πάνω από 5% μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών αγαθών. Πρώτο σε εξαγωγές είναι το Αλουμίνιο (Euro300 εκ το 2015), και ακολουθεί το Νικέλιο (Euro192 εκ. το 2015) και η Αλουμίνα (Euro110 εκ.) ενώ σε πολλές περιπτώσεις άλλων ορυκτών πρώτων υλών, ο δυναμισμός των εξαγωγών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με ενδεικτικό παράδειγμα το μάρμαρο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο ΣΕΒ στην ανάλυσή του στη χώρα μας τα βασικότερα μεταλλευτικά ορυκτά, τα βιομηχανικά ορυκτά και τα αδρανή είναι:
Μεταλλευτικά ορυκτά
Λατερίτης
Το βασικό μετάλλευμα για παραγωγή σιδηρονικελίου. Η παραγωγή είναι μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, το σύνολο της οποίας εξάγεται, καλύπτοντας το 7% σχεδόν των αναγκών της Ευρωπαϊκής αγοράς. Η χώρα διαθέτει αξιόλογα κοιτάσματα Λατερίτη.
Τα κοιτάσματα (αν και σχετικά χαμηλής περιεκτικότητας), οι σχετικές υποδομές αλλά και η τεχνογνωσία αποτελούν σημαντικό εθνικό κεφάλαιο. Το πολύ καλήςποιότητας ,σιδηρονικέλίο εξάγεται κυρίως σε παραγωγούς χάλυβα στο εξωτερικό (ετήσιεςεξαγωγές ύψους περίπου € 200 εκατ., και παρά την κυκλικά χαμηλή χρηματιστηριακή τιμή του μετάλλου αυτού).
Βωξίτης
Η μεγαλύτερη μεταλλευτική παραγωγή της χώρας και πρώτη σε μέγεθος για το ορυκτό αυτό στην Ευρώπη. Αποτελεί την πρώτη ύλη στην παραγωγή αλουμίνας– αλουμινίου και σημαντικό εξαγωγικό προϊόν.
Λευκόλιθος–Μαγνησιακά προϊόντα
Διενεργείται μια μεγάλη παραγωγή πρώτης ύλης που καθετοποιείται σε μια πολύ μεγάλη γκάμα τελικών προϊόντων που βασίζονται στη καυστική και δίπυρη μαγνησία καθώς και πυρίμαχες μάζες.
Μεικτά θειούχα-χρυσοφόρα κοιτάσματα
Όταν θα έχει αδειοδοτηθεί πλήρως η λειτουργία τότε η χώρα θα αποκτήσει και τελική πολυμεταλλική παραγωγή (χρυσός, άργυρος, μόλυβδος κλπ).
Συντηρητικές εκτιμήσεις με βάση τα επιβεβαιωμένα αποθέματα προβλέπουν συνολικά έσοδα από την πολυμεταλλική αυτή παραγωγή χρυσού, άργυρου, χαλκού αλλά και άλλων μετάλλων στην Χαλκιδική που θα ξεπερνάνε τα €1.2 δισ.
Χουντίτης–υδρομαγνησίτης
Μετάλλευμα με διάφορες βιομηχανικές χρήσεις όπως ως επιβραδυντής καύσης και ως υλικό στα πολυμερή.
Βιομηχανικά ορυκτά
Ενδεικτικά ο καολίνης, ο μπεντονίτης, ο γύψος, ο περλίτης, η κίσσηρις, ο χαλαζίας, η χαλαζιακή άμμος, η ποζολάνη, ο αταπουλγίτης, άστριοι, ολιβίνης και το πυριτικό. Πρόκειται για ορυκτά με πολλές χρήσεις στη βιομηχανία (κατασκευές, βιομηχανικό εξοπλισμό, καλλυντικά, ζωοτροφές, κοκ).
Αδρανή υλικά
Προέρχονται από την απόληψη φυσικών αποθέσεων θραυσμάτων και εξόρυξη κατάλληλων πετρωμάτων τους. Αξιοποιούνται στις κατασκευές, την οδοποιία, τη μεταλλουργία, κοκ.
Μάρμαρα
Το ελληνικό μάρμαρο κατέχει δεσπόζουσα θέση στη διεθνή αγορά. Παρατηρούνται δυο τάσεις στην αγορά, Από τη μια έχουμε τεράστια μείωση της εσωτερικής ζήτησης τα χρόνια της κρίσης, ενώ από την άλλη βλέπουμε ανάπτυξη των εξαγωγών και αυξημέ νη ζήτηση, ιδιαίτερα για λευκό μάρμαρο, διεθνώς.
Οι προοπτικές του μαρμάρου παραμένουν θετικές με αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης και παρόμοιες τιμές στο εγγύς μέλλον. Ταυτόχρονα βέβαια, οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν. Σε γενικές γραμμές αφορούν την αδειοδότηση νέων έργων, έρευνες και εύρεση νέων κοιτασμάτων και εκμετάλλευση μη εμπορεύσιμων ογκομαρμάρων κοκ.
Εθνική πολιτική
Ο ΣΕΒ ζητά να σχεδιαστεί και να υιοθετηθεί μια εθνική πολιτική που θα θέσει το πλαίσιο και τις προτεραιότητες στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και η οπολία θα πρέπει:
να εντάξει την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου στο συνολικό χωροταξικό σχεδιασμό και τον σχεδιασμό των υποδομών,
να εξασφαλίσει τον εντοπισμό περαιτέρω αξιόλογων κοιτασμάτων και την αξιοποίησή τους,
να αξιοποιεί κάθε τεχνολογική εξέλιξη,
να διαμορφώσει ένα σύγχρονο πλαίσιο αδειοδότησης,
να προχωρήσει στη βελτίωση και ψήφιση του σχεδίου Λατομικού Νόμου και τον εκσυγχρονισμό του Μεταλλευτικού Κώδικα και
να εξασφαλίσει επάρκεια πόρων και οργανωτικών υποδομών στις αρμόδιες διοικητικές υπηρεσίες μέσω και της αξιοποίησης κατάλληλα εκπαιδευμένων εξωτερικών αξιολογητών, καθώς η διασφάλιση της νομιμότητας είναι κρίσιμη προϋπόθεση βιώσιμης ανάπτυξης.
