Από τον κ. Χρήστο Παπασιδέρη, MD, PhD, Αγγειοχειρουργό, Γενικό Γραμματέα Ένωσης Αγγειοχειρουργών Ελλάδος
Η καπνιστική συνήθεια, ή αλλιώς το «κάπνισμα», εν συντομία, αποτελεί, δυστυχώς, τη μάστιγα των μοντέρνων καιρών, με τους περισσότεροι καπνιστές να έχουν αρχίσει από νεαρή ηλικία. Οι αιτίες που οδηγούν κάποιον στο κάπνισμα είναι πολλοί: η περιέργεια, η μίμηση, η ευχαρίστηση, οι συναισθηματικοί λόγοι, το στρες, κ.α. Δυστυχώς, όμως, καταλήγουν σε μία βλαβερή συνήθεια, από την οποία, στη συνέχεια, δεν καταφέρνουν να απαλλαγούν.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία που εξέδωσε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, καπνίζει το 37% των ενηλίκων, ενώ, παράλληλα, ξοδεύονται 25-30 εκατ. Ευρώ, ανά έτος για τσιγάρα.
Ποιες, όμως, είναι οι επιπτώσεις και το πραγματικό κόστος που επιφέρει αυτή η βλαβερή συνήθεια, στην υγεία μας; Οι επιπτώσεις του καπνίσματος στον ανθρώπινο οργανισμό είναι πολλές και αφορούν πολλά συστήματά του, μεταξύ άλλων, παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως τη βρογχίτιδα, τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, τη πνευμονική υπέρταση, το άσθμα, τις διάμεσες πνευμονικές νόσους, τον καρκίνο του πνεύμονα, τη στυτική δυσλειτουργία, κ.α.
Επιπρόσθετα, το κάπνισμα προκαλεί μεγάλες βλάβες στα αγγεία και το σημαντικότερο, από τους παράγοντες κινδύνου, που προκαλούν αθηρωμάτωση των αγγείων. Συγκεκριμένα:
Ανευρύσματα:
Το ανεύρυσμα είναι η εντοπισμένη διάταση, η αύξηση της διαμέτρου δηλαδή μίας αρτηρίας, σε ποσοστό άνω του 50% της φυσιολογικής διαμέτρου. Ο βασικότερος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι το κάπνισμα, το οποίο αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης ανευρύσματος, κατά πέντε φορές. Στην περίπτωση εμφάνισης ανευρύσματος, η θνητότητα υπερβαίνει το 65% και η νοσηρότητα το 50% προκαλώντας μόνιμες νευρολογικές βλάβες, μερικές εκ των οποίων επηρεάζουν την ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης.
Περιφερικές αγγειοπάθειες:
Περιφερική αγγειοπάθεια ονομάζουμε τις στενώσεις των αρτηριών που μεταφέρουν το αίμα στα πόδια και τα χέρια. Αν μία αρτηρία που φέρνει αίμα π.χ. σε ένα πόδι φράξει, τότε η συνέπεια μπορεί να είναι μέχρι και ο ακρωτηριασμός του ποδιού. Δυστυχώς, οι περισσότεροι ασθενείς που εμφανίζουν τη συγκεκριμένη πάθηση, ανήκουν στην κατηγορία των καπνιστών.
Αν η θρόμβωση είναι σε αρτηρία και το αίμα δεν μπορεί να κυκλοφορήσει, τότε ο σχετικός ιστός που ανεφοδιάζεται χάνει την επαφή με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, πεθαίνοντας σε μερικά λεπτά. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, όσοι καπνίζουν για περισσότερο από 40 χρόνια ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, είχαν περίπου 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για περιφερική αρτηριακή νόσο. Τα καλά νέα είναι πως όταν διακοπεί το κάπνισμα, τα στενώματα αυτά στις αρτηρίες υποχωρούν σταδιακά
Καρωτιδική Νόσος:
Η στένωση της καρωτίδας αποτελεί ένα συχνό και σοβαρό πρόβλημα, καθώς δημιουργεί συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο. Άνω του 50% των εγκεφαλικών οφείλονται στην καρωτιδική νόσο. Αποτελέσματα μελετών δείχνουν πως ακόμα και οι καπνιστές που δεν εμφανίζουν κανένα κλινικό συμπτώματα, σε ποσοστό 89,7 είχαν αθηρωματικές βλάβες. Η διάρκεια και η συχνότητα του καπνίσματος αυξάνει το ποσοστό της καρωτιδικής στένωσης κατά 0.34% και 0.31% ανά έτος. Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών στις καρωτίδες είναι το κάπνισμα.
Πρόληψη:
Οι παθήσεις των αγγείων από το κάπνισμα, είναι πολλές, επικίνδυνες και πολύ συχνές. Ο καλύτερος τρόπος για τον περιορισμό της εμφάνισή τους είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος. Όλοι οι χρόνιοι, παθητικοί και πρώην καπνιστές, θα πρέπει να επισκεφθούν τον ειδικό αγγειοχειρουργό για μία κλινική εξέταση και ένα απλό, εύκολο και ανώδυνο triplex υπερηχογράφηματος.
Αντιμετώπιση:
Η αντιμετώπιση και η θεραπεία των αγγειακών παθήσεων στην εποχή μας είναι πολύ διαφορετική από τις παραδοσιακές θεραπείες του παρελθόντος. Οι σημερινές τεχνικές που έχουμε στη φαρέτρα μας βοηθούν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των αγγειακών παθήσεων, στη σημαντική αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, καθώς και στην καλύτερη ποιότητα ζωής των πασχόντων. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί και η δυνατότητα εκτέλεσής τους σε εξωνοσοκομειακή βάση, οι νεότερες εξελίξεις στην νανοϊατρική και την αγγειακή υπερηχοτομογραφία, σε συνδυασμό με τη νέα γενιά αγγειοδιασταλτικών, αντιπηκτικών και αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων, επιτρέπουν σε όλο και περισσότερους ανθρώπους να ανακουφιστούν άμεσα και σχετικά ανώδυνα από τα συμπτώματα της ασθένειας τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ομάδα μας έχει ξεπεράσει τον αριθμό των 1.500 επιτυχημένων επεμβάσεων, με το σύνολο των ασθενών να επιστρέφουν, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, στην καθημερινότητά τους.
